Cú Beag na hAilte Glaise
Éire
- Bailiúchán
- An Príomhbhailiúchán Lámhscríbhinní
- Imleabhar
- 0261
- Dáta
- 25 Meán Fómhair 1936
- Cineál míre
- Seanchas
- Innéacs Aarne-Thompson
- AT0302: The Ogre's (Devil's) Heart in the Egg
- Teanga
- Gaeilge
- Suíomh
- Rann na Feirste, Co. Dhún na nGall
- Bailitheoir
- Aodh Ó Domhnaill
- Faisnéiseoir
- Sorcha Bean Nic Grianna
- Nasc
- Féach an iontrail ar dúchas.ie
Modh:
Tagairt chartlainne
An Príomhbhailiúchán Lámhscríbhinní, Imleabhar 0261, Leathanach 0132
Íomhá agus sonraí © Cnuasach Bhéaloideas Éireann, UCD.
Tras-scríbhinn
ISThaing siad anna go éirinn agus d'innis a' scéal daidin aigh chur
siad teinidh igcanach mhónadh uair a bhí a' teinidh astachaith siad
an bhainrioghain agus cailleach na gCearc isteach innt Buaileadh buille.
de slaitín dreoidheachta ar bhean na h-aon súil agus rinneadh sean.
chapall bán duithe fa choinne tharraingt mhónadh agus uisge pósadh í na
frainnce agus a' bheeacíg, bhneac, bhéagh agus rinne siad bainfhéis a
mhair lá agus bliadhain d'fhan chonn, agus fionn, agus calaingeal
donn agus an bheirt eile ghiorsach ag an sigh thug sí na frainnce leis a'
breacóg bhreac, bhéagh 'na bhaile, agus bhí saoghal sonna acu é sin ní bamhe
tola lóa.
neadh
atid
thitce
se
t
c
tist
ciotar thíocomaill. Nastiotacht beaogalach.
dosúrcht eapaill Chrón iochtaraigh.
ann an siadnar ladh ó domhaillladh ceaill. n.
scitad ar stadeire ann-a feirsde.
Thír-Chomaill.
do craseo dus an scéal. ro ar an. all se.
a beag airir orca chonnail sorca bean, "ire ghriannal.
aor bibl n-sairideota bean oighe as is a choiridh
n deite ciair anntra-oirr se, n
asis asaitúithad ais atósadsan-a bhairrne
do crata go leigh an céal. ra sis ian asin a ra mathair.
"cáinne sí diubheanaigh aor a dhair 'n abhluig a dí 'n a chois ar air sin
bhanna feiride, tír. Chonnaill, n
aise.
cú beag na n-ailte
a
Bhí lánamhan annafad ósan agus bhí triúrigheanach aca bhí siad be
bochtainneainge rabh siad ag obair 'acha'n lá dhí rabh asathrughadh mór.
Buair a bhéadh a' lá fada gheobhadh seisean fillin agus athriúringean
deach bpiginne 'n duine, agus nuair a d'éireochadh 'n lá goirid ní bhfuigheadh
seisean acht deich bpinginne, agus iadan dhá thuistína duine Bhísé
fhéin agus a chuidingeanach ag teacht 'na bhaile oidhche amháin indiaidh
lá trom oibre a dhe iad tuireachocrach, agus casadh fear uasal
daobhtha bheannuigh an fear uasal daobha, agus bheannuigh siadsan dó
D'fhiafruigh 'n fear asal goidé 'n pháige abhí sa lá agus dubhair
a't-athair leis, nuair a bhéadh a' lá fada go bhfuigheadh sé fháinneil
agus iadsan deich bpinine agus nuair a bhéadh a' lágairidh nach
bhfuigheadh sé fhéin achteic biginne agus iadsan dhá thuistín.
"a dtabharcha beanacu domhre" ar 'seisean bhéarfainnfiche sintaduit
agus dhéafainn beaneasal go deo duithe.
Dubhairt a' t-athair nach dtabharfadh, acht labhair anigean a ba sine
agus dubhairt go mbeadh sise leis ago rabh a croidhe briste ag obair
agus gan páighe ar bith a b'fhiaice
fuair a' t-athair na fiche finta agus d'imthigh an cailín leis an fhear
uasal. Tháinig a' t-athair agus an bheirt eile 'na bhaile D'fhiarruigh bean
a' toighe ca dteachaidh an inghean a ba sinne, agus dubhairt a' t-athair gur
fhan sí ag na n-ant lantí go maidin. Chuaidh a' t-athair agus an
Bheirt le amach chuig na gcuid oibre ar maidin nuair a bhí siad ag
teacht 'na' bhaile tráthnóna casadh fear ionghantach galantaortha.
"Ta sibh a' teacht ó bhur gcuid bre" ar'seisean.
Dubhairt a' seanduine go rabh d'fhiafrugh sé goidé 'n pháige a bhí
siad 'a fhághal agus d'innis a' seaduine dhó go rabh fhéin ag óghad
scilluige agus na giorsachal deich bpinginne nuair a bíodh a' lá fadagh agus
nuair a bhíodh a' lá goirid nach bfuigheadh sé fhéin acht deich bpingine
agus na giorsacha dha thuistín.
"Da dtabharta bean acu domhsa" ar'seisean, bhéarfainn fiche rinta
duit, agus dhéanfainn bean uasal duithe i choidhche.
Dubhairt a' seanduine nach dtiocfadh leis sin 'a dhéanamh go dtug sé bean
acá uadh indé roimhe sin, agus gur b'éigin dó dearbhughadh 'sa bhaile gur ag ne
h-an a dhfan sí Dubhairt a' darna cailín go rachadh sí fhéin leis, nogo
rabh a croidhe briste ag obair agus gan a dhath ar a shon aici glac a
seanduine na fiche sinte agus chuaidh sé fhéin agus a' bhean a bhóige 'na
Bhaile d'fhiafruigh 'n mhathair car fhan a beirt ingheanach anocht agus
dubhairt a' seaduine gur fhan a' bheirt i dtoigh 'n-aint go maidin.
"Caithfidh sé" arsa'n mhathair go bhfuil an obar tran ag na créatúir
a' tríomhadh lá, chuaidh seisean agus an bhean a b'óige anach adhobair.
Duair a bhí siad a' teacht 'na' bhaile tráthnóna, casadh fear ionghantach
"galanta crtha, 'san áit cheadna ar casadh 'n bheirt eile ortha an dá lá
roimhe sin.
"Tá bhur lá righ" ar' seisean.
Dubhairt siadsan go rabh D'fiafruigh sé goidin pháighe a bhí siad.
