Sgeulachd a' Chocaire

AT 300 + 303Sgeulachd a' ChòcaireS.A. 1957/41/A2. + Informant: Alex Stewart.B1Bha rìgh ann a siod Rìgh na h-Eirinn agus bhae sealg a's a' mhon' agus chaidh e air chall. Agusdar chaidh e air chall thàinig e air ais. Agus bha epòsd a' Rìgh bha Bhann-righ aig agus bha leanu aigris a' bhan-altr bhanaltrum: is dar a bha leanu aigeis a' bhanaltrum bha e cheart cho measail aig. Thafhios gur e leanu aige fhéin a bh' ann co dhiù. Bha eaig a bhean cho measail is gad a b' e leanu aice fhéina bhiodh ann.Agus bha a nis na giullanan ann a sin is bhaiad 'nan cnapaich, agus latha dhe na lathachan agustìd dhe na tìdean cò thàinig ach bodach baigeir, a'rathad, na tramp. Agus n' air thàinig an tramp thuirte ris na giullanan, "Tha si' glé mheasail air a chéilea ghiullanan?""O tha," thuirt na giullanan, "cho measail agusghobhas sin bhith air a chéile cha ghobh bhith na's measail.""À wel," thuirt es, "gad a tha si' cho measailsin air a chéile," thuirt es, "marbhaidh an darna fear⑦S.A. 1957/41/A2 Continueda' fear eile fhathast.""O wel cha do ghobh iad guth orra. Ach thàinigiad staigh is thug a' Bhann-righ thug i glaodh orraairson ... airson lunch is bha iad cho coltach ri chéilecha dèanadh a' Bhann-righ stem dhiubh có bu le... có.... có an leann aice fhéin."Wel innsidh mise dhut," thuirt cailleach nancearc," a' rathad a nì thu mach e. Dar a bheir thustaigh gus a' lunch iad," thuirt is, "tog t' aodach,"thuirt is, seachad air do ghlùn agus am mac agadfhéin," thuirt is', "cromas e cheann leis an nàir, is a'fear eile seallas e air adhart 's cha ghobh e nàiridir. Sin leis an dèan thu mach e."Wel 's e seo mar a bh' ann. Thug i glaodh orraairson lunch is n' air bha iad tighinn a staigh antaca rithe thog i h-aodach seachad air a glùn.Chuir a mac bhàn a ceann ... a cheann ach chado chuir mac a' bhanaltrum. Ach chan eil cuimhn'am de thuirt i ris, thuirt i rud-eigin. "Droch oilean,"ors is'. Chaidh e mach gus a' gheat."Wel thuirt am boireannach baigeir gu marbhadhan darna fear againn a' fear eile," thuirt e. "Ach le sin,"thuirt e, "tha mise folbh." Thog e laimh is chuir emarc mar sin a's a h-aghaidh a's a' gheat. "Nis darchì thu sin," thuirt e ris a' bhalach ri bhràthair,fàs dearg, tha mise marbh," thuirt e, agus mabhitheas e mar a tha e," thuirt e, "chan eagal domh.""Wel a wel," thuirt e.An uair sin dh'fholbh a mac a bha comh ris. Agusbha cù aig' is bha each aig' agus seabhag a rugadh anaon oidhche ris fhéin is dh'fholbh e.6S.A. 1957/41/A2 ContinuedA Dhia nis bha 'm balach eile ann a sin mac, maca' Rìgh fhéin - wel 's ann leis a' Rìgh bha 'n dithis -mac na Bann-righ. Bha e ann a sin a nis air ais 'sair adhart, 's bha e cianail brònach airson abhràthair gu'n do dh'fholbh e.Agus dh'fholbh e is dar a dh'fholbh e bha edol ann a sin is dol agus thàinig e go ... go caisteilis n' air thàinig e gus a' chaisteil bh' ann a sincha deach e faisg air a' chaisteil idir. Chaidh ebhàn go cailleach nan cearc is bha e ann a sinis cailleachan beag ann a sin. Agus bhiodh e 'ncomhnaidh a' toir