Iain Mac an Iasgair
Scotland
- Archival Reference
- SSSA/TA/AT302/003
- Date
- 1971
- Item category
- Transcription
- Aarne-Thompson index
- AT0302: The Ogre's (Devil's) Heart in the Egg
- Language
- Scottish Gaelic
- Town
- Ardmhor
- Parish
- Barra
- Collector
- D.A. MacDonald
- Narrator
- Donald A. Johnson
- Narrator source
- Unknown
- Link
- View entry on tobarandualchais.co.uk
Archival Reference
SSSA/TA/AT302/003
School of Scottish Studies SA1971.112A
Transcript
AIInformant : D.A. Johnson, Aird Mhór, South Uist.SA 1971/112 ACollector : D.A. MacDonald+ BIain, Mac an IasgairWell, chuala mise mar a bha siod-ach ann iasgair.Agus bha e pòsda. Agus 's e an cosnadh a bh' aige's ann ag iasgach a bhiodh e daonnan. 'S e'bheò-shlaint a bh' aige fhéin 's aig a bhean.Agus cha robh duine theaghlach aca 's bha iada' tighinn suas go aois a nist.Agus dé rinn an t-iasg ach tòiseachadh ri fàsdhagann air agus cha robh e 'faighinn mar a b' àbhaist ᚳidir. Cha robh fhios aig' o Dhia a chaidh ceàrrair ... air a chuile sìon a bh' ann.Ach co-dhiùbh am feasgar a bha seo-ach bha etarruing an duirgh agus bha e air a chuileh-àite a b' fheàrr na chéile a shiubhal aguscha d'fhuair e sìon. Bha e 'tarruing anduirgh agus dh'fhalbh e dhachaidh aguschuala e boom aig deireadh na geòladh.Agus thug e sùil agus bha maighdean-mhara ambàrr a shin-each aig dèireadh na geòladh."Chan eil thu," ors ise, "chan eil thu," ors ise, "a'faighinn an éisg idir.""Chan eil," ors esan."'N dà," ors ise, "ma bheir thu dhomhsa an ruda dh'iarras mi ort," ors ise, "gheibh thu 'n t-iasg,"ors ise, "mar a bha thu 'ga fhaighinn riamh," ors ise."'N dà, chan eil fhios 'am," ors an t-iasgair," ors esan,"a bheil sin agamsa dhut," ors esan."O chan eil," ors ise e agad dhomh idir," ors ise,bithidh"ach gad nach eil," ors ise, "bidh e agad," ors ise,"ma ghabhas tu mo chomhairle-sa."Dé, ors ..."Seadh," ᚳ ors esan, "a tha sin?" ors esan."Tha," ors ise, "do cheud mac.""A," orsa, ors an t-iasgair, ors esan, "Tha miors eeancinndeach," ᚳ "gu faod mise sin a thoirt dhut,"ors esan, "nuair a bhios e agam.""O," ors ise, "geall thusa dhomh," ors ise, "agusbidhbhiodh e agad gun teagamh," ors ise. "Ach nìthu," ors ise, "mar a dh'iarras mis' ort."matha,"Agus "O glé cheart ᚳ ors am bodach."Well," ors ise, "an uair a chuireas tu mach andorgh," ors ise, "a' cheud bheothach," ors ise, "amharbhas tu," ars ise, "gleidhidh tu e," ors ise,"agus cumaidh tu e fhéin 's an grùthan," ors ise,"dhan bhean agad. "Agus," ors ise, "tha e gléri'nneònach leamsa," ors ise, "neo bithidh mac agadfhathast."Well, 's ann mar seo-ach a bha. Dh'fhalbha' mhaighdean-mhara. Agus chuir am bodach amach an dorgh 's mharbh e deagh chnapachde bheothach a siod. Agus dh'fhalbh e 'schaith e suas a thoiseach na geòladh e.Thòisich e air dorghach 's thòisich e airiasgach 's a' tarruing éisg 's bha ... ma dheireadhbha taosg aige a's a' gheòla. Agus dh'fhalbh edhachaidh.'S bha beul ha h-oidhcheadh ann 's bha nadaoine bha iad a' gabhail fadachd dheth 's iair fàs cho anmoch. Agus cha d'rinn iad acha' gheòla 's a chuile sìon a bh' ann a tharruinggo tìr suas agus thòisich a' roinn an éisg innteagus fhuair am bodach am beothach a bha 's antoiseach aice sa shàbhaladh ma d'fhuair iadgreim air agus thug e leis dhachaidh e.Well, chaidh e dhachaidh agus chum e nistris a bhean am beothach agus an grùthan a bhaseo-ach còmhladh. Agus cha do dh'iarr