'a fhághail, agus d'innis a' seanduine dó go rabh sé fhéin a'fhághail
fillinge, agus a giorsach deich bringinne nuair a bhíodh a' lá fada,
agus nuair a bíodh a' lá goirid, nach bhfuigheadh sé fhéin acht deic
binginne agus an ghiorsach dhá thuistín.
tabhair domhsa í seo" ar' seisean, agus bhéarfaidh mé fiche inta
thiag agadeanfaidh bean aga bréth duithe.
"í thig leo sin 'a dhéana" ar'seisean "chug mé an a' chead bheirt
agus ní fhuil aga anois acht í seo bhéigeann domhadheabughadh de na mathair.
gur bé ruid a d'fhan a' bheirt eile ag na n-ant da rachainn 'na bhaile anoch
gan aon bhean acu mhairbhfeadh sí mé."
Dubhairt a' ghiorsach go rachadh sí fhéin leis, nach n-oibreachadh sí nío fuide
na go rabh sí marbh glac a' t-athair na fiche inte agus shiubhal leis 'na
bhaile, briste bruighte brónac d'fhiarruigh 'n mhathair dó cadteachaidh a chuidh
giorsach, agus d'innis sé an fhírinne duithe Chuaidh sí sin 'achaoineadh.
Cuist ar'seisean se eireadh airgid agus nachleigean annas orainn.
ag tabhairt duithe na dtrí scór d'fhiafruigh sé sí dó cainnabhí ar na
fir ó car tugadh na giorsacha agus dubhairt sé agh sé aria
ceist 'a chur ortha cainn daobhta nó carbh as iad d'fhan a' sean bhéire
annsin ag steachailt leis a' tsaoghal agus ag iarraidh a mbe 'a thabhairt
dtúr comh maith agus thiocfadh leo, agus bliadhain ón an ar dh
imthigha ingeanacha uatha rugadh mac óg daobhtha uair a d'fhás a'
gasúr níos go rabh sé na bhuachaill d'fhiafruigh sé de na mhathair lámh
aon amháin an rabh mach no ingeanaici ariamh acht eisean.
"arú leanbh bhí ar 'sise "Bhí 'n triúr cailín agan a ba deise thiocfadh leat
dhíol d'athair iad ar scór inta an duine agus níor chuir
fheiceail
'a fir a thug leo iad nó arbh as iad."
í caithfidh mise dhá oidhche n-aon teach go bhfughaidh
no thriúr deirbhfuireach déan lón beag domh go
-ionnt
D'agar
corrughadh acht ní rabh garrann thug leis lán beag
agus d'imthigh. Shiubhal sé leis go dtainig cras air tráthnóna, agus shuidh sé sís
ar léana bheag i chois abhanna Níorbh fhada go bhfacaidh sé fear beag
ribeach ruadh a' tarraingt air d'fhiafrigh 'n fear beag ribeach ruadh dó an
dtabharfadh sé cuid do'n lán dó le lithe Dubhairt sé go dtabharfadh, é suithe sío
agus a sháith a ithe.
aithtú" arsa'n fear beag ribeach ruadh, agus shuidh an bheirt gur tsiadasth.
Nois, arsa'n fear beag ribeachruadh, nuair a rinne tusa'n mhaithorm-sa,
Cathchuin.
dhéanfaidh mise 'n mhaith ort seo dhuit péir buatais agus 'ach acadh dé 'a
n-iarrfaidh tú ionnta, gheobhaidh tú é.
D'imthigh 'n fear beag ribeach ruadh mar thainig sé, agus d'iarr a' buachaill
achtadh dé na buatais éirigh anáirde, agus tuitin síos ag doras a'
dheirbhshúir a ba sinne, i bhfaitheadh a súl fágadh 'na sheasamh ag taobh toigh
móir é. Bhuail sé ar a' doras agus thainig cailín amach d'fhiafruigh
a' cailín goidé a bhí a dhith air, agus dubhairt sé gur mhaith leis bean a'
toighe a fheiceal Chuaidh a' cailínisteach agus d'innis sí do'n mhaighistreadé.
Thug sí cupla inghin do'n chailín agus d'iarr uirthi sin a thabhairtdó
agus imtheacht. Tháinig a' cailín amach leis an airgead chuige.
"Ní ghlacfaidh mise airgead ar bith" ar' seisean, ghacht abair léithe a theacht
amach gur mé a dearbhrathair.
Chuaidh an cailín isteach arais agus d'innis sí seo
maise" arsa bean a' toighe, "ní rabh dearbhrathair ar bithagan-sa ariamh
acht rachaidh mé amach go bhfeicidh mé goidé tá a' cur bhuadhartha air.
"A dheirbhsir" ar' seisean, nuair a chuaidh sí amach, is maith lionn tusa
a feiceal.
"í rabh dearbhrathair ar bith agam-sa ariamh ar' sise.
Ní rabh nuair adhfhág tusa an baile" ar seisean, chache thangimise ann buidhe
na dhiaidh sia."
phlúch sí le póga é, bháith sí le deora é agus thriomaigh sí le brat síoda
agus speoil é Thug sí isteach é agus thug tráth galanta bidh dó."
"bois a dhearbrathair a' sise gach ar bith 'a bhfeicfidh túgo maidinna déan
ionghantas ar bithdó.
"Cadéanainnsa ionghantas de dhath ar bithafseisean.
Níorb'fhadago dtainig cú beag isteach thug sí achuid do'n chú agus
D'innis dó gur seoid dearbhrathair duithe chuail sé thart é, rinne
lástar leis agus léin isteach anna cht, ar mhéadh agus bhí de luthgháir
air romhe ar maidin, déirigh siad agus fuair siad uillg a mbricfeasta
arsa'n cú leis a bhuachaill tarraing trí ribe as mo shoc agus a'
cruadhchás is mó a mbéidh mé ann i choidhche, sgairt ar chú beag na
n-ailte ghlaise, agus ní n-eagal duit na cuideochaidh innise leat."
Tharraing seisean na trí ribe suir isteach i mbocsa iad agus chuir
ann a phóca iad d'imthigh 'n cú beag leis amach d'iarr bean a' toighe ar
a dearbhrathair fanacht aice go cionn seachtmhainne, acht dubhairt sé gur
fhág sé d'fhiachad ar fhéin gan fanacht dhá oidhche i dteach ar bith go dtí
go bhfuigheadh sé tuairisg a chuid deirbsireach d'iarr sé achtadh de
"na buataisí tuitin síos ag doras a' darna deirbhsúr dó "fágadh
ag teach a dheirbh súireach é agus chuaidh sé suas agus bhuail ar 'a' doras
Thainig cailín amach agus d'fhiafruigh dó goidé a bhí dithair dubhairt sé gur
mhaith leis bean a' toighe a feiceal Chuaidh a' cailín isteach agus d'innis sí
seo d'n mhaighistreas thug sí sin cupla aninn do'n cailín agus d'iarr
uirthisin 'a thabhairt dó, agus imtheacht. Thainig a' cailín lus an aradh chuig
níghlachfaidh mise aireadh ar bith" ar'seisean, acht abair léithe 'a theach
amach, gur mé a dearbhrathair."