leis bollagan bhioranan dhi-s',bhiodh e dèanu rudan mar sin di. Agus gu dé bhasin ach trì fuamhairean agus fear 'sam bith achuireadh ceann air an fhuamhair bha e dol aphòsadh nighean a' rìgh is gheobhadh e 'n oighreachd.Is có bha dol 'ga sàbhaladh?Ach thachair dhan a' bhalach - bha mac nabanaltrum - gu robh e a's a' choill agus thàinig a'leddy bhrèagha seo bhan is cha b' urra' dhut sealltainnorra leis cho brèagha 'sa bha i. Agus có bha cuide ritheach an còcair - an còcair aig a h-athair aig a' rìgh.Agus n' air thàinig an còcair bha e 'na ... ann a sin.Bha ise 'na laighe aig taobh a' chraobh is n' air thàinigan (dearbh?) uair aig a robh 'ad dol a thighinnchaidh an còcair an àird don a' chraobh. "Ach,"thuirt e ris a' leddy, "Itheadh iad na cacadh iad andigh tha mise dol an àird don a' chraobh."Thàinig Mac na Banaltrum agus dar thàinig e,"Ò" thuirt e ris a' leddy mhór a bha seo ris a' mhaighdeannS.A. 1957/41/A2 Continued⑨a bha seo, "gu dé th' ort?" thuirt es"Ó chan eil dad," thuirt is' móran orm achtha mis' gu bhith aig an fhuamhair, aig an giant,agus sheall," thuirt is, "a' fear a chaidh 'gu moshàbhaladh shin agad e."Bha is a's a' chraobh."Wel," thuirt es, rinn e cadal." Thuirt es, "Dar athig am fuamhair," thuirt am balach Mac na Banaltrum,"bidh mise na mo chadal.""Is gu dé a's dùsgadh dhut?" thuirt is'."Wel innsidh mise sin," thuirt es. "Ciad bonnleith-chruin a thoir air mullach mo chinn le aonabheum siosar is dùisgidh sin thu."hWel se seo mar a bha c˰aidil ... chaidil ambalach. Ach chual e Nì-rath No-rath a thiginn, agusb' e sin far a robh na Nì-rath No-rath is thàinig iad. Isleum e fhéin agus am balach air a chéile dar chunnaige e dol a bheirsinn air a' ... air a' leddy. Leum e fhéinis Mac na Banaltrum air a chéile is ghobh iad dha chéileann a sin."Ach h-och!" thuirt is', "beilean na mo cheannbochd bòidheach," thuirt is', "dol a leigeil leis an dàcheann ghrànda bhith cho fad."Is m' air a chunnaig es sin ghearr e 'n ceann dethis mharbh e 'm fuamhair ann a sin. Dar a mharbhe fuamhair ann a sin a' latha sin thàinig e 's dh'fhane 's a' chraobh. "Hele! Hele!" thuirt es, "'s iomadachbuille ghoirt a thug mi mus ... mus do choisinn mithu.""À," thuirt ise "tha do ... tha agad ... tha agadri mo choisinneadh dà latha fhathastaich mas faighS.A. 1957/41/A2 Continued⑩thu mi""Tha mi cinnteach gu bheil," thuirt es.Wel dh'fholbh am balach dhachaidh ism' air chaidh e dhachaidh chaidh e go seann ... goseana chailleachag nan cearc is thug e leis nabioranan. Is n' air thug e leis na bioranan, "seo," thuirtis'. Bha i 'n àird aig an taigh mhór, aig a' chaisteil isthàinig i bhàn.Ó nach bi thu samhach," thuirt is', "tha 'ncòcair tha e gu bhith pòsd. Choisinn e nigheana' rìgh an diugh ach tha aice fhathast dà uairfhathast ri chosnadh."An e 'n còcair?" thuirt am balach.Ist! na bi 'g radha sin. Na can an còcair ris, 's eRigh bu chòr dhuinn bhi 'ga radha ris."Achan an uair seo, larna-mhàireach chaidh ambalach don a' choill is bha e tional nam bioran agus... tha ... bha ... "Ó Dhia beannaich mis,'" thuirt ambalach a bheil thu seo an diugh e rithist aig bunna craobh?""