ise airearrannan na earrannan a dhèanamh air ache bhith 'ga bhruich còmh' ris a' ghrùthanagus a bhith ga chumail ris a' bheanagus gun e-fhéin aon ghearradh dha ghabhail.'S e seo an rud a rinn e co-dhiùbh 's chume ris gos ma dheireadh a theirig e.Agus bha 'm bodach bhiodh e mach a chuile latha'g iasgach 's bha e 'faighinn de ... de dh'iasgmar a bha e riamh, mur a robh na bu phailte.Agus co-dhiùbh seo-ach dh'fhàs a bhean trom,'na seann chaillich. Agus rugadh a seo-achleanabh gille dhaibh.Well, bha an gnothach ceart gu leòr 's bhathara' togail a' ghille 's bha e 'fàs 'na chnapachgu robh's oir s ma dheireadh bha e 'teannadh air aoissgoil. Agus thòisich e sin air a dhol dhan sgoil.Agus bha e a' dol dhan sgoil agus bha e glémhath 's an sgoil. Agus bhiodh e 'tighinndachaidh.Ach co-dhiùbh seo-ach nuair a bha ... bha ebhàrr moaig ... bha e 'aice ... chaidh ... ᚳ sgiùil, bha aigeri thoirt dhi-se nuair a bhiodh e cóigbliadhn' deug a dh'aois. Agus nuair a bha eseo-ach a' teannadh suas air aois a bhith machas an sgoil bhiodh a' mhàthair is 'athair a' caoineadha chuile feasgar agus ... nuair a thigeadh edhachaidh. Bha e 'cur neònachas air gudé rud a bha ceàrr orra.Agus thuirt e seo-ach co-dhiùbh nuaira bha e ma ... mach 's a staigh, nuair a bha emach aisde, thuirt e riutha, "Dé," ors esan,"tha e 'cur neònachas orm," ors esan, "dé," orsesan, "'N ann," ors esan, "a chionn misea bhith 'tighinn dachaidh," ors esan, "tha sibha' caoineadh," ors esan, "a chuile feasgartreiseadho chionn treise a nist?" ors esan. "Ma 's ann,"ars esan, "cha ... nuair a gheibh mise clìorasan sgoil," ors esan, "bidh mi 'falbh as a seobuileach," ors esan."O chan ann," ors a mhàthair, ors ise.Ach dh'innis iad dha co-dhiùbh o thùs goéis mar a bha."O seadh," ors esan. "Feumaidh," ors esan, "g' eilcòir aig cuidh-eigin ormsa," ors esan.Agus "O tha," ors, ors 'athair, ors esan,'S e"'S e maighdeanmhara a bh'ᚳ ann," ors esan."O seadh," ors esan. "O well," ors esan, "bidh mise'falbh," ors esan. "Cha téid mi an comhaira' chladaich co-dhiùbh," ors esan. "Fanaidh miclìoras an cladach."nach ...Seo mar a bha co-dhiùbh. Nuair a na dh'fhàge an sgoil co-dhiùbh rinn e deiseil airson falbh,e 'falbhagus go robh ᚳ as a siod buileach. Agus rinn esin. Dh'fhalbh e an latha bh' ann a sheo.Agus ... bha e 'falbh 's e 'cumail roimhe's cha robh fhios aige cà robh e 'dol, na có'n taobh a bheireadh e aghaidh. Ach co-dhiùbhdholbha e air a bhith 'dol seachad pìos agus chual'e a bhith 'g éigheach as a dheoghaidh,'ictillIain mhic an Iasgair tighinn 's dèan ceart."Agus 's e Iain a bh' air a' ghille.Agus thill e ma chuairt agus thug e sùilagus as a dheoghaidh agus bha leòmhannann a shin-each agus rodan agus calmantharagus iad air a dhol agus a chéile madhéighinn dhà na trì shìleanan sìl a bh' aira' chnoc. Agus dh'iarr iad air a dholagus ceart a dhèanamh feuch có aige bha ...có aige bha còir siod a bhith.Agus thill Iain. Agus sheall e air an t-sìol."Well," ors esan, "Shaolainn fhìn," ors esan's e 'tionnadh ris an leómhann, "a leómhainnrobachmhór bhobac ghlas," ors esan, "dé leithidfhéin," ors esan, "nach biodh tu," ors esan,"a' toirt an t-sìlein a tha sin-each, na dhàna trì shìleanan tha sin-each o'n chalmanbhochd," ors esan. "Agus thusa cuideachda rodain ruaidh," ors esan, "'s iomadhcruach mhór," ors esan, "a th' aigtuathanaich," ors esan, "a staigh as nabailtean a sin," ors esan, "dh'fhaodadh