Buachaille Caora Caomhaig; Gille an Fheadain Duibh

Informant : D.A. Johnson, Aird Mhór, South UistSA 1969/106 A1+B1Collector : A.J. MacDonaldAT 300Buachaille Caora CaomhaigChuala mise mar a bha siodach a bh' anntriob rìgh, agus bha e pòsda 's bha aona ghilleaige. Agus bhàsaich a seoach a' bhean aige.Agus dh'fhalbh e agus chuir e an gillegu ruige grianan aona ... aona chraoibhe far afaiceadh e ... grianan àluinn an aona-chraoibhfar a faiceadh e chuile duine 's far nachfaiceadh duine e, agus banaltrum leis a'dèanamh feum ban-sgoilear.Agus bha e ann a shineach, agus an rìghbhiodh e a's a' bheinn-sheilg a' sealg, 's bhiodhe 'tadhal a seoach 's a' fàgail pàirt dhen t-seilg aca.Agus 's ann a studaig e seoach gu pòsadh ea rithist, agus rinn e sin; phòs e rithist.Agus bha aona mhac aige bhon bhoirionnacha phòs e air deireadh. Agus bha esandaonnan air falbh 's a' bheinn-sheilg - an rìgh.'S có thànaig a rathad an taighe an lathabha seo 's e a's a bheinn-sheilg achEachlair Amhlair. Agus dh'fhoighneachdi dhen bhoirionnach gu dé mar a bha i fhéin's an rìgh a' còrdadh 's thuirt am boirionmachgu robh glé mhath."'N dà," ars ise, "'s tusa tha gòrach," ars ise."Carson sin?" ars ise."Tha am fear sin," ars ise ... "Tha gille aig anfhear sin," ars ise, "agus tha e ann an griananàluinn an aona chraoibh," ars ise, "far a faic echuile duine 's far nach fhaic duine e," ars ise,"agus banaltrum leis," ars ise, "dèanamh feumban-sgoilear dha. Agus," ars ise, "ged a ... ged abhiodh an rìgh marbh am màireach," ars ise, "chabhiodh sìon aige-san aig do mhac," ars ise."Bha aon ghille aige bhuaipe seo bho ... aig domhac sa," ars ise, "ach clìoradh air falbh,"ars ise, "Biodh a chuile sìon aig a' ghille aige,"ars ise.Agus "'N dà," ars ise, "cha chuala mi," ars ise,"gabadh riamh air.""O well," ars an Eachlair Amhlair "tha sin ceart,"ars ise. "Siod mar a tha."Agus ... "Ach," ars ise, "nuair a thig ... nuaira thig e nochd," ars ise, "théid thusa dhanleabaidh," ars ise, "nuair a chì thu e 'tighinn,"ars ise. "Agus," ars ise, "cuir balgam," ars ise, "dedh'fhìon dearg 'nad bheul," ars ise. "Agus nuaira thig e," ars ise, "'s a théid e suas or a shàilleabh,"ars ise, "dhan rùm, cuir a mach," ars ise, "ambalgam as do bheul."Well, 's ann mar seoach a bha. Dh'fhalbh anEachlair Amhlair. Agus bha ise timchioll, a'bhànrighin, agus nuair a chunnaic i an rìgh aseo a' tighinn rinn e mar a dh'iarr an EachlairAmhlair. Chaidh i dhan leabaidh, agus nuaira rànaig esan cha robh duine roimhe, 'sthòisich e air siubhal an taighe, 's chaidh edhan rùm aicese feuch an ann a bha i. Agusnuair a chaidh e suas dhan bhedroom aicechuir i mach am balgam as ... dhen fhìondearg as a beul. Agus ..."Och, och, mo chreach!" ars esan. "Loisg sin misereimhid," ars esan. "'S fheàrr dhomhsa," arsesan, "dhol far a bheil fear-sgil," ars esan."O cha leig thu leas," ars ise, "dhol far fear-sgilars ise,sam bith," ars ise. "Nì thu fhéin," ᚳ "mo sgil-san,"ars ise."Gu dé seo?" ars esan."Nach eil," ars ise, "gille agadsa," ars ise, "annan grianan àluinn an aona chraoibh," ars ise,"far a faic e chuile duine 's far nach faicduine e, agus boirionnach," ars ise, "'toirtan aire dha, 'dèanamh feum ban-sgoileardha?""O tha sin ceart," ars esan. "Ach," ars esan ..."Ach," ars ise, "bheir thu dhachaidh," ars ise, "angille ann a sheo," ars ise, "agus bidh mise cheartcho measail air 's a tha mi air mo mhac fhéin,"ars ise."O 'n dà," ars esan, "nì mise sin," ars esan,"ach beannachd dhutsa," ars esan, "agus mollachddo bheul d' ionnsaichidh. Bheir mise dhachaidhan gille màireach," ars esan.Well, 's e seo an rud a rinn e. Dh'fhalbhe làirne-mhàireach dhan bheinn-sheilg, 's chaidhe dhan ... Nuair a bha e 'tighinn thadhail ea's a' ghrianan àluinn a bha seoach, agusthug e leis an gille, agus thug e dhachaidh e.Well, thànaig iad dhachaidh 's bha ...ghabhadh roimh a' ghille math gu leòr aice,'s bha iad gu dòigheil ann a shin, 'sbha iad a' dol treis mar sineach. 'S bhiodhan gille 'falbh còmh ri 'athair. Bha e airfàs 'na chnapach mór, 's bhiodh e 'falbhdhan bheinn-sheilg còmhla ris.Agus bhiodh am fear beag a bh' ann a sheoach,am fear a bh' aige bho'n bhean mu dheireadha phòs e, bhiodh e 'falbh 'na choinneamh,bhiodh e's bhiodh an gille seo, mac an rìgh eile, ᚳ a' togailan fhir bhig agus 'ga chur air a ghualainn 'sa' tighinn, 'ga thoirt dhachaidh e air a mhuin.Agus bha meas uamhasach aig an fhear bheagair a' ghille, air an fhear seo, agus chadealaicheadh e ris fhad 's a bhiodh e staigh.Ach co-dhiubh, latha dhe na lathaichean, bhaiad a's a' bheinn-sheilg, agus có thànaig ach ise,an Eachlair Amhlair."Seadh," ars ise. "Thug e dhachaidh an gille," ars ise."O thug," ars ise."Seadh," ars ise, "dé mar tha thu fhéin 's an gille,"ars ise, "faighinn air aghaidh?""O chan eil sìon agamsa air," ars ise, "mudheaghainn a' ghille," ars ise, "ach uach do rugmi e," ars ise. "Tha e cho measail agam," ars ise,"ri m' mhac fhìn," ars ise."Ho-o," ars ise, "'s tusa tha gòrach," ars ise."Bu bheag do chuid-sa dhan àite tha seo," ars ise,"nuair a bhàsaicheadh an rìgh," ars ise."O," ars ise, "ged bu bheag," ars ise, "dé rud thamise 'dol a dhèanamh ris?""O," ars ise, "'s fhurasda dhut rud a dhèanamh,"ars ise, "ma thogras tu fhéin.""O," ars ise, "dé rud tha mi 'dol a dhèanamh,""Well," ars ise, "nach bi thu," ars ise ... "Bidhthu 'toirt dhaibh deoch daonnan," ars ise,"nuair a thig iad dhachaidh.""Bidh," ars ise. "Agus ..."Cuir thusa," ars ise, "stuff a's an deoch dha,"ars ise, "a phuinsich phuinseanaicheas e,"ars ise, "agus cha bhi fhios aig duine sambith," ars ise, "dé dh'éirich dha," ars ise.Agus có bha 'gan ... 'gan cluinntinn achann fear beag, agus cha do leig e dad airAch co-dhiubh seoach, nuair a ... feasgarsin nuair a thànaig iad ... Dh'fhalbh anEachlair Amhlair, tharruing i air falbh.Agus nuair a thànaig bha ... thànaig iadsanfeasgar thachair am fear beag riutha mar ab' àbhaist. Bhiodh e tachairt riutha aiggn rathad an coinneamh a' ghille eile.Agus thànaig iad dhachaidh, agus nuair athànaig iad dhachaidh a seoach, bha dàghlainne air a' bhòrd, a' feitheamh orra, ge brithgu dé an stuff a bh' unnta, cha chuala misee. Ach bha 'ghlainne aige-san air a curair leth. Agus thugadh dha air leth i.Agus bha am fear beag a' dol mu chuairt aguscaman aige, agus nuair a bha esan 'dol achur a' ghlainne air a bheul thànaig e muchuairt leis a' chaman agus bhuail e 'ghlainneagus dhòirt ... leag e 'ghlainne agus dhòirte i. Agus o thug a mhàthair ratail aira chàineadh, 's o chaidh esan a's a leth's a mhionaidh. Cha robh chridhe aice sìona dhèanamh air.Ach 's ann mar seo a bha. Dh'fhalbh iadan làirne-mhàireach. Agus làirne-mhàireachcó thànaig ach an Eachlair air ais."Seadh," ars ise, "dé mar a chaidh dhut anraoir?""dé mar," ars ise,"O," ars ise, ᚳ "cha deachaidh," ars ise, "ach ant-iutharnach a bha sin," ars ise, "chuir e," ars ise,ars ise."a' ghlainne bho bheul," ᚳ "leis a' chaman," ars ise."'S carson," ars ise, "nach do chuir thusa," ars ise,"am fear sin," ars ise, "far nach fhaigheadh e greim air?"Agus ... Coma leat co-dhiubh a seoach anoidhche sin nuair a thànaig iad agus ...fhuair e seoach an oidhche sin a' ghlainne achaitheamh bho bheul a' ghille eile a rithist.Agus thuirt e ris an làirne-mhàireach,"Nist," ars esan, "na òl deur an t-saoghal," arsesan, "dhi na glainneachan a gheibh thusiod," ars esan. "Tha mise 'ga iarraidhort," ars esan.Agus ... "O cha ... chan òl," ars esan.Agus 's ann mar seoach a bha co-dhiubh.Well, shàbhail e air a sineach. Chumadh anuair sin a staigh e, agus 's ann a chuir ...chuireadh a bhuachailleachd e. Agusbhiodh e daonnan a' buachailleachd, aguscha robh e 'faighinn do sgoil no sìon.an t-saoghal no dh'àite sam bith eile.Agus bha e latha dhe na lathaichean agusbha e 'buaicheallachd agus thug e 'n airedo tharbh a' tighinn air tòir nam beathaicheanAgus ghabh an tarbh a nall agus chaidhe timchioll nam beothaichean, agus ghabhe nall far a robh esan, agus rinn esanair son teicheadh.Thuirt an tarbh ris, "Na teich idir," ars esan."Màireach," ars esan, "théid thusa dh'àite sambith a thogras tu," ars esan, "agus," ars esan,"buachaillichidh mise dhut na beothaichean.Theirig dhan sgoil," ars esan, "agus buachaillichidhmise dhut na beothaichean," ars esan, "aguschan éirich beud dhaibh," ars esan, "gus atig thu. Agus bheir leat do leabhraicheanagus thig ann a sheo 's a' mhaduinn," ars esan.'S ann mar seoach a bha. Ronn an gille sin.Agus thug e leis a leabhraichean agus chaidhe chon nam beothaichean. Agus nuair achaidh e chon nam beothaichean bha antarbh ann roimhe, agus dh'fhalbh e anuair sin. Thuirt e ris gu faod ... "Faodaidhtu nist," ars esan, "falbh dhan sgoil," ars esan.'S e seo an rud a rinn an gille. Dh'fhalbh edhan sgoil. Ach cha robh e fada co-dhiubh 'doldhan sgoil nuair a fhuaireadh a mach air e,gu robh e a's an sgoil. Agus chuireadh watcha seoach air ... air an stoc, feuch có bha'buachailleachd air a shon. Agus chunnacas aseoad gur e an tarbh a bha 'sìor thilleadhnam beothaichean nuair a rachadh iad do dh'àiteceàrr sam bith, gur e bha 'dol rompa 's 'gantilleadh taobh eile.Agus 's ann a rinneadh a seoach air son antarbh a mharbhadh, cur as dha. Agus thuirt ...An latha bha seoach thuirt e ris ... thuirt antarbh ris, "Nist," ars esan, "tha iad air faighinna mach mu m' dheaghainn-sa," ars esan, "agus,"ars esan, "tha ... tha iad a' dol 'ga ... 