Ó tha," thuirt is', mi seo 'n diugh rithist."Wel dar a bha is ann, "Wel," thuirt es, "cà bheila' fear bha dol 'ga do chosannadh?""Ó," thuirt is', "tha e 'n an àird 's a' chraobh."Is bha e call a chrean (?) a's a' chraobh. Bhachraobh buidhe leis a' chrean. Agus chaidil Mac naBanaltrum."Dé," thuirt is', "is dùsgadh dhut an diugh?""Wel," thuirt es, "gobhaidh ... gobhaidh mise leleth-trom an diugh, ach gobhadh a rogha fear a maireach e."Agus a' fuamhair mór bha tighinn an diugh 's e⑪S.A. 1957/41/A2 Continuedbu mhotha, 's e bu mhotha na chiad fhear. Ach adheanu sgialachd ghorid dhan a' stòiridh fhad. "De asdusgadh dhut an diugh?""Wel," thuirt es, "barr na cluais thoir dhiom," thuirt es,"a' chluas dheas le aon bheum siosar is duisgidh sin mi."Rinn i seo dar a chunnaig i ... chual i fuamhaira' tighinn. Thug i seod dha 's thug i beum as is dh'éiricham balach an àird. A chéile ghobh e fhéin 's am balachana' fuamhair, is bha 'ad dol ma chuairt air a chéileann a sin gus a robh faisg air' an oidhch ann. Achsmaoinich am balach gur e siod a' chiad dreuchdair an deach e riamh is thug e 'n togail bheag mhóréibhinn aighearach dha is bhuail e fuamhair a bhànis ghearr e 'n ceann dheth - dà cheann dheth.Gap in transcription?S.A. 1957/41/A2Dé is dusgadh dhut an diugh?"Bàrr na corraige deas dha'n thoir dhiomleis an t-siosar dusgaidh sin mi.Wel 'se seo .. bh' ann. Chuala e Ni-rath No-rath afhuamhairtighinn aig anseachd agus seachd chainbediag ceangaillt le iarainn ri bhrògan agus dà cheanneis math dh'fhaodt air thàinig e. Dar a thainig ᚳ bhamach an àirdcluich a' siod bha is dh'éirich am bodachmac a' rìgh dh'éirich e 'n àird is n' air a dh'éirichi 'n ùird rinn a' is a' fuamhair air a chéile. Dara leum 'ad air a cheile bha iad fad na madainn isbho fad gus a robh e dubh dorch gobhail dha chéilehach fo dheireadh thall c˰uir Mac na Banaltrum bhàne is ghearr i na cinn dheth is thug e na teangaidheanas, is thug e na sùilean as is chuir e 'na phocaideanneapaig iad agus dar a chuir ach och bha 'ncòcair air tighinn is thug e leis an ceann chachreid mi nach tug e oirr-as an ceann a thoirleis treis ach, "Bheir uat siod," thuirt e, gos a faigh misefear eile. Thilg e seo aig an dorus. Och dh'éiricha' rìgh a sin, "Trobhad trobhad," thuirt e, thuirt eris a' chòcair 's tus bu chòr bhith a's an t-seutharseo is than e mis."Ach thàinig a' chailleachag an àird, cailleachagnan cearc thainig i bhàn "Ó," thuirt i ris "Mac naBanatruim - bha i 'na rìgh a nis, choisinn e.Dhia beannaich mi an do choisinn an còcairesan.thuirt e. "Na bi 'g radh sin ris a' chòcair 's i thig anndh'fholbhach nach an rìgh an diugh 's e th' ann a' Rìgh."Thuirt a' Righ is rinn iad bonn dha is fhuairnasud putanan is òr is airgead as a' Rìgh. Rinn ancòcair guidhe 's an t-seuthar b' es a' rìgh."Ach wel," thuirt is' oidhche Mhàrt, an oidhche sincha chreid mi," thuirt is nach cùm sinn bàl aseo a nochd."Wel a wel gu d' eil dheanadh tu," thuirt esach bàl a chumail," thuirt