Chuaidh a' cailín isteach arais agus d'innis sí seo.
"eise" arsa bean a' toighe, "ní rabh dearbhrathair ar bith agam-sa ariadh
achtrachaidh mé amach go bhfeicfidh mé goidé tá cur bhuadhartha air."
"A dhuirbhfúir" ar seisean, nuair a chuaidh sí amach, is maith lionn
thusa a fheiceal.
" rabh dearbhrathair ar bith agam-sa ariamh" ar' sise.
"Ní rabh nuairad'fhágh tusa an baile" ar' seisean, "acht thainig mise
ana bliadhain 'na dhiaidh sin."
plúch sí le póga é, bháith sí le deoraé, agus thriomaigh sí lebrath
síoda agus speoil é. Thug sí isteach é agus thug tráth galanta bidh dó
"Nois a dhearbhrathair" ar sise "gach ar bith a bhfeicfidh tú go maidin
adéan ionghantas ar bithdó."
Chá déanam-sa ionghantas de dhath ar bith" ar'seisean.
Níorb'fhada go dtainig seabhach beag isteach thug bean a' toighe a
chuid dó, agus d'innis dó gur seo dearbhrathair duithe. Thug sé léim
isteach ann a ncht agus chuaidh 'a chleitearnaigh thart fa dtaobh dó le luthgháir
Nuair a d'éirigh siad ar maidin fuair siad uilig a mbricfeasta.
D'iarr a' seabhach ar a' bhuachaill trí chleite 'a tharrainge as a ruball
agus a' cruadh-chás is mó a mbéadh sé ann i choidhche, sgairtidh ar
sheabhach beag a' tsléibhe ruaidh agus go gcuideochadh seisean leis.
D'imthigh 'n seabhach leis. D'iarr bean a' toighe ar a dearbrathairfanacht
aice go n cionn seachtmhuine chee dubhairt sé gur fhág sí d'fheachadh
ar fhéin gaifanacht dhá oidhche i dteach ar bith go sí go bhfuigheadh
sé tuairisg a chuid deirbhreach D'iarr sé achtadh dé fua buataigh tinntin
síos ag doras a dheirbhsúir a b'óige fágadh ag teach a dheirbreacht
agus chuaidh sé suas agus bhuail sé ar a' doras thainig cailín amach agus
d'fhiafruigh dó goidé a bhí dhith ar dubhairt sé gur mhaith leis bean a' toighe afheicea
Chuaidh a' cailín isteach agus d'innis sí seo do'n mhaighistreas thug sísin cupla
oingun do'n chailín agus d'iarr uirthi sin athabhairt dó agus intheacht Thainig a'
cailín leis an airgeadh chuige
"Ní ghlacfaidh mise airgead ar bith" ar' seisean, "acht abair léithe atheacht amach,
gur mé a dearbhrathair.
Chuaidh a' cailínisteach arais agus d'innis síseo.
"Maise" arsa bean a' toighe, "ní rabh dearbhrathair ar bithagam-se ariamhacht
rachaidh mé amach go bhfeicfidh mé goidé atá ag curbhuadhartha air
a dheirbhsúir," ar' seisean nuair a chuaidh sí amach maithlomthise afheiceal.
Ní rabh dearbhrathair ar bith agam-sa ariamh" ar' sise.
"Ní rabh nuair a d'fhág tusa an baile" ar 'seisean, acht thainig mire ann
bliadhain 'na dhiaidh sin.
Phlúch sí le póga é, bháith sí le deora é, agus thriomuigh sí le brat síode
agus speóil é. Thug sí isteach é agus thug trát galanta bidh dó
"Cais, a dhearbhrathair ar' sise "gach ar bith a bhfeicfidh tú go maidin na
déan ionghantas ar bith dó."
Cá deanam-sa ionghantas de dhath ar bith" ar'seisean.
Níorbh fhada go dtainig bradan caoch isteach thug bean a' toighe a chuidh
dó, agus d'innis dó gur seo dearbhrathair duithe. Thug sé lém isteach i nucht
a' bhuachalla agus thúsaigh 'a chuailt fhéin dó le grádh agus le meas air
Cuair a d'éirigh siad ar maidin fuair siad uilig a mbricfeasta
"An dtabharfaidh tú domh-sa a seoide sin a bhain túdó ar
seisean, "agus leigheasfaidh mé thú."
"Bhéarfas" ar sise, agus a dtiocfadh leat iomchar dór 's
d'airead."
seo dhuit ar seisean, "it a' t-ubhla beag see."
Cathintsa an bla i choidhche" ar sise.
ith a' tubla ar seisean, "í iad na h-ubla a rinne
a dhathort agus ní thig leat a bheithadhat níos measa na tá tú."
D'it sí 'n t-ubla agus thuit brainnse, d'ith sí ceann eile agus
thuit beannse eile. D'it sí ceann eile agus thuit a' crann uilig agus
D'éirigh sí na seasamh slan folain mar bhí ariamh. Thug sí dó
iomán achad seoide fhéin.
"Da bhfeichtea 'n buachaill sin anois, an bpósfa é" ar seisean
"ósfainn" ar sise, acht is fada marbh é."
"Bhal níl ar seisean, mise 'n buachaill.
leig sé a aithne fhad léithe annsin, agus bhí athas mór uirthi é
afheiceal pósadh 'n lanamhain agus rinne siad bainféisa
mhair lá agus bliadhain agus ba mhó 'n lá deireannach nó an
chead lá. Bhí mise ann mar dhuine agus nuair a bhí d a'
gabhail na bhaile chuaidh siadsan a' t-atá agus mise 'n clochar,
bháitheadh iadsan agus thainig mise, agus thainig mé 'na bhaile.
gan sla ruano dubhan
sí
dó chuir sí adhí lámh thairis agus thúsaigh sí a pógadh.
"goidé" a' seisean, atá cearr ind leat t Tá tú agam-sa leseacht
"Gabliadna agus ní thearn tú aon tráth bidh réidh go fóilldomh.
"Bhal," ar' sise "bhí mé a' dúil ariamh le fághail 'na bhaile go dtíseo, acht tchín
anois nach dtig lionn fághail amach ó'n illeanichoidhche. Ní fhuil orn anois acht
eaglago bhfuighea bás, agus go bhfághea ionn fhéin é
"Ní bhfuighidh mise bás i choidhche, ar 'seisean.