'tighinnair son mo mharbhadh," ars esan. "Ach," ars esan,tha iad am mà... bidh iad am màireach," arsesan, "as mo dheaghaidh-sa," ars esan, "aguscròilidh iad mi," ars esan, "'s bidh iad a'feuchainn ri m' chur a staigh," ars esan, "dhan st...dhan t-sobhal," ars esan, "air son mo mharbhadh,"ars esan. "Ach," ars esan, "feuch thusa," ars esan,thusa"nam faigheadh tusa," ars esan, "greim faisgormsa," ars esan, "agus ma gheibh thu greimair adhairc ormsa, air bun adhairc ormsa," ars esan,"cum do ghreim," ars esan, "'s cha deifir dhomh."ars esan,Agus co-dhiubh ... "agus," ars esan, "thig," ᚳ "domhuime a mach," ars esan, "a choimhead," ars esan,air"an euchd a tha thu ᚳ a dhèanamh," ars esan. "Achma thig i mach," ars esan, "cha tig i staigh," ars esan,"cho uath 's e thànaig i mach," ars esan.Well, 's ann mar seoach a bha. Chuireadhbrath a's gach àite, 's chruinnich daoine 'schruinnich coin 's a chuile seòrsa 'sthòisich air cròileadh an tairbh. Thòisichair a chròdhadh 's timchioll nan taighean, anstudaig a bh' aca. Agus dh'fhalbh esan agusuair dhe na h-uairean 's e 'dol seachad air, rinnan tarbh car air a shocair, agus thug esan cruinn-leum agus rug e air bun adhairc air. Agus chume an greim air, agus chuir ... chaidh bratha staigh a seoach thuicese gu ... i thighinna mach 's gu faiceadh i an t-euchd aBha an gille bha seoach air a dhèanamh am measganna bh' ann a dhaoine, agus gum b' e call ruda bhithsam bith ᚳ 'ga dhèanamh ceàrr air e.Agus a's an àm a bha an tarbh 'dol timchioll angu rathad eile, agus nuair thànaig ise far oisinnan àite a bh' ann co-dhiubh, bha an tarbh a'tighinn dìreach c... a cheann aige, agus, dìreach,a's an tighinn seachad, dìreach, chuir e 'adhairca's a' chorp aice, 's chaith e seachad air aghualainn i. 'S dh'fhalbh e nuair sin 's thuge am monadh air.Agus bha iad a' falbh 's a' mhonadh gus and' fhuair iad clìor na daoine 's na coin 's achuile sìon a bha as an deaghaidh. Thuirtan tarbh ris an uair sin, "Faodaidh tu nistmis... mise a leigeil as," ars esan.Agus rinn e sin. Leig e as e. Agus bha iada' dol air aghaidh, agus thuirt e ris an uairsin, "Nist," ars esan, "marbhaidh tu mise,"ars esan."O cha mharbh," ars an gille, ars esan, "misethu air na chunnaic mi riamh," ars esan."Ge brith gu dé rud a nì mi cha mharbhmi thu."Cha bhi thu ..."Well, marbhaidh," ars esan. "ᚳ Chan eil mise gusìon a dh'fheum dhut tuilleadh," ars esan."Ach," ars esan, "ma mharbhas tu mi," ars esan,"nì mi feum dhut gu bràth," ars esan. "Agus,"ars esan, "bidh thu glé mhath air mo shailleabh safhathast," ars esan.O cha robh an gille muigh no mach air son amharbhadh. Ach laigh an tarbh air a seoachors gu feumadh e mharbhadh. "Agus," ars esan,"nuair a mharbhas tu mise," ars esan, "feuch anbroilein agam," ars esan, "agus gheibh thu," ars esan,"rud mar gum biodh feadan ann a shin," ars esan."Agus," ars esan, "gléidh sin, agus uair sam bitha bhios tu 'nad éiginn," ars esan, "ge brith có,"ars esan, "bhios 'gad ... 'dèanamh sìonsam bith ceàrr," ars esan, "tilg am feadanthuige," ars esan, "agus bidh mise 'na aite."Well, 's ann mar seoach a bha. Dh'fhalbhan gille, agus ged a bha e 'ga mharbhadh, bhae a' caoineadh 'marbhadh an tairbh. Achmharbh e e co-dhiubh, 's thug e as ambroilein 's dh'fheuch e e 's fhuair e amfeadan mar a thuirt e.Well, dh'fhalbh e nuair sin, agus thuig e aigefhéin nach ruigeadh e leas aghaidh a thoirt airtaigh 'athar. Ach chum e roimhe co-dhiubh, 'sbha e 'falbh fad na h-oidhcheadh. Agus a's a'mhaduinn thànaig e gu baile. Agus chum eair a' bhaile a sineach, agus thànaig e staighgu taigh iomallach a bh' ann. Agus chaidhe chon an doruis agus bhuail e an dorus.Agus bha boirionnach ann a shin. Thànaig ichon an doruis agus dh'fhosgail i an dorusdha. Agus dh'fhoighneachd i có as a thànaige.Thuirt e gun tànaig e pìos math a dh'astar. Agus dé ... dé bha foinear dha.Thuirt e gu robh e 'g iarraidh obair."'N dà, gu dearbh," ars ise, "slàn an Dé fheinthu a thighinn," ars ise. "An seirbhiseach abh' agam," ars ise, "am buachaille a bh' agamair son nan gobar," ars ise, "dh'fhalbh ebhuam an dé," ars ise, "agus cha d' fhuairmi t-seans," ars ise, "air duine fhaighinnfhathast," ars ise. "Agus gu dèarbh," ars ise,"bhithinn glé thoilichte," ars ise, "nan gabhadhtu an obair bhuam," ars ise, "gu ... gu dèanadhtu buachaille air son nan gobar," ars ise."O," ars esan, "glé cheart," ars esan. "Nì mise sin,"ars esan.Well, 's ann mar seoach a bha. Thug a'chailleach a staigh e, 's thug i dha biadh 's achuile chur air dòigh. Agus ... "Gabhaidh tu,"ars ise, "rest an diugh," ars ise, ann a sheo," ars ise."Tha thu air tighinn astar fada," ars ise, "agusgabhaidh tu rest ann a sheo an diugh," ars ise."Agus am màireach," ars ise, "falbhaidh tu leisna gobhair," ars ise. "Agus tha iad ann," ars ise,"dà fhichead gobhar," ars ise.Agus 's ann mar seoach a bha co-dhiubh.Làirne-mhàireach rinn e deiseil air son falbhleis na gobhair. Agus ... "Nist," ars ise, "gebrith cà ... Tha trì fuamhairean," ars ise, "airan rathad a sin," ars ise, "agus am màthair,"ars ise. "Agus," ars ise, "air na chunna tu riamh,"ars ise, "aig do dhaoine," ars ise, "na teirig faisgan àite aca," ars ise. "Ge brith càit cà 'm bithu," ars ise, "leis na gobhair," ars ise, "naaca"Na teirig faisg an àite," ars ise, "ᚳ co-dhiubh,"ars ise, "neo bidh thu fhéin 's na gobhair adhìth," ars ise. "Tha mise," ars ise, "air gu leòra chall dhiubh," ars ise, "o chionn ùie a nist,"ars ise,ars ise, "aon trì fichead gobhar eile," ᚳ "air aars ise.chall," ars ise, "ge brith cà robh," ᚳ "am buachaillea bh' agam," ars ise, "cà robh e 'gan call.""O cha téid gu dearbh," ars esan, "mise ann,"ars esan, "ge brith gu dé ... far an téid mise,cha téid mi an comhair nan daoin-uaisle tha sin,"ars esan.Ach co-dhiubh dh'fhalbh e, agus bha e 'draibheadhroimhe na gobair agus chum e air aghaidh. Agusthug e seoach an aire do ... dhan àite a bha seoachair ùrlar a' ghlinne bha seo, agus gàradh mórbrèagha air beulaibh ... pìos bhos bhon taigh,agus craobh a's a' mheadhon aige. Agus dh'fhalbh e agus ghabh e chon a' ghàraidh. Rànaige an garadh agus ghabh e chon a' ghàraidh,agus chuir e dhruim ris a' ghàradh agusleag e beàrn ann, agus chuir e staigh nagobhair ann. Agus dh'fhalbh e fhéin agusruigechaidh e gu ᚳ mullach na craoibheadhDhìrich e a's a' chraoibh, agus thòisich ea' seinn an fheadain a bha seoach.Ach cha robh e fada a sin co-dhiubh nuair a chual e:"Air fith fath fuathagaich air barraibh an albhagaich,'S fhada bha mo chorp air feadh 'ga meirgeadh's toll a' feitheamh air greim dhe d' fheòil isbalgam dhe d' fhuil, a mhic an Albannaich."Agus ... "'N dà, do thrian dhen eagal ort fhéin,"ars esan, "agus trian ormsa. Chan eil fhios carsona bhiodh an trian sin fhéin orm," ars esan.Agus ... "Bheir mis' ort," ars esan, "nuair aruigeas mis' thu," ars esan, "nach bi agad achgigein air gach goigein dhiot," ars esan.Agus thànaig e nuas, agus bha an talamha' dol air chrith leis na ceumanan a bh' aige'tighinn. Agus ... "Thig a nuas," ars esan.Nuair a rànaig e 'chraobh a sineach thuirte ris, "Thig a nuas as a sin gu h-ealamh.""Seo," ars esan, "beir air a seo bhuam," ars esan."Tilg orm e," ars am fuamhaire.Thilg e sìos am feadan, thuige, 's bhaan t-òganach a bha sin air a bheulaibh.Am bad a chéile ghabh an dithis aca. Agusfar bu bhuige a rachadh iad fodha rachadh iadfodha gu glùin, agus far bu rachadh iadfodha rachadh iad Agus thòisich a' charachd.Agus nuair a bha am feadan seachd sgìth a'leumcarachd ris bhac e bhuaithe 's thionndaidhe 'na tharbh 's chuir e 'adhairc a's a'mhineach aige 's bhuail e ri talamh e."Am bàs os do chionn, a bhéist," ars esan,"gu dé d' éirig?" ars esan."O 's iomadh rud sin," ars am fuamhaire, arsesan, "ach chan eil sìon a th' agam nach fhaighthu," ars esan, "ach leig leam mo bheatha," ars esan."Dé," ars esan, "a bheil agad?""Tha," ars esan, "a chuile seòrsa agam," ars esan,"a's urrainn duine ainmeachadh," ars esan."Tha," ars esan, "tha fàlairidh agam," ars