an còcair an duinuic," d' eile dheanadh tu." Is bheir sinn staigh ...i sinn.bheir sinn staigh cluichean," thuirt e "Ni sin angnothaich," thuirt es, "bheir sinn a staigh cluichean."theann"theannthuirt e. Chaidh a nis na bha sheann shluagh,lurg m'an cuairt air a' ... air an oighreachd chaidhan teanal 's an cuir a staigh. Bha 'm balachan seoMac na Banaltruim ann. "Ó nach tig thusa 'n àird,"thuirt cailleach nan cearc agus ....""Ach," thuirt es, "gu dé bha mise dol a dheanuann creutair bochd mar tha mis chan eil nithean"Och bi thusa 'n àird," thuirt cailleach nancearc, chi thu, chi thu, chì thu 'n Rìgh - Rìgh òg"Och chì," thuirt esanAn ath uair seo chaidh e 'n àird chaidh ambalach an àird is chaidh e cuide riutha Ochchruinnich iad uile nar a bha man cuairt orra. Bhaiad 'na suidhe aig a' bhàl."Wel," thuirt i leddy bha dol a phòsadh ancòcair seo," thuirt is bheir sibh a staigh cluichean.""Gu d' eile dheanu'," thuirt es, "ach cluich a thoirtdhuinn."Is thug iad staigh cnaimh lurgainn gamhainnis chuir iad air a' bhòrd e an déidh am biadh ith andeidh an cuid feast ith 'n cuid òl chuir iad air a'bhòrd e. "Trobhad," thuirt a' leddy, "fear dhe na gillean."thuirt is, "agus fiach am brist si' an cnaimh tha seole buille."Rinn iad uile gàire. Och cha chan sinne guthach dheanadh sinne. air Wel bha fear a seo a' toirt builleair is bha fear a siod toirt buille air ach cha do bhristiad an cnaimh. "Hè-è! thàinig e fhéin a nuas, an còcair"Nach toir si' fhéin buille idir air?" Thainig an cocair a nuasSA. 1957/41/A2 Continuedis thug e siod e Chuir e laimh 'na bhial."B' e thu fhéin a bheireadh a staigh a' chluich. Cóbha dol a bhristeadh sin?""À wel," thuirt i .. is', "dar a rinn thu 'n gnothachair na fuamhairean 's cinnteach gu'n dèanadh tu sin"B e thu fhéin a bheireadh a staigh a' chluich. Thamise 'g innse sin dut.""Wel," thuirt is' "dh'fhiach na h-uile gin ac', achtha aona bhalachan beag ann a seo fhathast," thuirt e,is cha do bhuail e fhathast idir."B' e seo Mac na Banaltrum.agus"Trobhad," thuirt ise, "is thoir buille air a' chnaimh.Ach thuirt es, "Cha tobhair mis' buille air a'chnaimh oir dé dhèanainn dheth sin," thuirt i (a?)balachan mar tha mis'?""Trobhad," thuirt i ris, "is thoir buille air a'chnaimh faic thu 'm brist thu e."Chaidh Mac na Banaltrum thug e chiad stràchdair is bhrist e 'n cnaimh. Chaidh na ceithir casanfo'm bhòrd. Dhia cha robh fhios aig a' chòcair gu dédhèanadh e. Cha robh fhios aige bho'n t-saoghalgu dé dhèanadh e. Sheall i air a h-athair, air a'Rìgh."Có bu dàch?" thuirt is', "a' fear a bhrist ancnaimh," thuirt is, "na fear a mharbhadh nafuamhairean. Có bu dàch na fuamhairean amharbhadh ... a' fear a bhrist an cnaimh nafear .. na na ...." thuirt is, "a' fear tha mise dol aphòsadh?""Ach seachainn seo! Có bha dol 'ga dheanu?Tha mi cinnteach gu'n dèanadh a' Rìgh òg e."Wel," thuirt is', "'s e fear a bhristeadh an cnaimh's e bu dàch a mharbhadh na fuamhairean.""