"agus goidé choinneochadh thusa bea" ar'sise aithoiread le duinear bitheile
bhfeiceann tú an bhinnsin thail" ar 'seisean "bhal tá mo bheise istigh annsin
"Ó, is maith sin" ar' sise, "béidh sí agan i choidhche"
Nuair a d'éirigh 'n fathach ar maidin d'imthigh sé uair a chonnaic a
buachaill a' fathach ag theacht, d'iarr sé achtadh dé 'ma buatais é.
fhágail thall ar an oilleann chuaidh sé isteach chug an chailín óg
"Godé 'n scéal a d'innis sé dhuit" ar seisean d
"D'innis sé domh" ar'sise "go bhfuil a bheo irigh 'sa bhuin sin thall."
"Ní fhuil gach ar bith de sin" a' seisean, acht piocaidh muid as de réir achéile
cóireochaidh muid a' bhinn anois" ar' seisean, agus dhéanfaidhuidh suas
go deast."
Chuindaigh siad an bhinn le síoda agus chuirteinidh mhór ag na bun.
D'imthigh an buachaill annsin na bhaile uair a thainig a' fathach agus chonn.
sé seo, d'fhiafruigh sé duithe goidé an amaidigh a bhí uirthin
ar dhubhairt tú liom" ar' sise "go rabh do bheo istigh sa bhin, agus chaithfidh
mise fad mhór a shístean dó, agus aire athabhairt dó.
"A mhálaid bhocht amaideach" ar' seisean í
"bhal, mas bréag atá tú a donn" ar'sise "s cinne lifadeabh duit
"Bhal, an bhfeiceann tú an crann sinthíos nach bhfuil fafóga ar bithair h ar
seiseang Tá mo be-sa istigh annsin.
"maith go leor" ar 'sise, agus thug sí a shuipeardó.
ar maidin d'imthigh 'n fatach arais agus dá luathas ar imthigh sé thainig
a' buachaill chuice-se arais d'fiafruigh sé duithe goidé dubhairta' fathach
"Deir sé anois" ar'sise, "gursa chrannsinnach bhfuil feafógar bithair
atá a bheo."
"Ní fhuil adhath de sin acht ireadh" ar'seisean, acht céireochaidhuid a'
crann ndin, níos deire arais."
Chundaigh siad a' crann le síoda agus chuir ceinidh mhór ag na thaobh.
Chuaidh a' buachaill 'na bhaile agus níorbh fhada go dtainig a' fathach. Bhí sise.
amuigh ag fuabadh agus ag ganadh thart fan chrann.
"Goidé an amaidigh í seo atá ort" ar' seisean.
"ar dhubhairt tú liom" ar' sise, "go rabh do bheo stigh sa chrann sin, agus
caithfidh mire rud mór a shisean dó agus aire 'a thubhairt dó."
"a mbíodh fhios agat" ar' seisean, "ca bhfuil mo bheo, cinnte shailfa ruidh
mór dó."
"Ó, mas bréag atá tú 'a innse domh" ar' sise tá mé réidh leat a
"Bhal, an bhfeiceann tú an caisleann sin thíos nach bhfuil doras ar bith air,
"Bhaltá cú istigh annsin" ar' seisean, "agus go dtarraidh cú beag na
n-ailte ghlaise agus go marbhuighidh sé an cú sin, ní bhfuighidh sé bás, agus
tseabhach stigh anns a' chú agus go dtarraidh seabhach beag a' tsléibhe
Chuaidh agus go marbhuighidh sé 'n seabhach, ní bhfuighidh sé bás, agus ta bh
istigh sa tseabhac agus go dtarraidh bradan ceoch an chasa suaidh agus go
mbuaillidh sé i leis an bheadar a' dá shúl nibhfuighidh mise bás
agus ní thiocfaidh sin choidhche"
"Bhal, altughadh do dhia ar sise tá é agan choidhche.
rinne sí éid suipear galantadó, agus chuaidh sé i luighe ar maidinneadh
'adéirigh sé bhí bricfeasta deas réidh aici fa na choinne D'imthigh an fatachag
baile annsin agus dá luathas a's chonnaic a' buachaill é agitheacht bhain
éintoileanamach d'fhiarruigh sé duithe goidé adabhairt a'fathach aréir.
agus d'innis sí dó."
"Bhal" ar' seisean, "sin an fhírinne.
D'fhosgail sé bocra agus bheir sé ar na trí ribe a bhunsé as roca' chú
"Cú beag na h-ailte ghlaise" ar' seisean, cuiduighadh, cuidiughadh."
"Iscuidiughadh dhuit mé" arsa'n cú Thug sé léin suas i mullach a' sean,
chailleain agus síos ar a' tseimléir, agus mharbh sé 'n cú abh thíos
bheir sé ar na trí chleite a tharraing sé as ball a' tseabhaic.
'seabaic bhig a' tsleibhe luaidh" ar seisean, "cuiduighadh, cuidinghadh.
"Icuidiughadh dhuit m" arsa'n seabhac, Thug sé léin go bárr a'
tseimléarra, Chuidh síossa tsean chailleann agus mharbh 'n seabhacabh thíor
Bheir sé air na trí lanntracha a bhain sé do'n bhradán.
"Bheadán caoch an chasa buaidh" ar seisean, "cuiduighadh, cuiduighadh.
"Icuiduighadh dhuit mé" arsa'n bradán, agusthug sé léim suas ar a'
tseimléir agus síos sa caislean bhainns an bhamach as a' tseabhach
lesin tchí sise an fathach ag tarraing uirthi agus na cora a' lubadh faoi.
"Arís maith liom tú a fheiceal ag teacht" ar' sise, tá luthgháir o romhat.
"Ta fad'innteacht orn" ar'seisean, leig ach rín leat agus b'fhéidir
go dtean mé conntrailte é.
ar dóighe níor fhág mise antoileann" ar' sise, agus ní fhacaidhamh
aon duine ó tháinig mé annseo"
"Tabhair domhdeoch uige" ar' seisean, "ní léar domh tú tá mé ag éirigh
comh ag sin.
Nuair a bhí sí a' tabhairt an uisge dó bhuail a' bradán leis an bh
éadar a' dá súil é agus thuit sé siarrmarbh.
"Buidheachas do dhia ar' sise "tá na gheasaibh domhsa anois."
"Cá nagheasaibh de níor mó na thusa, arsa'n cú, annseabhach, agus anbrn
D'éirigh siad sin ar na triúr buachaill a ba deire thiocfadh leat
feiceal. Triúr mach riogh a bhí ionnta a bhí fa gheasaibh ag an fhathacha
bheith mar sin i choidhche fhadh agus bhéadh seisean beo.