esan,"nach do ... nach do mharcaich duine riamh aleithid," ars esan. "'S tha ... tha de dheiseachanagam," ars esan, "dhe gach seòrsa," ars esan,"nach ... nach b' urrainn duine sam bith," ars esan,ars esan, "cuir air na b' fheàrr," ars esan.ars esan,"Tha, ᚳ de dh'òr 's de dh'airgiod agam, rud,"ars esan, "nach téid agam air a chunntais.Agus tha ... tha sgàthan agam," ars esan, "'stha cìr agam," ars esan, "'s nuair a chìreasmi mo cheann 's a sheallas mi a's an sgàthan,"ars esan, "bidh fiamh an òir bhàrr an darnataobh dhe m' cheann agus fiamh an airgid bhàrran taoibh eile," ars esn. "Agus gheibh thusa,"ars esan, "a chuile sìon dhe sin," ars esan, "achleig leamsa mo bheatha," ars esan."Fhalbh," ars an tarbh, ars esan. "Bidh sin agamagus do bheatha," ars esan.Agus thugadh an ath ùchdadh aguschuireadh crìoch air an fhuamhaire."Seo a nist," ars an tarbh, ars esan, "thig anuas a sin," ars esan, "agus fhalbh agusgabh sealbh a's a siod," ars esan. "Agusdreasaig thu fhéin agus gabh do chuairtean,ars esan, "agus cha deifir dha na gobhair fara bheil iad," ars esan, "gus an tig thu."Well, 's ann mar seoach a rinn mac anrìgh. Thànaig e nuas agus ghabh eD.A. Johnson, Aird Mhór, South Uist.Informant :SA 1969/106 A+BA.J. MacDonaldCollector :Buachaille Caora Caomhaig (continued)Thànaig e nuas agus ghabh e /sìos gu pàileis an fhuamhaire agus thòisicheadhair coimhead air a feadh, agus dhreasaig ee fhéin suas. Chuireadh deise àluinn a bh' airann a shineach de ... bha car 'ga phutadh, aguschìr e e fhéin leis a' chìr, agus sheall e 's ansgàthan, 's nigh e e fhéin 's sheall e 's an sgàthan.'S bha e mar a thuirt am fuamhaire. Bha ...Shaoileadh tu gu robh fiamh an òir bhàrr andarna taobh 's fiamh an airgid bharr an taobheile.Dh'fhalbh e nuair sin agus ghabh e 's anstàbull 's thugadh a mach an fhàlairidh, aguschìreadh le calg an aghaidh a cuilg i, 's thugadhdhi botul fìon agus buillionn cruithneachd, 'sleumadh a's an diollaid, 's dh'fhalbh e.Agus mar a chaidh e rathad gach àite chaidhe rathad a' bhaile a bh' aca fhéin, agus ambaile a's a robh e aig a' chaillich 'nasheirbhiseach.Agus bha diùc ann a shineach agus bha nigheanaige. Agus mar a chaidh e rathad gach àite chaidhe rathad ... cuairt air a sineach, agus chan fhacaduine riamh a leithid seoach a mharcaiche aig anàite idir: an fhàlairidh a bh' aige agus a chuilemar ...seòrsa agus cho snog 's a bha e fhéin.Agus 's ann a thuit an nighean a bha seoach annan trom ghaol air an duine, ged nach do rinn iach sealladh dheth fhaicinn.Agus c... chuir esan cuairt a bha sineachco-dhiubh. Dh'fhalbh e 's thill e air ais.Chuir e staigh an fhàlairidh 's chuir e ...dh'fhàg e chuile sìon, 's ghlas e suas a' phàileisAgus thànaig e nuair sin dhan ghàradh agus thòisichair cruinneachadh nan gobhar thall 's a bhosair feadh an àite a bh' ann, agus bha ficheadeile aige a bharrachd. Agus dh'fhalbh edhachaidh leis chon na caillich, agus bhabeul na h-oidhche ann mun do rànaig e."O Dhia," ars a' chailleach, ars ise, "Nach tubha fada tighinn!""O 's mi," ars esan. "Bha mi," ars esan,"air feadh na pairceachadh a bha shuas a siodo mhochthrath," ars esan, "agus tha mi air dubhthoirt fairis ann," ars esan. "Agus," ars esan, "tha ...""Am faca thu ... Tha mi 'n dòchas an Dia," ars ise,– Tha na gobhair agad sgràthail buidheach," ars ise –"Tha mi 'n dòchas a Dhia," ars ise, "nach robhàitethu rathad pàirc an fhuamhaire leotha.""O Dhia," ars esan, "'s mise, Dhia, nach robh sin,"ars esan. "Agus bu teann orm e," ars esan, "cha ...chan fhaca mise am fuamhaire no rud eile," ars esan."'N dà," ars ise, "'s fheàrr dhut thu fhéin anighe 's a ghlanadh," ars ise. "Tha," ars ise ... "Bhaòganach a seoach," ars ise, "air feadh a' bhaileseoach an diugh," ars ise, "'s chan fhacas riamha leithid ann," ars ise, "de dhuine cho eireachdailris," ars ise, "agus dhan bheothach a bha foidhe,a cheartars ise, "ᚳ cho brèagha ris," ars ise. "Agus," ars ise,"tha nigheann òg aig an duine diùc tha seo-achsuas an diugh," ars ise. "Tha cruinneachadhmór gus 'ith aice nochd," ars ise, "a chuileduine a tha 's an àite 'ga chruinneachadhgu pàirtidh, feuch a faic i colas an òganaich achunnaic i an diugh. Agus 's fheàrr dhut,"ars ise, "thu fhéin a chur air dòigh agus aghlanadh 's a dhol ann.""'N dà," ars esan, "'s ise bhios treis mar sin," ars esan,"Tha mise seachd sgìth mar a tha mi," ars esan,"ged nach rachann á sin," ars esan.Agus dh'fhalbh e agus thug e an leabaidh air.Ach co-dhiubh seoach, dh'éirich e larna-mhàireach's rinn e deiseil, 's fhuar e bhiadh, 's rinne deiseil air son falbh leis na gobhair 's dh'fhalbh e. Agus rànaig e an diugh a nistam fuamhaire aig a robh e an dé, agus chume seachad air agus ... gos a rànaig ean ath fhear. Nuair a rànaig e an darnafear rinn e mar a rinn e an dé.Chaidh e chon a' ghàraidh agus leagadhbeàrn a's a' ghàrradh 's leagadh beàrna's a' ghàradh, agus chaireadh a staighna gobhair.Agus dh'fhalbh e fhéin agus chaidh e dhanchraoibh, mar a rinn e an ... aig anfhuamhaire eile, agus thòisich e riseinn an fheadain. Agus cha robh e fadasin co-dhiubh nuar a chualas shìos,thaAir Fith, fath, fuaᚳgaich air barraibh an albhagaich,'s fhada bha mo chorp air feadh 'ga meirgeadhis toll a' feitheamh air greim dhe d' fheòilis balgam dhe d' fhuil, a mhic an Albannaich."Agus ... "'N dà, dà thrian dhe d' eagal ortfhéin agus trian ormsa, agus chan eil fhiosam carson a bhiodh an trian sin fhéin orm," ars esan."Bheir mis' ort," ars esan, "nuair a ruigeasmis' thu," ars esan, "nach bi agad ach gigeinair gach goigein," ars esan.Agus ghabh e nuas a seoach chon na craoibheadh.Agus ma bha am fuamhaire an dé, ma bhae calma, bha am fear seo na bu chalmana e.Ach co-dhiubh seoach rànaig e faisg aira' chraoibh 's dh'eubh e ris,"Thig a nuas a sin gu h-ealamh," ars esan,"agus bheir mis' ort," ars esan, "nach tig thuars esan.staigh throimh m' ghàradh sa," ᚳ "ach na thànaigthu."Agus "Seo," ars esan, "beir air a seodhomh," ars esan."Tilg orm e," ars am fuamhaire.Thilg e sìos am feadan chon an fhuamhaire,agus bha an t-òganach air a bheulaibh.Tòisich a' charachd, 's cha robh iad fada'carachd, co-dhiubh nuair a – Bha am fearseo gu math na bu tressa – nuair a leumesan air ais, agus leum e 'na tharbh, agusghabhadh chon an fhuamhaire agus chuireadhri talamh e. Chuireadh 'adhairc a's a'chorp aige 's bhuaileadh ris an talamh eAgus ... "Bàs os do chionn, a bhéist, gudé d' éirig?""O," ars esan, "'s iomadh rud sin a th' agamsa,"ars esan, "ach chan eil sìon a th' agam," arsesan, "nach fhaigh thusa," ars esan, "achleig leamsa mo bheatha," ars esan.Agus 's ann mar seoach a bha co ..."O," ars ... ars esan, "gu dé na bheil agad?" arsesan.ars esan"O tha chuile seòrsa" ᚳ "a b' urrainn duineiarraidh," ars esan, "agam," ars esan."Tha de dh'òr 's de dh'airgiod agam,"ars esan, "nach eil fhios 'am dé dhèanainnris," ars esan. "Agus," ars esan, "tha," ars esan,"a chuile seòrsa de dh'aodach 's de chuilesìon a dh'fheumas tu agam," ars esan. "Agustha sgàthan agam," ars esan, "a's a faic mi,"ars esan, "nuair a chìreas mi mi fhìn," ars esan,"le òir a th' agam," ars esan, "agus a sheallasmi a's an sgàthan," ars esan, "chì mi," ars esan,fiamh an òir bharr an darna taobh dhe m'aodann agus fiamh an airgid bharr an taoibheile dheth," ars esan. "Agus gheibh thu," ars esan,"a chuile sìon a th' ann," ars esan, "ach leigleam mo bheatha," ars esan."Fhalbh," ars an tarbh, ars esan, "bidh sinagam agus do bheatha."Agus chuireadh crìoch air an fhuamhaire.Agus nuair a chuireadh crìoch air an fhuamhaireco-dhiubh, thuirt e ris-san an uair sin."Thug a nist a nuas as a sineach," ars esan,"agus fhalbh agus gabh ... gabh sìos," ars esan,"agus gabh charge," ars esan, "a's achuile sìon tha sin," ars esan. Agus ...B."Thig a nist a nuas agus gabh charge a's aachchuile sìon tha siodach," ars esan.Agus dh'fhalbh an tarbh as a shealladh,agus thànaig an gi... thànaig esan an uair sin,mac an rìgh, thànaig e nuas, agus chaidh esìos gu pàileis an fhuamhaire. Agus ma bha'phàileis a bha an dé ann math 's ann a bhamath i seo.Agus sgioblaich e agus ghlan e e fhéin 's chuire e fhéin air dòigh 's thrumaic e e fhéin suasleis a chuile sìon agus fhuair e deiseilagus thugadh a mach an fhàlairidh a bh' aigan fhuamhaire, agus dh'fhalbh e airchuairt leatha.Agus nuair a dh'fhalbh e seoach nuair ... ma ...chaidh e timchioll an àite far a robh efhéin ag obair, agus chaidh e timchiolltaigh an diùc a bh' ann a sheoach. Agusma chunnaic i seoach an diugh e 's ann... 