Ó wel," thuirt a h-athair, "'s e gu dearbh ... gudearbh ...""Càit," thuirt is', "a bheil na cinn a choisinn e?""Tha iad ann a seo."Thug e staigh na cinn. Cha robh teangaidh 's charobh sùil annta 's cha robh dad eile anntaors"Càit?" as is', a bheil na teangaidhean is nasùilean bu chòr bhith ann a sin.""Och càit am bitheadh iad tha mi cinnteach ...""Wel a wel," thuirt is', "bu chòr dha sin a bhithannta."Ach chuir am balach a laimh 'na phòcaid is thuge mach an neapaig. Thilg e na sùilean is thilg e na ..... thilg e na sùilean ann a sin agus a chuilerud eile."Có," thuirt i ri h-athair, "bu dàch leat mharbhadhna fuamhairean," thuirt i, a' fear aig am biodh nasùilean agus na cluasan," thuirt is', "is na rudan sinFac si riamhFac sinn a gheobhadh ceann?,' thuirt is, "gun sùileanna gun chluasan?""Ó chan fhac," thuirt e."Wel a wel," thuirt i, "sin agaidh-s a' fear achoisinn mis', thuirt i.Is a's an fhacal a bha sin thàinig e staigh isthuirt i, A bheil thu 'g iarraidh deoch," thuirt i ris."Tha," thuirt Mac na Banaltrum.Dh'òl e deoch is thug e fàinn deth chorrag is thilge a's an tumailear is dh'òl is sin is' a faoighleach. Àcha robh fhios ach bho'n t-saoghal gu dé .....SA. 1957/41/A2 continued"Wel innsidh," thuirt is', "sin agaidh a fear achoisinn mis' agus sin agaidh an duin agamsa,"thuirt i.Bha bàrr na còrrag a deas dheth - a' lùdag dheasSeallu air seo.Dh'fholbh e nis phòs e nise nighean a' Rìghis char iad bhàn 's ann a mach a's an t-sobhala bha iad air a chiad oidhche chaidh iad a laighe -mach a's an t-sobhal. Dhia cha robh iad fad anna sin dar a dh'fhairich e rud-eigin a tigh'n gusan dorust a' ghalla mheal chù. Bhog i h-iorballanns a' chac bhuail i air na fiaclan e. "Ù," thuirtes, "tha siod?""Ach," thuirt is', "galla mhial chu bhog i h-iorball a's a' chac is bhuail i ort 's na fiaclan e.""Wel nighean na bias," thuirt es, "cha bhuaili rithist mi."Far am bidh deireadh allt bi iosal air-as isfar a bidh iosal air-as bidh deireadh allt gus doruig iad seann taigh - taigh ach cha robh creutaira staigh. Chaidh e staigh 's bha teine mór air 's ...agus bha 'ad a staigh. Aig an dorust ma dhà uairdhiag chual e gnogadh aig an dorust. "Có tha sin?"thuirt e."Ó tha mis'," thuirt es."Có thus'?"h"Och chan eil ach cearc fliuch b˰reac," thuirt is,"na h-aon oidhch. Dar thig i nall air beinn bios ioidhch a seo is theid i null air beinn bios i oidhch aseo.""Ach wel," thuirt es, "ma bha thu na h-uileh-oidhch ann cha bhidh thu an oidhche oidhche nochdann."Ach fo dheireadh thall leig e staigh i. Dar leig estaigh i .... "Trobhad a staigh ma tha," thuirt is, "agusdean suidhe."Bha teine mór air a dhèanamh ann a sin agus"À," thuirt e. sheall e air a' chailleach. "Tha thu fàs móra chaillich?""Tha," thuirt is, m' iteagan is m' oiteagan gobruith le chéile is mas tig a' latha," thuirt is', biosfios agad air sin."Ach n' air leum e-fhéin 's a' chailleach air a chéilagus bha chailleach chuir i bhàn e. Is dar chuir ibhàn e "Càit a bheil m' fhear 's mo chù 's mofhìnsheobhag?" thuirt e, "a rugadh an aon oidhche rium ˰nach biodh iad ann a seo?"Thug es glaodh oirr-s' thug is' glaodh ...Chan e chaidh mi far mo stòiridh a nis. Mastàinig is', mas tàinig ise, "Thig a staigh ma tha,"thuirt es."