D'iarr a' buachaill achtadh dé 'na buataigh, droichead mór breagha
bheith 'n oilleann amach go túr mór i choidhche níos mé bhí áit an fathaigh
agus a' caislean ariamh níor mó ag an bhuachaill pósadh é fhéin agus
a' cailín a bhí ag an fhathach, agus d'imthigh sé fhéin agus ise, a thriúr-
san deirbhúireach, agus a triúr fear, 'na bhaile chuig na n-athair.
agus chuig na mathair, gur chaith siad seachtmhain luthgháireach acu chuaidh
'acha'n lánamhain acu 'na baile fhéin annsin Thainig seisean agus a chailín
fhéin 'a chomhaidhe 'n-áit an fathaigh, agus bhí saoghal bríogh aoibhn.
an ó sin ní ba mó."
deirea
tuasse.
siad teinidh igcanach mhónadh uair a bhí a' teinidh astachaith siad
an bhainrioghain agus cailleach na gCearc isteach innt Buaileadh buille.
de slaitín dreoidheachta ar bhean na h-aon súil agus rinneadh sean.
chapall bán duithe fa choinne tharraingt mhónadh agus uisge pósadh í na
frainnce agus a' bheeacíg, bhneac, bhéagh agus rinne siad bainfhéis a
mhair lá agus bliadhain d'fhan chonn, agus fionn, agus calaingeal
donn agus an bheirt eile ghiorsach ag an sigh thug sí na frainnce leis a'
breacóg bhreac, bhéagh 'na bhaile, agus bhí saoghal sonna acu é sin ní bamhe
tola lóa.
neadh
atid
thitce
se
t
c
tist
ciotar thíocomaill. Nastiotacht beaogalach.
dosúrcht eapaill Chrón iochtaraigh.
ann an siadnar ladh ó domhaillladh ceaill. n.
scitad ar stadeire ann-a feirsde.
Thír-Chomaill.
do craseo dus an scéal. ro ar an. all se.
a beag airir orca chonnail sorca bean, "ire ghriannal.
aor bibl n-sairideota bean oighe as is a choiridh
n deite ciair anntra-oirr se, n
asis asaitúithad ais atósadsan-a bhairrne
do crata go leigh an céal. ra sis ian asin a ra mathair.
"cáinne sí diubheanaigh aor a dhair 'n abhluig a dí 'n a chois ar air sin
bhanna feiride, tír. Chonnaill, n
aise.
cú beag na n-ailte
a
Bhí lánamhan annafad ósan agus bhí triúrigheanach aca bhí siad be
bochtainneainge rabh siad ag obair 'acha'n lá dhí rabh asathrughadh mór.
Buair a bhéadh a' lá fada gheobhadh seisean fillin agus athriúringean
deach bpiginne 'n duine, agus nuair a d'éireochadh 'n lá goirid ní bhfuigheadh
seisean acht deich bpinginne, agus iadan dhá thuistína duine Bhísé
fhéin agus a chuidingeanach ag teacht 'na bhaile oidhche amháin indiaidh
lá trom oibre a dhe iad tuireachocrach, agus casadh fear uasal
daobhtha bheannuigh an fear uasal daobha, agus bheannuigh siadsan dó
D'fhiafruigh 'n fear asal goidé 'n pháige abhí sa lá agus dubhair
a't-athair leis, nuair a bhéadh a' lá fada go bhfuigheadh sé fháinneil
agus iadsan deich bpinine agus nuair a bhéadh a' lágairidh nach
bhfuigheadh sé fhéin achteic biginne agus iadsan dhá thuistín.
"a dtabharcha beanacu domhre" ar 'seisean bhéarfainnfiche sintaduit
agus dhéafainn beaneasal go deo duithe.
Dubhairt a' t-athair nach dtabharfadh, acht labhair anigean a ba sine
agus dubhairt go mbeadh sise leis ago rabh a croidhe briste ag obair
agus gan páighe ar bith a b'fhiaice
fuair a' t-athair na fiche finta agus d'imthigh an cailín leis an fhear
uasal. Tháinig a' t-athair agus an bheirt eile 'na bhaile D'fhiarruigh bean
a' toighe ca dteachaidh an inghean a ba sinne, agus dubhairt a' t-athair gur
fhan sí ag na n-ant lantí go maidin. Chuaidh a' t-athair agus an
Bheirt le amach chuig na gcuid oibre ar maidin nuair a bhí siad ag
teacht 'na' bhaile tráthnóna casadh fear ionghantach galantaortha.
"Ta sibh a' teacht ó bhur gcuid bre" ar'seisean.
Dubhairt a' seanduine go rabh d'fhiafrugh sé goidé 'n pháige a bhí
siad 'a fhághal agus d'innis a' seaduine dhó go rabh fhéin ag óghad
scilluige agus na giorsachal deich bpinginne nuair a bíodh a' lá fadagh agus
nuair a bhíodh a' lá goirid nach bfuigheadh sé fhéin acht deich bpingine
agus na giorsacha dha thuistín.
"Da dtabharta bean acu domhsa" ar'seisean, bhéarfainn fiche rinta
duit, agus dhéanfainn bean uasal duithe i choidhche.
Dubhairt a' seanduine nach dtiocfadh leis sin 'a dhéanamh go dtug sé bean
acá uadh indé roimhe sin, agus gur b'éigin dó dearbhughadh 'sa bhaile gur ag ne
h-an a dhfan sí Dubhairt a' darna cailín go rachadh sí fhéin leis, nogo
rabh a croidhe briste ag obair agus gan a dhath ar a shon aici glac a
seanduine na fiche sinte agus chuaidh sé fhéin agus a' bhean a bhóige 'na
Bhaile d'fhiafruigh 'n mhathair car fhan a beirt ingheanach anocht agus
dubhairt a' seaduine gur fhan a' bheirt i dtoigh 'n-aint go maidin.
"Caithfidh sé" arsa'n mhathair go bhfuil an obar tran ag na créatúir
a' tríomhadh lá, chuaidh seisean agus an bhean a b'óige anach adhobair.
Duair a bhí siad a' teacht 'na' bhaile tráthnóna, casadh fear ionghantach
"galanta crtha, 'san áit cheadna ar casadh 'n bheirt eile ortha an dá lá
roimhe sin.
"Tá bhur lá righ" ar' seisean.
Dubhairt siadsan go rabh D'fiafruigh sé goidin pháighe a bhí siad.
'a fhághail, agus d'innis a' seanduine dó go rabh sé fhéin a'fhághail
fillinge, agus a giorsach deich bringinne nuair a bhíodh a' lá fada,
agus nuair a bíodh a' lá goirid, nach bhfuigheadh sé fhéin acht deic
binginne agus an ghiorsach dhá thuistín.
tabhair domhsa í seo" ar' seisean, agus bhéarfaidh mé fiche inta
thiag agadeanfaidh bean aga bréth duithe.
"í thig leo sin 'a dhéana" ar'seisean "chug mé an a' chead bheirt
agus ní fhuil aga anois acht í seo bhéigeann domhadheabughadh de na mathair.
gur bé ruid a d'fhan a' bheirt eile ag na n-ant da rachainn 'na bhaile anoch
gan aon bhean acu mhairbhfeadh sí mé."