's ann a bhaa bha ᚳ an duine a seo an diugh. Aguscha robh ach, co-dhiubh, nuair a chuir esana chuairtean 's a bha an t-àm aigetilleadh sìos air son falbh leis ... na gobhaira thoirt dhachaidh, thill e air ais, aguschuir e staigh an fhàlairidh agus ghabh eaig a chuile sìon, agus ghlas e suas an t-àiteAgus dh'fhalbh e leis na gobhair an uair sin,agus bha fichead eile aige a bharrachd a' falbhan diugh, agus bha ceithir fichead aige nuair sin.Agus chum e air agus bha beul na h-oidhcheann mun d' rànaig e taigh na caillich far arobh e 'g obair.Agus ... "O dhuine dhuine," ars ise, "tha ... thabarail mhath agam," ars ise, "g' eil thu," ars ise,"'dol a rathad," ars ise, "nam fuamhairean," ars ise."Có as," ars esan ... ars ise, "tha thu 'toirt nangobhar tha seo?" ars ise."Tha mi," ars esan, "'gam faighinn air feadhna beinneadh ann an creagan," ars esan,"'s ann an sgarbaichean," ars esan, "'s ann amfigeanan a siod 's a seo," ars esan. "Sinfar eil mi 'gam faighinn," ars esan.agad,"O seadh. Tha iad sgràthail buidheach ᚳ" ars ise."Feumaidh mise," ars ise, "dhol," ars ise, "far eilan saor," ars ise, "air son tuilleadh chuman adhèanamh," ars ise, "air son a' bhainne aca.""O chan eil sin gu deifir leamsa," ars esan. "Chaneil mise ach a' dèanamh mo ... mo dhiùtaidh," arsesan. "Tha mise 'falbh leotha ann a shiod," ars esan,"'s tha mi 'siubhal 's tha mi 'gan cur a's achuile feur as fheàrr na chéile gheibh mi," ars esan."Agus," ars esan, "far a faic mi gobhar," ars esan,"tha mi 'ga toirt leam 's a cur a staigh dhandròbh."O cha robh air seoach ach seo fhéin."Siuthad matha," ars ise, "gabh do bhiadh," ars ise,"agus nìgh ù glan thu fhéin," ars ise, "agus théidthu nochd," ars ise, "chon a' chruinnichidh thasiod co-dhiubh," ars ise."Dé an cruinneachadh tha sin?" ars esan."O tha," ars ise, "nighean an diùc," ars ise, "bhe...chunnaic i fear an diugh," ars ise, "'dol seachad,a seo, 's chunna sinn uile e," ars ise,"'s b' e sin an duine," ars ise, "agus a'bhrùid a bha foidhe," ars ise. "Agus thaan ath chruinneacheadh gos 'ith aice a nochd,"ars ise, "feuch a faic i aon sealladh eile, dheth,"ars ise,ars ise, "na bheil e idir a's an àite," ᚳ "no gu déseòrsa duine a th' ann.""'N dà," ars esan, "'s esan ... 's ise bhios treis ann,"ars esan, "mun téid mise ann," ars esan. "Thami seachd ochd sgìth o mhoch-thrath," arsise, "dì... dìreadh chreagan is ghlinn isbhotaichean," ars esan, "aig ... a' ruith ghobhar,"ars esan, "a' cruinneachadh ghobhar," ars esan,"agus chan eil mi 'dol a dh... a leithid sina dh'àite an nochd. Tha mi 'dol dhan leabaidh."'S e seo an rud a rinn e co-dhiubh. Nuair afhuair e air dòigh 's a fhuair e 'shuipeir 'sa chuile sìon air dòigh, dh'fhalbh e 's thug ean leabaidh air. Dh'éirich e làirne-mhàireach,agus dh'fhalbh e leis na gobhair nuair afhuair e air dòigh, a fhuair e 'bhraiceis 'sa chuile sìon. Agus chum e roimhe.Agus bha e nist a' falbh 's rànaig e ant-àite .... Rànaig e gàradh a' cheudfhuamhaire, agus ghabh e seachad air.Agus rànaig e seo an gàradh aig an darnafear, agus ghabh e seachad air. Agusrànaig e an trear fear. Agus dh'fhalbh eagus nuair a rànaig e an gàradh aige, chaidhe chon a' ghàraidh agus chuir e 'druimris a' ghàradh agus leag e beàrnaidh a'sa' ghàradh agus chuireadh a staigh na gobhair.Agus rinn e mar a b' àbhaist dha. Dh'fhalbh eruige's dhìr... shreap e fhéin gu ᚳ craoibh anna shineach a's a' ghàradh, agus thòisich eri seinn an fheadain.Ach cha robh e fada air a sineach nuair a chualasam fear a bha shìos ag éigheach air"Air fìth fath fuathagach air barraibh an albhagaich'S fhada bha mo chorp air feadh 'ga meirgeadh's toll a' feitheamh air greim dhe d' fheòil's air balgam dhe d' fhuil, a mhic an Alba..."O," ars esan, "dà trian dhe d' eagal ort fhéin,"ars esan, "agus trian ormsa," ars esan, "'s chaneil fhios 'am carson bhiodh an trian sin fhéinorm," ars esan."O bheir mis' ort," ars esan, "nuair a ruigeasmise thu," ars esan, "gum bi gigein air gachgoigein dhiotsa," ars esan, "agus nachcuir thu staigh do ghobhair 'nam ghàradh samàireach," ars esan.Agus ghabh e suas agus bha ... thòisich antalamh air dol air chrith fo ... fo'n chraoibh.Agus nuair a rànaig e suas faisg air a' chraoibhdh'eubh e air, "Thig a nuas a nist gu h-ealamhgus a sin," ars esan."Nì mi sin," ars esan, "ach beiridh tusa air a seo,"ars esan."Tilg orm e," ars esan, "ge brith gu dé ruda th' ann."Thilg e sìos am feadan, agus bha an t-òganachair beulaibh an fhuamhaire. Agus cha robhe fad sam bith a' càrachd ris an fhuamhairesin nuair a thìonndaidh e 'na tharbh.Agus Dia, bha am fear seo gu math na'ssgairteile na càich. Ach a dh'aindeoingnothaich co-dhiubh fhuair e dìreach'adhairc a chur foidhe agus a bhualadhris an talamh. Agus dhinn e an adhaircgu math a's a' chòrp aige nuair sin."O am bàs os do chionn, a bheist, gu déd' éirig?""O," ars esan, "'s iomadh rud sin a th' agam," ars esan."Chan eil sìon a smaointicheas duine air," arsesan, "ach ... nach eil agam," ars esan, "eadaròr is airgiod," ars esan, "agus ionnlaidh sambith eile," ars esan, "dhen chuile seòrsa. 'S thado ...fàlairidh agam," ars esan, "nach ᚳ deach marcaicheriamh ann an diollaid na b' fheàrr. Agus,"ars esan, "gheibh thusa," ars esan, "a chuile sìondhiubh sin," ars esan, "ach leig leamsa mo bheatha.""Fhalbh," ars an tarbh, ars esan, "bidh sin agam,"ars esan, "agus do bheatha còmhla riutha!Agus thugadh an ath ùchdadh air aguschuireadh crìoch air an fhuamhaire. Agusthuirt an tarbh ris an uair sin, "Thig a nist anuas," ars esan, "agus gabh charge as a chuilesìon tha sin," ars esan, "agus coimhid as adheaghaidh," ars esan.Agus co-dhiubh seoach, dh'fhalbh an tarbh's bha am feadan roimhe nuair a tànaige nuas air a' chnoc. Agus cha do rinnesan ach am feadan a thogail leas,agus dh'fhalbh e 's ghabh e sìos chonna pàileis. Agus ma bha 'phàileis a bh' aigcàch math 's ann a bha math pàileisean anfhir seo. Agus cha robh sìon a smaoinicheadhduine nach aithnicheadh e. Agus mar a bhabha chu...bhagach sìon ann ᚳ bha chìr 's an sgàthan a ᚳ seoaige-san mar a bha aig càch. Nuair anigheadh e e fhéin 's a chìr ... Bhiodh e'èireadh a chinn, 's nuair a shealladh e a'san sgàthan shaoileadh leis gu robh an darnataobh dhe cheann ... dhe aodainn 'na òragus an taobh eile 'na airgiod.Agus thug e mach an fhàlairidh a seo. Dhreasaige e fhéin suas agus thugadh a mach anfhàlairidh a seoach, agus chaidh i 'sandiollaid agus dh'fhalbh e leatha. Agus ma ...ghabh e na raoghachan a b' àbhaist dhaghabhail agus gu h-àraidh timchioll taigh andiùc.Agus bha ise muigh air an uinneig, 's bha i'ga choimhead. O leig i na ràin 's nalasagan aisde sin. Agus nach bochd nachfhaighte greim air. Agus 'S cha do rinn esanach spor a thoirt dhan làir ... dhan fhàlairidh,'s cha robh an ath shealladh aice air. Agus dh'fhalbhe 's chum e air 's chaidh e gu pàileis an fhuamhairebha seoach agus chuireadh a staigh an fhalairidh's chìreadh is dhreasaigeadh is thugadhbotul fìon is builionn cruithneachd dhi, 'sdh'fhàgadh ann a shineach i. 'S ghlas e nuairsin suas a' phàileis 's dh'fhalbh e chon nangobhar, agus bha fichead eile aige a bharrachda nochd a rithist.Agus dh'fhalbh e dhachaidh agus thòisich ...Bha e 'gan draibheadh dhachaidh romhe,agus bha an t-anmoch ann mun do rànaig e;bha e na b' anmoiche nochd."A dhuine, dhuine," ars a' chailleach, ars ise, "chaneil fhios 'am," ars ise, "gu dé idir an seòrsa duinea th' unnad," ars ise, "ach ge brith gu dé mar atha thu," ars ise, "tha thu math dhomhsa co-dhiubh,"ars ise. "Chan eil latha nach eil thu 'toir ficheadgobhair thugam," ars ise, "a bharrachd," ars ise."Agus tha mo chuid fhìn," ars ise, "gus 'ith agama nist," ars ise."'N dà," ars esan, "chan ann gun damaistdhomhsa sin," ars esan, "tha sin."ars ise,"O chan eil fhios 'am idir," ars ise. "Ach" ᚳ "ga brithgu dé mar a tha," ars ise, "tha ... tha thu," ars ise,"math dhomhsa ceart gu leòr," ars ise. "Ach thami 'n dòchas," ars ise, "a Nì math," ars ise, "nach ... nacheil thu 'dol an comhair," ars ise, "na fuamhairean.""Och," ars esan, "nach eil fhios agaibh nanrachainn-bithinn ... ᚳ sa rathad nam fuamhairean nach tiginn-saseo.""O tha mi cinnteach," ars ise, "nach tigeadh," ars ise.Agus ... "Tha na gobhair agad," ars ise, "tha iad ... thaiad sgràthail buidheach," ars ise, "agus tha iadair a dhol bhuaithe gu bainne," ars ise. "Chan eilrathad ... àiteachan agamsa a chumas am bainneaca," ars ise, "agus feumaidh mi tuilleadh measraicheana dhèanamh," ars ise, "air son nan gobhar," ars ise."O nach fhaod sibhse sin," ars esan.Agus ... "Ma tha," ars ise, "faigh deiseil a nist," ars ise,"agus nìgh thu 's dreasaig thu fhéin," ars ise, "'s gabhdo bhiadh," ars ise, "agus gu biodh tu falbh," arsise. "Tha cruinneachadh mór a seo a nochd ...a rithist a siod.""A dhuine, dhuine," ars esan, "an d' fhuairi greim air an duine sin fhathast idir?" arsesan."O tha e colach leam nach d' fhuair," ars