À," thuirt is', "cha leig a' feagal liom leis na ...leis na beathaichean th' agad a sin. Cea'ail iad,"thuirt i."Ó," thuirt es, "chan eil nì agam a chea'aileasiad.""Seo," thuirt i, sin agad ròineag dhe mo thémhosach is cea'ailidh i an Royal George ged a bhiodhi fo làn shiùil."Dh'fholbh e is fhuair e sin is cea'ail e na ...cea'ail e air na ... air na beothaichean e. Thàinig ia seo a staigh, is bha m' iteagan 's m' oiteagan beagaris na f-éi'lean."A chaillich," thuirt es, "tha thu fàs mór.""Tha," thuirt is', "bi fios agad air sin mas tigS.A. 1957/41/A2 Continueda' latha."Ach leum e fhéin 's a' chailleach air a chéile. Darleum e fhein 's a' chailleach air a chéil liag a' chailleache. "Càit a bheil m' fhear 's mo chù 's mo sheobhag," thuirtes' ... thuirt es, a rugadh an aon oidhch riumfhéin nach biodh iad ann a seo.""Hel-e!" thuirt is', "chan eil sin agad, cheannaichan ...... a bh' agad," thuirt a' chailleach, chan eh-ann sin ach a bhrist 's a ghearradh."Chaidh es a mharbhadh ann a sin mharbh a'chailleach e is rinn i carraige cruaidh cloich dhe ischuir i air cùl an tan teine e. Bha am balach eilea bhràthair bha e sealltainn air a' gheat is chunnaige 'n geat a' fàs dearg. "Cha do mharbh ... tha mobhrathair marbh," thuirt es. "Seo seo!" thuirt e rimhàthair," leigibh mise air folbh a faic mise cà bheilhmo bhràthair."Dh'fholbh e is thàinig e gus an dearbh c˰aisteila bha seo. Dar a thàinig e gus an dearbh chaisteil abha seo chunnaig e bhean aige. Bha ise 'n dùil gur e seoan duin' aice bha iad cho choltach ri chéile."O d' shaoghal," thuirt is', "càit a robh thu a raoir?""H-ach," thuirt es, "chan eil fhios 'am far a robhmi cha do ... bha mi as deaghaidh mial-chù a' ghallamhial-chù," thuirt e, agus dar a bha bhog i h-eaman's a' chac 's bhuail i is cha b' urra mi fuireach bhuaipe,"thuirt e.Is bha e 'na laighe cuide ris a' bhean, cuide ribean a bhràthar. Agus dar a bha cha robh e fad 'nalaighe ann a sin dar a thàinig a' ghalla mhial-chà isbhog i h-eaman 's a' chac, 's a' chac ..... [End of track]SA. 1957/41/A2 continued from sameagus dar a bha bhog i h-eaman's a chas 's bhuail i is chab' urra mi fuireach bhuaipe, thuirte. Is bha e 'na laighe cuide risa' bhean cuide ri bean a bhràtharAgus dar a bha cha robh e fad 'nalaighe ann a sin dar a thàiniga' ghalla mhial-chù is bhog ih-eaman 's a' chac 's a' chac ....[End of track]S.A. 1957/41/B1.Thàinig i gus a chaisteil agusdar a thàinig e gus a chaisteilthàinig e bhàn far a robh ... gusa' bhean. Chunnaig e bhean.cha robh fhios aic-s' ach bheire cur laimh air "o a' shaoghal," thuirtis', càit an robh thu a raoir."Och bha mi as deaghaidh a'ghalla mhial-chù," thuirt es."Ao h-as!""Agus dar a bha mi as a deaghaidh,'a's na lòinthuirt e, far am bithinn ah fonart rathairathadas a' lan orm mas do ruig sinngusorm-as mas do ruig sinn agus"'B' 's e sin," thuirt is, "ach thàineH-è② "in raoir, thuirt is, thainic in raoiragus nar thàine in raoir gu débu choirich," thuirt is, gu débu