Dubhairt a' ghiorsach go rachadh sí fhéin leis, nach n-oibreachadh sí nío fuide
na go rabh sí marbh glac a' t-athair na fiche inte agus shiubhal leis 'na
bhaile, briste bruighte brónac d'fhiarruigh 'n mhathair dó cadteachaidh a chuidh
giorsach, agus d'innis sé an fhírinne duithe Chuaidh sí sin 'achaoineadh.
Cuist ar'seisean se eireadh airgid agus nachleigean annas orainn.
ag tabhairt duithe na dtrí scór d'fhiafruigh sé sí dó cainnabhí ar na
fir ó car tugadh na giorsacha agus dubhairt sé agh sé aria
ceist 'a chur ortha cainn daobhta nó carbh as iad d'fhan a' sean bhéire
annsin ag steachailt leis a' tsaoghal agus ag iarraidh a mbe 'a thabhairt
dtúr comh maith agus thiocfadh leo, agus bliadhain ón an ar dh
imthigha ingeanacha uatha rugadh mac óg daobhtha uair a d'fhás a'
gasúr níos go rabh sé na bhuachaill d'fhiafruigh sé de na mhathair lámh
aon amháin an rabh mach no ingeanaici ariamh acht eisean.
"arú leanbh bhí ar 'sise "Bhí 'n triúr cailín agan a ba deise thiocfadh leat
dhíol d'athair iad ar scór inta an duine agus níor chuir
fheiceail
'a fir a thug leo iad nó arbh as iad."
í caithfidh mise dhá oidhche n-aon teach go bhfughaidh
no thriúr deirbhfuireach déan lón beag domh go
-ionnt
D'agar
corrughadh acht ní rabh garrann thug leis lán beag
agus d'imthigh. Shiubhal sé leis go dtainig cras air tráthnóna, agus shuidh sé sís
ar léana bheag i chois abhanna Níorbh fhada go bhfacaidh sé fear beag
ribeach ruadh a' tarraingt air d'fhiafrigh 'n fear beag ribeach ruadh dó an
dtabharfadh sé cuid do'n lán dó le lithe Dubhairt sé go dtabharfadh, é suithe sío
agus a sháith a ithe.
aithtú" arsa'n fear beag ribeach ruadh, agus shuidh an bheirt gur tsiadasth.
Nois, arsa'n fear beag ribeachruadh, nuair a rinne tusa'n mhaithorm-sa,
Cathchuin.
dhéanfaidh mise 'n mhaith ort seo dhuit péir buatais agus 'ach acadh dé 'a
n-iarrfaidh tú ionnta, gheobhaidh tú é.
D'imthigh 'n fear beag ribeach ruadh mar thainig sé, agus d'iarr a' buachaill
achtadh dé na buatais éirigh anáirde, agus tuitin síos ag doras a'
dheirbhshúir a ba sinne, i bhfaitheadh a súl fágadh 'na sheasamh ag taobh toigh
móir é. Bhuail sé ar a' doras agus thainig cailín amach d'fhiafruigh
a' cailín goidé a bhí a dhith air, agus dubhairt sé gur mhaith leis bean a'
toighe a fheiceal Chuaidh a' cailínisteach agus d'innis sí do'n mhaighistreadé.
Thug sí cupla inghin do'n chailín agus d'iarr uirthi sin a thabhairtdó
agus imtheacht. Tháinig a' cailín amach leis an airgead chuige.
"Ní ghlacfaidh mise airgead ar bith" ar' seisean, ghacht abair léithe a theacht
amach gur mé a dearbhrathair.
Chuaidh an cailín isteach arais agus d'innis sí seo
maise" arsa bean a' toighe, "ní rabh dearbhrathair ar bithagan-sa ariamh
acht rachaidh mé amach go bhfeicidh mé goidé tá a' cur bhuadhartha air.
"A dheirbhsir" ar' seisean, nuair a chuaidh sí amach, is maith lionn tusa
a feiceal.
"í rabh dearbhrathair ar bith agam-sa ariamh ar' sise.
Ní rabh nuair adhfhág tusa an baile" ar seisean, chache thangimise ann buidhe
na dhiaidh sia."
phlúch sí le póga é, bháith sí le deora é agus thriomaigh sí le brat síoda
agus speoil é Thug sí isteach é agus thug tráth galanta bidh dó."
"bois a dhearbrathair a' sise gach ar bith 'a bhfeicfidh túgo maidinna déan
ionghantas ar bithdó.
"Cadéanainnsa ionghantas de dhath ar bithafseisean.
Níorb'fhadago dtainig cú beag isteach thug sí achuid do'n chú agus
D'innis dó gur seoid dearbhrathair duithe chuail sé thart é, rinne
lástar leis agus léin isteach anna cht, ar mhéadh agus bhí de luthgháir
air romhe ar maidin, déirigh siad agus fuair siad uillg a mbricfeasta
arsa'n cú leis a bhuachaill tarraing trí ribe as mo shoc agus a'
cruadhchás is mó a mbéidh mé ann i choidhche, sgairt ar chú beag na
n-ailte ghlaise, agus ní n-eagal duit na cuideochaidh innise leat."
Tharraing seisean na trí ribe suir isteach i mbocsa iad agus chuir
ann a phóca iad d'imthigh 'n cú beag leis amach d'iarr bean a' toighe ar
a dearbhrathair fanacht aice go cionn seachtmhainne, acht dubhairt sé gur
fhág sé d'fhiachad ar fhéin gan fanacht dhá oidhche i dteach ar bith go dtí
go bhfuigheadh sé tuairisg a chuid deirbsireach d'iarr sé achtadh de
"na buataisí tuitin síos ag doras a' darna deirbhsúr dó "fágadh
ag teach a dheirbh súireach é agus chuaidh sé suas agus bhuail ar 'a' doras
Thainig cailín amach agus d'fhiafruigh dó goidé a bhí dithair dubhairt sé gur
mhaith leis bean a' toighe a feiceal Chuaidh a' cailín isteach agus d'innis sí
seo d'n mhaighistreas thug sí sin cupla aninn do'n cailín agus d'iarr
uirthisin 'a thabhairt dó, agus imtheacht. Thainig a' cailín lus an aradh chuig
níghlachfaidh mise aireadh ar bith" ar'seisean, acht abair léithe 'a theach
amach, gur mé a dearbhrathair."
Chuaidh a' cailín isteach arais agus d'innis sí seo.
"eise" arsa bean a' toighe, "ní rabh dearbhrathair ar bith agam-sa ariadh
achtrachaidh mé amach go bhfeicfidh mé goidé tá cur bhuadhartha air."