ise. "Agusma bha an duine an dé ... na lathaichean eil brèagh's ann a bha brèagh an duine diugh."Agus ... "O well," ars esan, "nach ann tha an gnothachtubaisteach," ars esan, "nach b' urra dhi," ars esan,"greim a dhèanamh air.""O tha e colach leam," ars ise, "nach b' urrainn,"ars ise. "Ach," ars ise, "tha chuile duine tha 'sanàite," ars ise, "a' cruinneachadh a nochd," ars ise,"feuch a faic i e," ars ise, "am measg nan daoine," ars ise'S chan eil i," ars esan, "'ga fhaicinn 'nam measg.""Chan eil," ars ise. "Chan fhaca i sealladh airidir," ars ise, "ach an sealladh a bha i 'faicinnair a' dol seachad air an taigh.""O ma tha," ars esan, "chan eil mise 'dol dhana' chonsart a nochd," ars esan.Ach coma leat co-dhiubh, dh'fhalbh e agusthug an leaba air. Agus an làirne-mhàireachdh'éirich e gu math tràth. Fhuair e deiseil's fhuair e 'bhraiceis, agus nuair a fhuair e'bhraiceis rinn e deiseil air son falbh, agusdh'fhalbh e nuair sin. Agus ghabh e timchiollnan gobhar agus thug e leis iad.Ghabh e air falbh co-dhiubh 's bha e 'falbhfada, 's rànaig e seoach a cheud fhuamhaireChaidh e seachad air a sin. Rànaig e an darnafear. Chaidh e seachad air a' ghàradh aig an fhearsin. Rànaig e an treas fear, fear an dé. Chaidhe seachad air a' ghàradh aig an fhear sin, agusrànaig e seoach pàileis eile, agus dh'fhalbhe agus ... Bha gàradh a sin, de ghàradhbrèagha, agus dh'fhalbh e agus leag e beàrnann's a' ghàradh, agus chuireadh a staighna gobhair. Agus chaidh e fhéin gu ruigecraoibh a bha sin, agus thòisich e ri seinnan fheadain.Ho-ho! Cha b' fhada gus an cuala e:"Ho-ho! B' fhurasd aithneachadh g' anna' seiceanachadh 's a saoidheadh a tha mochuid mac-sa, nuair tha thusa air tighinnseachad orra 's air tighinn thugamsa seo.Ach bheir mis' ort nuair a ruigeas mis' thu,nach bi agad ach na bheir thu g'a chionn,agus nach bi dhio-sa ach gigein as gachgoigein dhiot."Agus nochd cailleach mhór a nuas asineach, agus bha fiacail aice feum ...'dèanamh feum bata dhi, agus bha feum ...té eile aice 'dèanamh an rothaid dhi agusté eile 'dèanamh solus dhi. Trì fiaclan 'naclaigionn Agus ghabh i nuas, agus b' e sina' chailleach! Ma bha na fuamhairean calma's ann a bha calma a' chailleach. Ghabh i nuas, agus"Thig a nuas," ars ise, "gu h-ealamh as a sin,"ars ise, "agus bheir mis' ort," ars ise, "ma chaidhthu seachad orrasan," ars ise, "nach téid thuseachad ormsa." Agus ..."Seo, ma tha," ars esan, "beir air a seo.""Tilg orm e," ars ise.Dh'fhalbh e 's thilg e sìos am feadan, 's bhaan tarbh 'na sheasamh air a beulaibh. Ghabhadhchon na caillich. Thòisich a' charachd, 's thòisichan obair. 'S an Dia, ged a bha na fuamhaireanlàidir 's ann a bha làidir a' chailleach.Ach bha an tarbh 'ga cluichd agus uair dhana h-uaireanan bhuail e ann an té dhe na fiaclanaice, agus bhrist e i."Fhalbh," ars ise, "tha 'cheud ghaiseadh a siodunnamsa," ars ise.Agus nuair a chuala an tarbh a seoachdh'iarr e ... bha e chon nam fiaclan aicebha e uileag gus mu dheireadh chuir eaisde na trì. Agus nuair a chuir e aisdesineach bha a' chailleach gun fheum. Chado rinn e ach 'adhairc a chàradh 's a' mhineachaice agus a bualadh ris an talamh.Agus ... "Am bàs os do chionn, a bhéist," ars esan,"gu dé d' éirig?""Ho-o!" ars ise. "B' fhurasda aithneachadh,"ars ise, "gur e seo a dh'éirich dha m' chuid macsa," ars ise, "mu do rànaig thusa seo," ars is. "Tha,"ars ise, "do dh'éirig agam dhut," ars ise, "rudnach téid agam air innse dhut," ars ise, "dhe'nchuile seòrsa a smaointicheas duine air," ars esan."Tha chuile seòrsa agam," ars ise, "de dh'òr's de dh'airgiod," ars ise"O ma tha," ars an tarbh," ars esan, "bidh sinagam," ars esan, "agus do bheatha còmhla ris."Agus chuireadh crìoch air a' chailleach."Nist," ars esan, "an tarbh, "Thig a nuasa nist, agus gabh cùram dhen chuile sìontha siod. Chan eil an còrr agad dhent-seat," ars esan, "a seo tuilleadh," ars esan,dhen t-seòrsa," ars esan, "agus bi nist a' gabhailcùram dhe seo."Dh'fhalbh e 's thànaig e nuas co-dhiubh, 'sbha am feadan roimhe air a' chnoc. Agus nuaira thànaig e nuas an uair sin dh'fhalbh esìos agus chaidh e gu taigh na caillich 's ...Agus shiubhail e chuile h-àite, 's dh'fhalbh enuair sin agus thill e agus chaidh e gutaigh ... thug e leis an fhàlairidh a bh' aicese,agus chaidh e gu taigh an treas fuamhaire amharbh e. Agus dhreasaig e e fhéin ann ashineach, agus chìr e e fhéin, agus chuir ee fhéin suas cho togail 's a b' urra dha, 'sdh'fhalbh e leis an fhàlairidh, 's chaidh eghabhail cuairt mar a b' àbhaist. 'S mara chaidh e timchioll gach àite chaidh e timchiolltaigh an diùc.Bha ise air an uinneig 's i mar gum biodh i'coimhead a mach air a shon, agus chunnaici e, 's ò 's ann a bha seoach a bha anduine. Agus ò cha robh sìon an t-saoghalach ... 'Se oidhche Shathuirne a thachaira bhith ann. Agus cha robh ... co-dhiubhseoach bha i nist ... Bha ise nist, margum biodh i air amharus a ghabhail air.nanach robhCha robh duine ᚳ bha 's an àite ᚳ a' cruinneachadhach gille na cailliche a bha seo, agus chadhan ...robh e 'dol uair sam bith ᚳ dhan chruinneachadha bha ise 'dèanamh.Agus chaidh esan co-dhiubh, nuair a thill e leis anfhàlairidh chaidh e chon a ... Chuir e staighan fhàlairidh, agus chuir e chuile sìon air dòighagus ghlas e suas a chuile sìon. Agus chaidh enuair sin, ghabh e timchioll na gobhair, agus bhanuair sin na gobhair aige uileag, agus dh'fhalbhe dhachaidh leotha, agus rànaig e 'chailleach."O dhuine dhuine!" ars a' chailleach, ars ise,"Chan eil fhios 'am," ars ise, "dé chanas mi riut.""O," ars esan, "cha chan sìon," ars esan,"Tha thu," ars ise ... "na gobhair agamsa nist uileag,ars ise, "a chaill am fear eile," ars ise, "gebrith cà 'n d' fhuair thus' iad.""Fhuair," ars esan, "air feadh chreagan isgharbhlaichean," ars esan, "air feadh nabeinneadh a siod," ars esan, "'gan cura fiseagan thall 's a bhos," ars esan. "Agus,""ars esan, "g' eil mi air toirt fairis," ars esan.Agus ... "Siuthad, ma tha, gabh do bhiadh," ars ise,"agus chan eil cruinneachadh ... Cha chuala mi gabadh,"ars ise, "cruinneachadh no sìon a nochd."dhanAch co-dhiubh, có thànaig dhan taigh na caillichach nighean an diùc a bha seo. Agus 's eoidhche Shathuirne bh' ann. Agus bha esanagus bha e 'dol a shiobhtadh. Agus bha e'dol ... Bha e latha 'dol seachad oirre air antaigh, agus bha e cho teth agus bha 'bhroilleachfosgailte, agus thug i 'n aire dhan ... debhall-dóbhrain a bh' aig a' chìch chearr aigeann a sheo air an duine a bh' ann.Agus chaidh esan co-dhiubh suas dhan rùmagus bha e 'siobhtaigeadh ris a' bhìth, agusdé chaidh ise ach a phiobadh air. Agus thugi 'n aire dha gu robh am ball-dóbhrain air,agus bha ... dorus ... geòbadh air an dorus, agusthug i 'n aire gu robh am ball-dóbhrain air, gure seo an t-òganach. Agus cha do rinn i achphut i staigh an dorus."O," ars ise, "'s tusa," ars ise, "a cheart òganach,"ars ise, "bha 'toirt mo char asamsa," ars ise,"'N e mise?" ars esan."O tusa a th' ann," ars ise, "dìreach tusa," ars ise,"agus bha mi ... bha mi dìreach ... Ghabh mi'bharail ort," ars ise, "gur a tu a bh' ann," ars ise.Agus ... "Och," ars esan, "cha mhise bh' ann idir.""O 's tu," ars ise. "Agus," ars ise, "chan eil agadri dhol as," ars ise, "ach feumaidh tu mise aphòsadh," ars ise."O well," ars esan, "chan eil fhios 'am dé mudheaghainn sin," ars esan."O," ars ise, "feumaidh."Ach 's e seo an rud a bh' ann co-dhiubh.Phòs e fhéin agus nighean an diùc a bha seo.Agus cha robh sìon a dh'fhios aca có ... déseòrsa duine a bh' ann, gos do dh'innis edhi aon latha. Agus thuirt e nuair sin risan diùc fhéin cuideachd, thuirt e, "Feumaidhsinn nist dhol," ars esan, "agus tòiseachadhri tarruing ghnothaichean bheir sinn dhachaidh,"ars esan. "Tha ionmhas gu leòr a siodagainne," ars esan, "ri tharruing dhachaidh,"ars esan.ionmhas tha sin?" arsa ... ars an diùc," ars esan."Tha," ars esan, "na trì fuamhairean," ars esan, "agusa' cha ...ᚳ am màthair," ars esan, "a bh' air an rathada seo," ars esan. "Tha na pàileisean aca agamsauileag," ars esan."A bheil?" ars an diùc."O tha," ars esan."O cha robh an uair sin ach fhuaireadh nacaraidsean 's dhen chuile seòrsa, caraids,ge brith gu dé na caraidsean a bh' ann an uairsin. 