choirich," thuirt is gu'n dochuir thu an claidheamheadarainn a's an leabaidh?""Ach," thuirt es, 's ann a bhami cuide ri a' phiuthar"Ach gu luath aoibhneachbha es na laighe cuide rithea'san oidhch sin is ˰ a mhadainna's a' mhadainn agus air'sonoidhch bha e 'na ... dh'fhan ea's a leabaidh. Agus thàinigan taighgeire ghlas, chan e acha' ghalla mhial-chù bhog ih-iorball a's a' chac is bhuail iaire-sa a's na fiaclan e. N' air abhuail as a deaghaidh a macha chaidh e. Far am b' ìosal aira' ghalla b' àird aire-sa is faram b' àird air a' ghall b' ìosalaire-san gus an do ruig iad anartaigh bha seo. Chaidh e staigh aguscha robh creutair staigh is n' air③nach robh creutair staigh rinn esuidhe. Is chual e gnogadh aigan dorust ma mhiadhan oidhch"Có tha sin?" thuirt e."Ó tha mis," thuirt .. thuirtan té bha seo."Có thus'?" thuirt es."Cearc bhruch bhrach," thuirtis', "na h-aonn oidhch dar theidi null air beinn bios i oidhcha seo is thig i nall air beinnbios i oidhch a seo.""Ma bha thu na h-uile h-oidhch ann," thuirt es, "chabhidh thu 'n oidhch nochd ann.""À nach leig thu staigh mi," thuirtis ... e ... staigh gus an teine mi."Thainig e gus an tein is bhai 'na suidhe aig an tein."Èibh a chaillich," thuirt is. "thathu fàs mór?""Tha," thuirt is', "m' iteagan 'sm' oiteagan beaga ris na h-éi'lean,"thuirt is, "mas teid an oidhche seachadtu fios agad air."Ach chan e seo a bh' ann thàinig..."Ma tha," thuirt es, "thig a staigh."SA. 1957/41/B1④"Ò," thuirt is', "cha leig a feagalliom leis na beothaichean a th' agada sin.""Ach," thuirt es, "chan eagal dutairson nam beothaichean.""seo," thuirt is"Thig a staigh ma tha," thuirtes."sin agad," thuirt is', "ròineagdhe mo thé mhosach is marchuireas tu sinn orra cea'aileasi an Royal George ged a bhiodh ifo làn shiùil. "Dhia!" thuirt a'chailleach, thuirt e ris na ...thuirt e nach i shéid. Chan eilthu fhéin dona, thuirt e thuirte dar a tha ròineag mar sin."Ach thainig i a sin staigh isrinn i suidhe. Is dar thàinig ... n' airfhuair e is a thàinig e fhuair eròineag is chuir e a's an teine iis cha mhór nach tug e leis ant-simileir agus [sa lt's all right youcan turn it away] fhuair i ... buaile 'n ròineag a's an teine is cha mhórnach tug i leis a' similear. Cea'ailè gaoisnean luachair ort air na⑤beothaichean air an each 's air a chù's air a sheobhagMach le leum e fhéin 's a chailleachair a chéile. Dhia chuir a chailleachfo ghlùn e, a sheòid, "seo," thuirt isbàs bhos do chinn.""Ach chan ann mar sin a bhitheas,"thuirt es. Thug e glaodh air an each's air a sheobhag 's air a chù. Cà bheilmo chù 's m' each is mo sheobhagthuirt is' ... thuirt es, "rugadh anaon oidhch rium fhéin nach biodhiad a seo."Thàinig an t-each is bhreab (e)a thainig a' seobhag is thug e nasuilean aisd thainig an cù isbha e toir nam pìosan beò aisdach rinn e an gnothach air a'chailleach."Bàs bhos do chinn a nis achaillich," thuirt es."Ó chan ann mar sin a bhitheas,"thuirt is', "ach leig m anam lium,"thuirt is', "bi mi 'na mo ghille isna mo dh'ionracan agad gu ama chiad an dara aois diagdheth do shaoghaldaraaona' chiad ... aois chiad ... agus aoisdiagdheth do shaoghal."