"A dhuirbhfúir" ar seisean, nuair a chuaidh sí amach, is maith lionn
thusa a fheiceal.
" rabh dearbhrathair ar bith agam-sa ariamh" ar' sise.
"Ní rabh nuairad'fhágh tusa an baile" ar' seisean, "acht thainig mise
ana bliadhain 'na dhiaidh sin."
plúch sí le póga é, bháith sí le deoraé, agus thriomaigh sí lebrath
síoda agus speoil é. Thug sí isteach é agus thug tráth galanta bidh dó
"Nois a dhearbhrathair" ar sise "gach ar bith a bhfeicfidh tú go maidin
adéan ionghantas ar bithdó."
Chá déanam-sa ionghantas de dhath ar bith" ar'seisean.
Níorb'fhada go dtainig seabhach beag isteach thug bean a' toighe a
chuid dó, agus d'innis dó gur seo dearbhrathair duithe. Thug sé léim
isteach ann a ncht agus chuaidh 'a chleitearnaigh thart fa dtaobh dó le luthgháir
Nuair a d'éirigh siad ar maidin fuair siad uilig a mbricfeasta.
D'iarr a' seabhach ar a' bhuachaill trí chleite 'a tharrainge as a ruball
agus a' cruadh-chás is mó a mbéadh sé ann i choidhche, sgairtidh ar
sheabhach beag a' tsléibhe ruaidh agus go gcuideochadh seisean leis.
D'imthigh 'n seabhach leis. D'iarr bean a' toighe ar a dearbrathairfanacht
aice go n cionn seachtmhuine chee dubhairt sé gur fhág sí d'fheachadh
ar fhéin gaifanacht dhá oidhche i dteach ar bith go sí go bhfuigheadh
sé tuairisg a chuid deirbhreach D'iarr sé achtadh dé fua buataigh tinntin
síos ag doras a dheirbhsúir a b'óige fágadh ag teach a dheirbreacht
agus chuaidh sé suas agus bhuail sé ar a' doras thainig cailín amach agus
d'fhiafruigh dó goidé a bhí dhith ar dubhairt sé gur mhaith leis bean a' toighe afheicea
Chuaidh a' cailín isteach agus d'innis sí seo do'n mhaighistreas thug sísin cupla
oingun do'n chailín agus d'iarr uirthi sin athabhairt dó agus intheacht Thainig a'
cailín leis an airgeadh chuige
"Ní ghlacfaidh mise airgead ar bith" ar' seisean, "acht abair léithe atheacht amach,
gur mé a dearbhrathair.
Chuaidh a' cailínisteach arais agus d'innis síseo.
"Maise" arsa bean a' toighe, "ní rabh dearbhrathair ar bithagam-se ariamhacht
rachaidh mé amach go bhfeicfidh mé goidé atá ag curbhuadhartha air
a dheirbhsúir," ar' seisean nuair a chuaidh sí amach maithlomthise afheiceal.
Ní rabh dearbhrathair ar bith agam-sa ariamh" ar' sise.
"Ní rabh nuair a d'fhág tusa an baile" ar 'seisean, acht thainig mire ann
bliadhain 'na dhiaidh sin.
Phlúch sí le póga é, bháith sí le deora é, agus thriomuigh sí le brat síode
agus speóil é. Thug sí isteach é agus thug trát galanta bidh dó
"Cais, a dhearbhrathair ar' sise "gach ar bith a bhfeicfidh tú go maidin na
déan ionghantas ar bith dó."
Cá deanam-sa ionghantas de dhath ar bith" ar'seisean.
Níorbh fhada go dtainig bradan caoch isteach thug bean a' toighe a chuidh
dó, agus d'innis dó gur seo dearbhrathair duithe. Thug sé lém isteach i nucht
a' bhuachalla agus thúsaigh 'a chuailt fhéin dó le grádh agus le meas air
Cuair a d'éirigh siad ar maidin fuair siad uilig a mbricfeasta
"An dtabharfaidh tú domh-sa a seoide sin a bhain túdó ar
seisean, "agus leigheasfaidh mé thú."
"Bhéarfas" ar sise, agus a dtiocfadh leat iomchar dór 's
d'airead."
seo dhuit ar seisean, "it a' t-ubhla beag see."
Cathintsa an bla i choidhche" ar sise.
ith a' tubla ar seisean, "í iad na h-ubla a rinne
a dhathort agus ní thig leat a bheithadhat níos measa na tá tú."
D'it sí 'n t-ubla agus thuit brainnse, d'ith sí ceann eile agus
thuit beannse eile. D'it sí ceann eile agus thuit a' crann uilig agus
D'éirigh sí na seasamh slan folain mar bhí ariamh. Thug sí dó
iomán achad seoide fhéin.
"Da bhfeichtea 'n buachaill sin anois, an bpósfa é" ar seisean
"ósfainn" ar sise, acht is fada marbh é."
"Bhal níl ar seisean, mise 'n buachaill.
leig sé a aithne fhad léithe annsin, agus bhí athas mór uirthi é
afheiceal pósadh 'n lanamhain agus rinne siad bainféisa
mhair lá agus bliadhain agus ba mhó 'n lá deireannach nó an
chead lá. Bhí mise ann mar dhuine agus nuair a bhí d a'
gabhail na bhaile chuaidh siadsan a' t-atá agus mise 'n clochar,
bháitheadh iadsan agus thainig mise, agus thainig mé 'na bhaile.
gan sla ruano dubhan
sí
dó chuir sí adhí lámh thairis agus thúsaigh sí a pógadh.
"goidé" a' seisean, atá cearr ind leat t Tá tú agam-sa leseacht
"Gabliadna agus ní thearn tú aon tráth bidh réidh go fóilldomh.
"Bhal," ar' sise "bhí mé a' dúil ariamh le fághail 'na bhaile go dtíseo, acht tchín
anois nach dtig lionn fághail amach ó'n illeanichoidhche. Ní fhuil orn anois acht
eaglago bhfuighea bás, agus go bhfághea ionn fhéin é
"Ní bhfuighidh mise bás i choidhche, ar 'seisean.
"agus goidé choinneochadh thusa bea" ar'sise aithoiread le duinear bitheile
bhfeiceann tú an bhinnsin thail" ar 'seisean "bhal tá mo bheise istigh annsin
"Ó, is maith sin" ar' sise, "béidh sí agan i choidhche"
Nuair a d'éirigh 'n fathach ar maidin d'imthigh sé uair a chonnaic a
buachaill a' fathach ag theacht, d'iarr sé achtadh dé 'ma buatais é.
fhágail thall ar an oilleann chuaidh sé isteach chug an chailín óg
"Godé 'n scéal a d'innis sé dhuit" ar seisean d
"D'innis sé domh" ar'sise "go bhfuil a bheo irigh 'sa bhuin sin thall."