'S dh'fhalbhadh agus thàirngneadh airàite, agus thog e nuair sin pàileis dha fhéinagus dhan bhean.Agus dh'fhàg mise e fhéin 's a' bhean 's a'phàileis, ach cha chuala mi riamh gundeach e choimhead 'athair no duine eiledhen t-seòrsa a bhuineadh dha. Agus sinmar a chuala mise an sgeulachd aig anduine sin.AJM O tha sin dìreach math ga rìreabh. Aguscó aige a chuala sibh i seo a nist?AJ Chual aig m' athair.AJM Aig ur n-athair. Agus an cuala sibh duinesam bith eile 'g innse seo a bharrachd air ur n-athair?DAJ Cha chuala gu dearbh. Cha chuala mise duineriamh 'ga h-innse.AJM Chan eil fhios agaibh cà 'n cuala esan i.DAJ O chan eil fhios 'am. Cha do cheasnaich mise ecà 'n cuala e no có aige a chuala e i no sìon.Cha do cheasnaichAJM Agus cuin a dh'innis sibh an stòiridh seo mudheireadh a nist?DAJ O 's ann aig, a ghràidhein, aig an Dia tha brathcuin a dh'innis mi à air deireadh i. Chado dh'innis co-dhiubh bho'n ... on cheudchogadh.AJM O well wellDAJ Cha do dh'innis. Tha fhios 'am air a sin.AJM Agus dé nist dhe na h-uile ... dhe no chuidsgeulachdan a th' agaibh, dé an té asfheàrr leibh, dhen a h-uile ... Bheil tésam bith ann as fheàrr leibh na té eile?DAJ O ... chan eil fhios 'am. Chan eil fhios 'am.Well, 's toigh leam sgeulachd an TuaraisgeulMhór tha siodach.AJM Seadh.DAJ Seadh. O bha. Tha sgeulachd no dhàeile ann cuideachd tha glé mhath.Tha té, Iain 'ic an Iasgair tha sin, tha iglé laghach cuideachd.AJM Gheibh sinn i sin 's dòcha. O tha siod math.Informant: D.A. Johnson, Aird Mhór, South Uist.SA 1970/43 A2-B.Collector: D.A. MacDonald.Gille an Fheadain DuibhWell, chuala mise mar a bha siodach ann rìgh triob,agus bha e pòsda, agus bha aon ghille aige. Aguscha robh an gille fuathasach ... air tighinn gu aoismhór sam bith nuair a bhàsaich a mh... a bhàn-rinn, agus cha robh aca a theaghlach ach e fhéin.Bha nist an rìgh air fhàgail leis fhéin, agus bha anagusgille ... 'chuir e an gille gu ruige grianan àluinn anaona chraoibh far a faiceadh e chuile duine 's farnach fhaiceadh duine e.Agus bhiodh e fhéin a' falbh dhan bheinn-sheilgdaonnan, agus bhiodh e 'dol a choimhead a' ghille.Agus phòs e seoach a rithist, an rìgh, agus bhadithis no thriùir ghillean aige bho'n té seo.déidh bhithAgus mar a bha ise, an té bhiodh air falbh co-dhiubh, thànaig na gillean gu aois suas. Dh'fhàs iad 'nan cnapaich. Cha robh fhios aice gurobh an gi... gu robh e pòsda reimid idir.Thànaig an Eachlair Amhlair, an té bhios a'dèanamh na h-aimhreit daonnan a's nasgeulachdan, thànaig i mu chuairt, agusdh'fhoighneachd i dhith dé mar a bha iada' faighinn air aghaidh. Agus thuirt a' bhàn-rinngu robh glé mhath, agus gu robh triùir ghilleanaca fhéin a nist."Seadh," ars ise, "chan eil fhios agad," ars ise,"g' eil gille eile aige-san a bharrachd air a sin,"ars ise."Chan eil," ars a' bhàn-rinn," ars ise."O well, bheil?" ars ise."Bha e pòsda reimhid," ars ise, "'s tha gille aige,"ars ise, "'ga chumail ann an grianan àluinnan aona chraoibh," ars ise, "far a faic e chuileduine 's far nach fhaic duine e.""O seadh," ars ise.ged a bhiodh ..."Agus," ars ise," ᚳ ged a bhiodh an rìgh marbh am màireach,"ars ise, "cha bhiodh sìon agadsa no do chuidcloinneadh dheth," ars ise. "Bhiodh e aige-san.bheirinnAgus nam bithinn 'nad àite," ars ise, "bheirinn ... ᚳair," ars ise, "an gille thoirt dhachaidh."'S e seo an rud a rinn a' bhàn-rinn co-dhiubh,Nuair a thànaig an rìgh seoach an oidhche sindhachaidh as a' bheinn-sheilg dh'innis imu dheaghainn. Agus thuirt e gun dèanadhe sin, "gun toireadh esan dhachaidh an gille.Well, 's ann mar seoach a bha co-dhiubh.Thugadh dhachaidh an gille, 's bha an gille nista staigh, agus cha robh e 'faighinn gu ruigesgoil idir, ach bhathar 'ga chlìoradh asa bhua...deaghaidh bheathaichean ᚳ a bhuachailleachd.agus a shealltuinn as deaghaidh nambeathaichean air feadh na staid a bh' aca.Agus ò bha e 'faireachduinn na h-ùine uamhasachfada agus 'ga fhaireachduinn neònach.bha ...Agus latha dhe na lathaichean a seoach ᚳ chunnaice an tarbh a bha siod a' tighinn air feadh nambeothaichean. Agus chuir e cuairt air nabeothaichean agus dh'fhàg e bhuaithe agusghabh e nall agus thug e aghaidh air mac anrìgh. Agus thuirt an tarbh ris, "Tha thu,"ars esan, "a' buachailleachd.""Tha," arsa mac an rìgh."Chan eil thu toilichte sam bith as," ars esan,"nach eil thu 'faighinn dhan sgoil,""O chan eil," arsa mac an rìgh."'N dà, 's e an rud a nì thu màireach," ars esan,"bheir thusa leat do leabhraichean," ars esan,"agus," ars e esan, "thig ann a sheo," ars esan,"agus fanaidh mise 'nad àite," ars esan, "aguschan éirich beud do chreutair," ars esan, "gus ...gus an tig thu air ais."Well, 's e seo an rud a rinn mac an rìgh, 'sbha e gu math toilichte. Thug e leis naleabhraichean làirne-mhàireach, agus gunfhios ... Cha robh fhios aig duine gun tug eleis iad, ach thug e leis gun fhiosd' iad 'sdh'fhalbh e. Thug e leis a dhìnneir air songu ... Bhiodh a dhìnneir aige falbh co-dhiubhnuair bhiodh e 'falbh a bhuachailleachd. Agus ...Rànaig e far a robh na beothaichean, agusthànaig an tarbh.ars esa,"Fhalbh nist," ars esan, "agus seallaidh mise," ᚳ "asa dheaghaidh seo," ars esan, "gus an tig thusa."Well, dh'fhalbh mac an rìgh, 's bha e 's an sgoil.Ach cha robh e fada dol mar seoach co-dhiubhnuair a chaidh am foirm ... nuair a chaidhfoirm mu chuairt gu robh seo a' tachairt. Aguschuireadh an uair sin geàrd a mach am far-cluais airfeuch có bha 'coimhead as deaghaidh nambeathaichean fhad 's a bha esan air falbh.Agus thug iad an aire gur e an tarbh a bh' ann.Well, thug a' bhàn-rinn foinear dhan rìgh gu feumadhe an tarbh a bha seo a mharbhadh. Well, dh'aontaich an rìgh sin a dhèanamh. Colach nachb' urra dha dhol 'na h-aghaidh co-dhiubh, ach ...An latha bh' ann a sheoach thuirt an tarbh ris-san,"Nist," ars esan, "tha iad," ars esan, "'dol a dh'fheuchainnmise a mharbhadh am màireach," ars esan. "Ach," arsesan, "cha mharbh iad idir mi," ars esan. "Cha deargiad orm," ars esan. "Ach," ars esan, "feuch," ars esan,am faigh thusa faisg ormsa," ars esan, "agusnam faigheadh tu greim air adhairc ormsa," arsbheireadhesan, "dol seachad," ars esan, "chì... bheir iad a mach ...bheir iad a mach a' bhàn-rinn an uair sin," arsesan, "'s gu faic i," ars esan, "'s ma bheir iada mach i," ars esan, "'s gu faigh mise faisgoirre," ars esan, "cha téid i staigh cho math."'S ann mar seoach a bha. Làirne-mhàireachco-dhiubh chruinnich na daoine 's chruinnicheadhcoin, agus chaidh a dh'iarraidh an tairbh.Thogadh an tarbh, 's bhathar a' feuchainn richur a staigh dhan ... gu ruige bàthach nostàbull no àite a chor-eigin air son gu marbhtee. Agus bha e 'dol timchioll nan taigheanagus na coin as a dheaghaidh 's na daoine.Agus bha, e siod a' dol seachad air oisinn 'sthug mac an rìgh cruinn leum agus fhuaire greim air adhairc air. Agus chaidh bratha seo a staigh chon na bàn-rinn i thighinn amach 's gu faiceadh i cho sgoinneil 's abha mac an rìgh, an gille. Agus thànaig imach, agus a's an àm a bha ise a' tighinn faroisinn na pàileis bha an tarbh a' tighinn'na h-aghaidh air an taobh eile. Chado rinn e ach an adhairc a bha clìor achàradh foidhpe, 's chaith e os a chionn i,'s dh'fhalbh e. Thug e 'n aghaidh – thuge aghaidh an uair sin air a' mhonadh.Well, bha e 'falbh fada 's làn fhada a's a'mhonadh a sin, 's chaidh e pìos mór airaghaidh a's an àite. Cha robh fhios aige oDhia cà robh iad a' dol ach gu robh an tarbhcòmhla ris. Thànaig a seo beul an lathaagus stad an tarbh. "Nist," ars esan,"marbhaidh tusa mise," ars esan."O cha mharbh," arsa mac an rìgh, "mise thu,"ars esan."O marbhaidh," ars esan. "Chan eil mise gosan còrr feum a dhèanamh dhut tuilleadh," ars esan."Ach ma mharbhas tu mi," ars esan, "bidh mi ...nì mi feum dhut," ars esan, "'s nì mi ...bidh mi 'nam chuideachadh dhut agad,"ars esan. "Agus ..."O," arsa mac an rìgh, "chan eil mi air sonur marbhadh.""Tha," ars esan. "Marbhaidh tu mi," ars esan."Agus," ars esan, "nuair a mharbhas tu mise," arsesan, "feuch am broilein agam," ars esan, "agusgheibh thu feadan ann a shin," ars esan, "agus,"ars esan, "bheir as am feadan 's glan 'scuir air dòigh e," ars esan, "agus rud sambith a bhios a' cur dragh ort," ars esan,"cha bhi agad ach am feadan," ars esan,"a chaitheamh air a bheulaibh," ars esan,"'s tha mise 'na àite."Well, a dh'olc no dh'éiginn dha d' fhuairmac an rìgh, 's cha robh e toilichte,mharbh e an tarbh, agus fhuair e mar abha an tarbh ag iarraidh, fhuair e ambroilein aige, agus fhuair e am feadan a'sa' bhroilein, agus thug e as am feadan.Well, dh'fhalbh e seoach agus dh'fhàg ean tarbh ann a shin, agus chum e roimhe.Agus eadar sin is feasgar thànaig e air baile.Agus thuirt e ris fhéin gu feuchadh e rifh...àite ᚳ fhaighinn ann a sheo. Agus chum esìos air a' bhaile agus bha taigh beag iomallachann a shineach mach as a' bhaile, seadhnach robh a staigh am measg nan taigheanmór eile a bh' ann, agus thuirt e ris fhéingu rachadh e chon an taighe a bh' ann a sheofeuch gu dé seòrsa àite a bh' ann. Agus 's eseo an rud a rinn e. Chaidh e chon an taigheagus bhuail e aig an dorus agus thànaigboirionnach chon an doruis. Agus dh'fhoighneachde am faigheadh e cuid na h-oidhcheadh aice.Agus thuirt i gu faigheadh, e thighinn a staighgu robh i 'g aithneachadh gur e strainnseara bh' ann. 