⑥"Och" thuirt es', "cum sin is airis na bheil as a chaidh dheaghaidhBàs bhos do chinn a chaillicha nis." Fiach dhomhs'..." thuirt es,"A taobh thuathChan e. Cha do bhruich Fiachan_cumandhomhs'a cuman iochdair isslacan draoidheachd a th' agadann a sin a faic sinn."Thug i seo dhà is mharbh echailleach is fhuair e an cumaniochdair is slacan draoidheachdis thug e beò a bhràthair. Is dara thug e beò a bhràthair bha etighinn cuide ris dhachaidh.Agus dar a bha e tighinn air a'rathad cuide ris ... dar a bhae tighinn air a' rathad cuide ris"Cà robh thu?" thuirt es, a' raoir."[O I'm sorry I thought that wasthe fire I was going to put youin the fire. H.H.: That's all righton you go]"Bha mise cuide ris a bheanagad a raoir," thuirt es."Cuide ris a' bhean agam-as!"thuirt a' ... a' Rìgh."'s e," thuirt es, "cuide ris abhean agad-as"⑦"À mhic na té seo," thuirt es, ancanadh tu sin rium-sa."Agus shìn iad air a cheile ismharbh e a bhràthair is dh'fhàge ann le sin e. Dh'fhag es ann asin e is thàinig e dhachaidh anduin ceart uic' ma tha. Agus darthàinig e dhachaidh chaidh iada laighe a seo e fhéin 's a bhean."Dhia beannaich mise," thuirta' bhean aig, a' leddy ris, "gu dérinn thu raoir? thuirt is'"Dé rinn mi?" thuirt e."Dar a thainig thu laighe carsona chuir thu 'n claidheamheadarainn a's an leabaidh?""An d' rinn mi sin," thuirt es."Rinn," thuirt i is shaoileam-asnach robh thu glic.""Rinn thu sin," thuirt e"Rinn," thuirt isMach a ghobh e n chaidh eair ais gu bhràthair is fhuair e'n cuman iochdair is slachdandraoidhlachd is thug e beò abrathair a rithist. Thainig andithis dhachaidh is chunnaig ...⑧... sheall a bhean "O gu'n gleidheadhDia mi," thuirt a bhean, "tha dàdhuin agam an diugh."ach"Chan eil an té bh' agad agamleis an fhear eile.""Ao tha e coltach gu bheil," thuirte.Dh'innis iad nis facal air anfhacal mar a bha."Cà bheil an duin agad fhéin?"es, thuirt iad rithe. "Ma nìthuirt iadthu fhéin a mach tha e ann ashin agad. Fiach an dèan thumach e."Ó!" thuirt is, "cuiri' a machna lamhan is bi fios agam"Is dar chuir iad a mach nalamhan bha barr na lùdag a deasdheth an duin aice fhéin."Ó," thuirt is', "cha chreid minach e seo e." Wel 's e," thuirt i"Wel 's e," thuirt"Wel 's e," thuirt e, "sin an duinagad."Dh'innis iad nis facal airan fhacal ann a sin mar a bha 'smar a thachair 's na h-uile dad6"'s a bheil cuimhn agad-as,?" thuirtMac a' Rìgh air a bhodach bhaigeira chaidh seachad?""Ó tha," thuirt es'."Bheil cuimhn agad," thuirt es,"dar a thuirt e gu marbhadh andàrna fear a' fear eile is tha ecoltach gu'n do thachair sin," thuirte."O tha e coltach gu'n do thachair.""Cha do bhriagaich sinn am baigeir.""O cha do bhreagaich."Is chaidh iad dhachaidh gus antaigh fhéin an taigh aca fhéin aguschan eil fhios agams' nach eil iadmar sin fhathast.HH.: Glé mhath Sandy. Có dh'innisan stòiridh sin nuair a bha thu òg?A.S.: Dh'innis Seoc, brathair momhàthairH.H.: Bràthair do mhàthair?A.S.: Hu hu my uncleH.H.: John StewartA.S.: Aye John Stewart