"Ní fhuil gach ar bith de sin" a' seisean, acht piocaidh muid as de réir achéile
cóireochaidh muid a' bhinn anois" ar' seisean, agus dhéanfaidhuidh suas
go deast."
Chuindaigh siad an bhinn le síoda agus chuirteinidh mhór ag na bun.
D'imthigh an buachaill annsin na bhaile uair a thainig a' fathach agus chonn.
sé seo, d'fhiafruigh sé duithe goidé an amaidigh a bhí uirthin
ar dhubhairt tú liom" ar' sise "go rabh do bheo istigh sa bhin, agus chaithfidh
mise fad mhór a shístean dó, agus aire athabhairt dó.
"A mhálaid bhocht amaideach" ar' seisean í
"bhal, mas bréag atá tú a donn" ar'sise "s cinne lifadeabh duit
"Bhal, an bhfeiceann tú an crann sinthíos nach bhfuil fafóga ar bithair h ar
seiseang Tá mo be-sa istigh annsin.
"maith go leor" ar 'sise, agus thug sí a shuipeardó.
ar maidin d'imthigh 'n fatach arais agus dá luathas ar imthigh sé thainig
a' buachaill chuice-se arais d'fiafruigh sé duithe goidé dubhairta' fathach
"Deir sé anois" ar'sise, "gursa chrannsinnach bhfuil feafógar bithair
atá a bheo."
"Ní fhuil adhath de sin acht ireadh" ar'seisean, acht céireochaidhuid a'
crann ndin, níos deire arais."
Chundaigh siad a' crann le síoda agus chuir ceinidh mhór ag na thaobh.
Chuaidh a' buachaill 'na bhaile agus níorbh fhada go dtainig a' fathach. Bhí sise.
amuigh ag fuabadh agus ag ganadh thart fan chrann.
"Goidé an amaidigh í seo atá ort" ar' seisean.
"ar dhubhairt tú liom" ar' sise, "go rabh do bheo stigh sa chrann sin, agus
caithfidh mire rud mór a shisean dó agus aire 'a thubhairt dó."
"a mbíodh fhios agat" ar' seisean, "ca bhfuil mo bheo, cinnte shailfa ruidh
mór dó."
"Ó, mas bréag atá tú 'a innse domh" ar' sise tá mé réidh leat a
"Bhal, an bhfeiceann tú an caisleann sin thíos nach bhfuil doras ar bith air,
"Bhaltá cú istigh annsin" ar' seisean, "agus go dtarraidh cú beag na
n-ailte ghlaise agus go marbhuighidh sé an cú sin, ní bhfuighidh sé bás, agus
tseabhach stigh anns a' chú agus go dtarraidh seabhach beag a' tsléibhe
Chuaidh agus go marbhuighidh sé 'n seabhach, ní bhfuighidh sé bás, agus ta bh
istigh sa tseabhac agus go dtarraidh bradan ceoch an chasa suaidh agus go
mbuaillidh sé i leis an bheadar a' dá shúl nibhfuighidh mise bás
agus ní thiocfaidh sin choidhche"
"Bhal, altughadh do dhia ar sise tá é agan choidhche.
rinne sí éid suipear galantadó, agus chuaidh sé i luighe ar maidinneadh
'adéirigh sé bhí bricfeasta deas réidh aici fa na choinne D'imthigh an fatachag
baile annsin agus dá luathas a's chonnaic a' buachaill é agitheacht bhain
éintoileanamach d'fhiarruigh sé duithe goidé adabhairt a'fathach aréir.
agus d'innis sí dó."
"Bhal" ar' seisean, "sin an fhírinne.
D'fhosgail sé bocra agus bheir sé ar na trí ribe a bhunsé as roca' chú
"Cú beag na h-ailte ghlaise" ar' seisean, cuiduighadh, cuidiughadh."
"Iscuidiughadh dhuit mé" arsa'n cú Thug sé léin suas i mullach a' sean,
chailleain agus síos ar a' tseimléir, agus mharbh sé 'n cú abh thíos
bheir sé ar na trí chleite a tharraing sé as ball a' tseabhaic.
'seabaic bhig a' tsleibhe luaidh" ar seisean, "cuiduighadh, cuidinghadh.
"Icuidiughadh dhuit m" arsa'n seabhac, Thug sé léin go bárr a'
tseimléarra, Chuidh síossa tsean chailleann agus mharbh 'n seabhacabh thíor
Bheir sé air na trí lanntracha a bhain sé do'n bhradán.
"Bheadán caoch an chasa buaidh" ar seisean, "cuiduighadh, cuiduighadh.
"Icuiduighadh dhuit mé" arsa'n bradán, agusthug sé léim suas ar a'
tseimléir agus síos sa caislean bhainns an bhamach as a' tseabhach
lesin tchí sise an fathach ag tarraing uirthi agus na cora a' lubadh faoi.
"Arís maith liom tú a fheiceal ag teacht" ar' sise, tá luthgháir o romhat.
"Ta fad'innteacht orn" ar'seisean, leig ach rín leat agus b'fhéidir
go dtean mé conntrailte é.
ar dóighe níor fhág mise antoileann" ar' sise, agus ní fhacaidhamh
aon duine ó tháinig mé annseo"
"Tabhair domhdeoch uige" ar' seisean, "ní léar domh tú tá mé ag éirigh
comh ag sin.
Nuair a bhí sí a' tabhairt an uisge dó bhuail a' bradán leis an bh
éadar a' dá súil é agus thuit sé siarrmarbh.
"Buidheachas do dhia ar' sise "tá na gheasaibh domhsa anois."
"Cá nagheasaibh de níor mó na thusa, arsa'n cú, annseabhach, agus anbrn
D'éirigh siad sin ar na triúr buachaill a ba deire thiocfadh leat
feiceal. Triúr mach riogh a bhí ionnta a bhí fa gheasaibh ag an fhathacha
bheith mar sin i choidhche fhadh agus bhéadh seisean beo.
D'iarr a' buachaill achtadh dé 'na buataigh, droichead mór breagha
bheith 'n oilleann amach go túr mór i choidhche níos mé bhí áit an fathaigh
agus a' caislean ariamh níor mó ag an bhuachaill pósadh é fhéin agus
a' cailín a bhí ag an fhathach, agus d'imthigh sé fhéin agus ise, a thriúr-
san deirbhúireach, agus a triúr fear, 'na bhaile chuig na n-athair.
agus chuig na mathair, gur chaith siad seachtmhain luthgháireach acu chuaidh
'acha'n lánamhain acu 'na baile fhéin annsin Thainig seisean agus a chailín
fhéin 'a chomhaidhe 'n-áit an fathaigh, agus bhí saoghal bríogh aoibhn.
an ó sin ní ba mó."
deirea
tuasse.