'S thuirt e gur a h-e, nachrobh e riamh 'san àite seo reimhid. Aguschaidh e staigh, agus fhuair e biadh aigAgusa' chaillich. Thòisicheadh bruidhinn. Agusdh'fhoighneachd i dheth sin cà robh e 'dol.Agus thuirt e gu robh e 'dol feuch a faigheadhe obair."'N dà, gu dearbh," ars ise, "tha mi fhìn," ars ise,"agus tha gille a dhìth orm cuideachd," ars ise,"buachaille ghobhar," ars ise. "Agus dh'fhalbham buachaille a bh' agam air son nan goibhir,"ars ise, "'s chan eil agam ach mi fhìn a seo,"ars ise, "agus tha aon dà fhichead gobhair ann,"ars ise. "Agus dh'fhalbh am buachaille orm," ars ise,"a bh' agam," ars ise, "agus chan eil t-seansmur a ...agam air gille fhaighinn ᚳ mur a faigh mi 'nàite a chor-eigin e.""'N dà," ars esan, "gabhaidh ... fanaidh miseagaibh," ars esan, "air a shon sin," ars esan.ars ise,"'N dà, ma dh'fhanas, a Dhia," ᚳ "'s mise bhiostoilichte," ars ise, "agus 's e làn dìth dobheatha e," ars ise, "agus cha bhi dad a dhìthort còmhla riumsa a seo."Agus dh'fhan e nist, dh'fhasdaidh e aigBa' chaillich co-dhiubh 'na bhuachaille airna gobhair. Agus làirne-mhàireach a seoach,nuair a dh'éirich e 's a fhuair e'bhraiceis, thug a chailleach a mach e 'sgu faiceadh e far a robh na goibhrean, 'sbha e 'falbh leotha sa ... dhan bheinn, guruige monadh a bh' ann. Agus thuirt a'chailleach ris, "A nist ... nist," ars ise, "àitesam bith dhen mhonadh faodaidh tu anleigeil," ars ise, "ach feuch," ars ise, "nach téidthu ro fhada ... fhada air aghaidh a's a' mhonadh,"ars ise. "Tha fuamhairean," ars ise, "triùirfhuamhairean a sineach," ars ise, "air an traca tha sin," ars ise, "a's a' mhonadh. Agus airna chunna tu riamh," ars ise, "na teirig faisgorrasan, neo bidh thu fhéin 's na gobhair," arsise, "a dhìth.""O cha téid gu dearbh," ars esan, "mise an comhair ...comhair nam fuamhairean."Dh'fhalbh e. Ghabh e air falbh leis na goibhrean's bha ... dhraibh e roimha iad 's rànaig eam monadh, Bha e 'coimhead thuige 'sbhuaithe, 's bha 'leantail roimhe. Thug eseo an aire dhan phàileis a bha seo pìosmath bhuaithe, agus lean e air leis na gobhair.Agus bha gàradh snog ann a shineach an taobhbhos dhen phàileis a bh' ann, chuile seòrsameasan a' fàs ann. 'S dh'fhalbh e 's ghabhe chon a' ghàradh 's chuir e 'dhruim risa' ghàradh 's leagadh beàrn ann 's chàireadha staigh na goibhrean. Bha craobh ann ammeadhon a' ghàraidh, agus dh'fhalbh e 'sshreap e 'chraobh 's chaidh e 'na mullach.Ach cha robh e fada shuas a sin co-dhiubhnuair a chualas:"Air fith fath fuagaich air barraibh an albhagaich,'s fhada bha mo chorp 'ga meirgeadh 's tolladha' feitheamh air greim dhe d' fheòil 's airbalgam dhe d' fhuil, a mhic an rìgh.""Agus bheir mise ort nuair a ruigeas mis' thu," ars esan,"nach bi agad gigein air gach goigein dhiot,a' càradh do dhùrn a staigh gu ruige moghàradh-sa," ars esanAgus ghabh e suas. Bha a chuile ceum dhentalamh a' dol air chrith suas foidhe, agusgur gann gu robh mac an rìgh a' seasamh ...'ga sheasamh fhéin a's a' chraoibh."Siuthad," ars esan, "nuair a rànaig e faisgair a' chraoibh, "nuas as a sin gu h-ealamh,"ars esan, "agus bheir mise ort," ars esan,"nach cuir thu an còrr ghoibhrean ad' éirig?"staigh 'nam ghàradh-sa ach na chuir.""Seo," arsa mac an rìgh, ars esan, "beir aira' mhaide bheag tha seo.""Tilg orm e," ars esan.Thilg e sìos am feadan thuige. Bha an t-òganach a bha sin air a bheulaibh, 's ambad a chéile ghabh iad. Agus thòisich a'charachd 's thòisich an obair. Agus a seoachnuair a bha e sgìth ris an fhuamhaire, bhace ... leig e as am fuamhaire, bhac e bhuaithe's leum e 'na tharbh, 's chuireadh adhaircann an corp an fhuamhaire 's bhuaileadhris an talamh e.ars esan,"Am bàs os do chionn," ᚳ "a bheist, gu dé"O 's iomadh rud sin," ars am fuamhaire, "ath' agam," ars esan. "Tha móran de ghnothaicheanagam," ars esan, "Tha òr agus airgiodagam gu leòr," ars esan. "'S tha chuile seòrsaeile agam," ars esan. "Tha sgàthan agam," arsesan, "'s nuair a sheallas mi ann," 's a chì miars esan, "chì mi," ars esan, "fiamh an òirfar an darna taobh dha|m' aodann," ars esan,"agus fiamh an airgid far an taoibh eile," ars esan."Agus tha cì... tha cìr agam," ars esan, "'snuair a chìreas mi mo cheann," ars esan,"tha i air an aon doigh," ars esan, "fiamhòir far an darna taobh agus fiamh airgid faran taoibh eile. Agus," ars esan, "tha fàlairidhagam," ars esan, "'s nach eil a leithid a's anrìgheachd," ars esan. "Agus tha aodach agam,"ars esan, "nach do chuir duine eile riamh airna b' fheàrr. Agus gheibh thu," ars esan, "achuile sìon dhiubh sin, ach leig leam mo bheatha.""Fhalbh," ars an tarbh, ars esan, "bidh sin agamagus do bheatha ... do bhàs," ars esan.Agus thugadh fùcadh agus chuireadh crìoch airan fhuamhaire."Seo a nist," ars esan ri mac an rìgh, "thig anuas as a sin "ars esan. "Agus fhalbh agusgabh sìos a nist agus gabh cùram dhen phàileistha sin," ars esan, "agus cuir thu fhéin air dòigh's dreasaig thu fhéin suas agus gabh do chuidcuairtean, agus chan éirich sìon dhen chreutairtha seo gus an tig thu."'S ann mar seoach a bha. Thànaig mac an rìgha nuas. Ghabh e sìos dhan phàileis 's thòisichair siubhal na pàileis, 's bha sin ann pàileis.Nigh is ghlan e e fhéin 's ... leis a' chìr 's leisan sgàthan a thug an duine dha, 's dhreasaige e fhéin, 's chan fhac e ... cha robh ... chanfhaca e e fhéin riamh cho snog 's a bha e,'s chuireadh air deise leis an fhuamhaire,agus aon a fhuair e sineach co-dhiubh, agusthàirngeadh a mach an fhàlaire dhonn abh' aige, agus bha sin innte beathach snog.Agus dh'fhalbh e agus ghabh e cuairt.Leum e air a muin agus thug e aghaidhair a' bhaile as an tànaig e, a's a robh'chailleach. Agus mar a chaidh e seachadair gach àite chaidh e seachad air taighna caillich. Agus bha rìgh ann a shineach's an àite, agus chuir e cuairt air asineach. Agus bha nighean òg aig a ... aigan rìgh, agus chunnaic i e, agus a ghràidheinchridhe, nuair a chunnaic i e, bhuail i nabasan. Dh'fheumadh ise greim fhaighinn airan duine bha siod. Agus dh'fhalbh mac anrìgh co-dhiubh nuair a chuir e na cuairtean's thill e air ais. Agus ghlas e suas achuile sìon a's a' phàileis, agus dh'fhalbh egu gàradh an fhuamhaire agus chuir e machna gobhair. Agus bha fichead gobhair eile aigecòmhla ris an fhich... an fheadhainn a bh' aigefalbh.Agus rànaig e 'chailleach, agus cha robh sìongoibhreanaig na gobhair ach gu robh iad a' coiseachddhachaidh leis cho buidheach 's a bha iad."A dhuine, dhuine," ars a' chailleach ris,"tha mi 'n dòchas nach robh thu rathad,..."..ars ise. "Có as a thug thu na gobhair?" ars ise."O thug," ars esan, "á sgalachan 's á creagan,"ars esan, "air feadh a' mhonaidh," ars esan,"far a robh iad," ars esan. "Tha mi," ars esan,"air toirt fairis an sàs unnta o mhochthrath,"ars esan. "Agus," ars esan, "'s ann as asin a thug mi iad," ars esan"O," ars ise, "tha mi 'n dòchas," ars ise, "nach robhthu an comhair," ars ise, "na fuamhairean.""Nam bithinn," ars esan, "tha mi cinnteachnach bithinn a seo an dràsda," ars esan.Agus ... "Siuthad ma tha, thig a staigh 's gufaigheadh tu do bhiadh."Rinn e seo. Chaidh e staigh 's fhuair iadam biadh. Chuireadh air dòigh ... Chaidha' chailleach chon nan goibhrean, 's o Dhia,bha de bhainne aig a ch... aig na goibhrean ...a' chailleach cha robh fhios aice dé dhèanadhi riutha, 's cha robh soithichean aicechumadh e. 'S ann a dh'fheumadh i bratha chur a chùbair air son tuilleadh chumaina dhèànadh dhi air son bainne nan gobhar."Agus a nist," ars ise, "nuair a ghéibh thu dobhiadh," ars ise, "tha cruinneachadh mór gus'ith seo," ars ise. "Tha chuile duine," ars ise,"a's a' bhaile tha seo," ars ise, "a's an àiteseo, gus 'ith cruinn a nochd aig nighinnan rìgh," ars ise. "Chunnaic i," ars ise, –"chunnaic mise mi fhìn e," ars ise – "chunnaican diughi," ars ise, "òganach a' dol seachad ᚳ a seo, andiugh, ars ise, "air fàlairidh dhonn," ars ise,"'s tha i ... thuit i ann an trom ghaol air,"ars ise, "'s tha i air cruinneachadh achuile duine a's an àite feuch an spot imeasg nan daoine e.""'N dà," ars esan, "tha mise seachd sgìth,"ars esan, "mar a tha mi gun a dhol gucruinneachadh nighean an rìgh," ars esan,"a' dìreadh chreag agus a' cromadh chreago mhochthrath," ars esan, "ag iarraidh nangobhar ... ag iarraidh ghobhar 's a' toirtghobhar á chreagan," ars esan. "Agus chaneil mise 'dol ann," ars esan, "air a h-aonach."?Well, cha robh air seo ach seo fhéin co-dhiubh. Thug e an leaba air nuair afhuair e 'shuipeir. Làirne-mhàireach... fhuair edh'éirich e. Fhuair ᚳ e 'bhraiceis 's fhuaire deiseil, 's dh'fhalbh e leis na gobhair.Agus dh'fhalbh e na bu tràithe an diughleotha, agus lean e roimhe. Agus nuaira rànaig e gàradh an fhuamhaire bha an dé ...a's a robh e an dé chaidh e seachad airagus chum e air gus a rànaig e an darnafear. Agus nuair a rànaig e an darna pàileis dhe ...dhe na fuamhairean ghabh e chon a ghàraidhagus, mar a rinn e air an fhear an dé, chuire dhruim ris a' ghàradh 's leagadh beàrnann, agus chuireadh a staigh na gobhairAgus chaidh e fhéin gu ruige mullach naa's ...craoibhe a bh' ann ᚳ a's a ghàradh aige.Cha robh e fada sin nuair a chualas"Air fith fath fuagaich air barraibh an albhagaich,Mo chorp air feadh 'ga meirgeadh 's tolladha' feitheamh air greim dhe d' fheòil 's airbalgam dhe d' fhuil, a mhic an rìgh,ach bheir mise ort nuair a ruigeas misethu nach bi agadsa ach gigein air gachgoigein dhiot, a chuir do ... a chàraich dochuid ghobhair agus a leag mo gharadh-saagus a chàraich do chuid ghobhair a staigh ...a staigh ann."Agus ghabh, e suas agus ceum trom aige,Agus nuair a rànaig e suas a so faisg aira' chraoibh bha an talamh a' dol air chrithe ...'s bha 'chraobh air chrith aige-san 's ᚳ e 'namullach. Agus ..."Siuthad," ars esan, "thig a nuas á singu h-ealamh, agus bheir mise ort," ars esan,"nach cuir thu staigh gobhair am màireach'nam ghàradh-sa."Agus ... "Seo," ars esan, "beir air a' mhaide bheagseo agam," ars esan."Tilg orm e," ars esan.Thilg mac an rìgh sìos am feadan, 's bha antarbh ann air a bheulaibh. Am bad achéile ghabh iad. Agus thòisich agus thòisicha' chath aca sin. Agus bha iad ag obairann a shin agus ... gus a robh ... gus afaca an tarbh iomchuidh air bacadh bhuaitheagus e leum 'na tharbh agus chuireadhcrìoch air an fhuamhaire mar a chuireadhan dé. Bhuaileadh ris an talamh e, agusthuirt ris, "Am bàs os de chionn, abhéist," ars esan, "gu dé d' éirig?""O 's iomadh rud sin."Well, cha robh sìon a bh' aig an fhuamhairean dé nach robh aig an fhear seo cheart chomath. Agus co-dhiubh gheibheadh e chuilesìon dhe sineach a bh' aig an fhuamhaireach a bhàs ... a bheatha a leigeil leis.Agus ... "Fhalbh," ars an tarbh, "bidh sinagam agus do bhàs còmhla ris."Agus chuireadh crìoch air an fhuamhaire,agus dh'fhàgadh ann a shin e, agus thuirte ris ... mac an rìgh, "Nist," ars esan,"thig a nuas as a sin," ars esan, "agustheirig sìos a nist agus gabh charge as asiod," ars esan, "agus glas suas a' phàileisDèan rud sam bith a thogras tu fhéin rithe."Dh'fhalbh e. Chaidh e sìos, mac an rìgh.Co-dhiubh seoach chaidh ... shiubhail e'phàileis 's fhuaradh a chuile sìon, 's chuire e fhéin air dòigh, 's ghlan is dhreasaig ee fhéin suas dìreach cho math 's a b' urradha, 's thugadh a mach an fhàlairidh,agus dh'fhalbhadh leatha cuairt an diugha rithist. Agus a' cheart rathad aghabh e an dé, ghabh e diugh ann nuaira chaidh e staigh dhan bhaile. Aguschunnaic nighean an rìgh. Bha i air auinneig, agus ma bha an duine brèaghaan dé bha am fear an diugh a' cheartcho brèagha ris. Agus thuit i ann an tromghaol, 's och! dh'fheumadh ise fhaighinnco-dhiubh, 's dh'fheumadh i fhaighinnAgus thill mac an rìgh co-dhiubh 's thill echon na pàileis 's ghlasadh suas i, 's ghabhe chon nan gobhar 's thug e leis iad, agusrànaig e 'chailleach. Agus bha fichead eileaige de ghobhair eile a nochd."O dhuine, dhuine!" ars a' chailleach," ars ise,"tha eagal orm nach eil thu 'dol a dh'àitedòigheil leis na gobhair.""Well," arsa mac an rìgh," ars esan, "tha sibh'faighinn na gobair math gu leòr.""O tha," ars ise, "ach tha mi 'faighinn gobhairnach eil turus again riutha."ars esan,"Chan eil fhios 'am," arsa mar an rìgh, ᚳ "nachdo chaill ... nach e sib' fhéin a chaill iad," ars esan."O chaill mi," ars ise, "gu leòr," ars ise. "'S michaill," ars ise. "An seirbhiseach a bh' agam," ars ise,cha robh e faiceallach sam bith mu'n deaghainn'S e oidhche ainneamh," ars ise, "nach biodhfeadhainn ... té no dhà a dhìth orm," ars ise."O ma tha sin mar sin," arsa mac an rìgh, "sinan fheadhainn tha mise 'faighinn air feadhchreagan thall 's a bhos," ars esan.Agus cha robh air seoach ach seo fhéin co-dhiubh."Siuthad, ma tha," ars ise, "thig a staigh 'sgu faigheadh tu do bhiadh 's tha thu gléfheumach air," ars iseAgus chaidh e staigh 's fhuair iad am biadh.Agus "'N dà," ars ise, "nist," ars ise, "tha ... thaan ath chruinneachadh a seoach a nochd," ars ise."Bheil?" arsa mac an rìgh."Tha," ars ise."Dé an cruinneachadh a nist?""Tha, aig nighean an rìgh a rithist," ars ise."Chunnaic i an diugh," ars ise, "a leithid eile adhuine," ars ise, "a' dol 'timchioll an àite.""A dhuine, dhuine!" ars esan, "nach neònachnach eil i 'faighinn greim air."Agus ... "O chan eil," ars ise. "Chan fhaighe ... chan fhaigh i greim air," ars ise. "Thae 'dol," ars ise, "cho luath seachad," ars ise,"agus nach fhaigh i greim air."Agus ... "O ma tha," arsa mac an rìgh, ars esan,"chan eil mise 'dol ann, gu cruinneachadhsam bith," ars esan, "Tha mise sgìth gu leòr mar atha mi," ars esan, "ge nach rachainn gucruinneachadh," ars esan, "air son nigheanan rìgh, agus tha mi cinnteach," ars esan,... nach"nach ᚳ e mise a bh' ann co-dhiubh," ars esan,"ach ... ach sealladh 's cha ruig i leas a?dhol ... coimhead a mach air mo shon-sa."Agus cha robh air seoach ach seo fhéin co-dhiubh.Nuair a fhuair iad an suipeir chaidh iad a chadal.Dh'éirich iad esan gu math tràth làirne-mhàireach, agus fhuair e 'bhraiceis agusthuirt e ris a' chaillich gu robh e 'falbhan diugha nist ᚳ leis no beath... leis na gobhair,agus gu robh e 'falbh na bu tràithe feucha faigheadh e treiseag de shiubhal adhèanamh air feadh a' mhonaidh feucha faiceadh e .... faigheadh e gin eile dhena gobhair a bha i 'call.Dh'fhalbh e 's rànaig e an dà phàileis abha e air rui... ruith orra, agus chaidh eseachad orra sineach, agus rànaig e an treas té.aige,Agus ghabh e chon a' ghàraidh agus rinn emar a rinneadh air càch; Leagadh beàrna's a' ghàradh agus chuireadh a staigh nagobhair.Well, cha robh air seoach ach seo fhéin. Charobh e fad sam bith air falbh 's dhìriche suas dhan chraoibh mar a bha e 'dèanamha's na gàraidhean eile. Agus fhòisich e aircluichd an fheadain bha seo. Agus chab' fhada seoach gus a cualas esan a' tighinn."Air fith fath fuagaich air barraibh an albhagaich,'s fhada bha mo chorp air feadh 'ga meirgeadh's tolladh, a' feitheamh air greim dha d' fheòil's balgam dhe d' fhuil, a mhic an rìgh.Ach bheir mis' ort a nach bi agadsa achgigein air gach goigein dhio'sa nuair agheibh misea greim ort, agus nach bi thugabhail gu m' ghàradh-sa agus a leigeila staigh do chuid gobhair ann idir."Agus nuas a bha e, agus nuair a rànaig e'chraobh a seo dh'iarr e mac an rìgh,"Thig a nuas as a sineach," ars esan.Well, bha am fear seo gu math, gu math nabu treasa na ... na càch, am fuamhaire. Agusdh'fhalbh mac an rìgh agus thill e ... thilg esìos am feadan, agus leum ... bha an tarbha bha seo air a bheulaibh, agus am bad achéile ghabh iad, e fhéin 's an tarbh. Agus,a Dhia, ged a bha e 'na tharbh fhéin, bha amfear seo a' toirt cleasachd dha, ach mu dheireadhco-dhiubh fhuair e adhairc fa iochdar a' chuirpaige agus bhuail e ris an talamh e, agusbhrogadhdhen adhairc.thug e an ath ghnogadh dha ann a shin ᚳ Agus ..."O," ars esan, "am bàs os do chionn, a bheist,"ars an tarbh, ars esan, "gu dé d' eirig?" ars esan."O," ars esan, "'s iomadh ... 's iomadh éirig sin,"ars esan, "a th' agam. Tha chùile seòrsa a dh'iarradh duine agam," ars esan, "agus seòrsachannach eil aig duine idir," ars esan. "Ach," ars esan,"dhuit a chuile seòrsa dheth," ars esan, "achleig leam mo bheatha.""O," ars esan, "bidh chuile seòrsa a th' agadagam," ars an tarbh, "agus ... agus do bhàs còmhlaris."Agus mharbhadh am fuamhaire.Well, nuair a mharbhadh am fuamhaire a seoachthuirt e ri mac an rìgh, "Thig a nist a nuas,"ars esan, "agus gabh charge a's a siod," ars esan,ars esan"a's a' phàileis," "agus faiceam fhìn," ars esan,"gu gabh thu cùram dhiubh."Agus 's ann mar seoach a bha. Thànaig enuas. Sgioblaich e am feadan leis 's ribigeadh's chuireadh air dòigh e 's thug e leis e, 'sghabh e sìos dhan phàileis. Agus sheall eair a feadh 's chunnaic e chuile sìon a bh' aira feadh eadar òr is airgiod 's a chuileh-ionntasiongantas a bh' innte. Agus dhreasaig is ghlane e fhéin 's chuir e air dòigh e fhéin, 's chab' e an duine ceunda a bh' ann. 'S gann gufaithncheadh e e fhéin leis cho math 's a bha e.Agus thugadh a mach ... Bha fàlairidh aig anfhear seo mar a bh' aig càch agus thugadh amach an fhàlairidh agus chaidh e dhan diollaidagus dh'fhalbh e.Agus dh'fhalbh e mar a dh'fhalbh e gachàite. Chaidheadh timchioll a' bhaile a'sa robh ... b' àbhaist dha. Agus chunnaic isean diugh a rithist e, agus ò ma chunnaici e 's ann an diugh a chunnaic i ceart e.Agus co-dhiubh seoach dh'fhalbh esan, agusnuair a bha e air a chuairtean a ghabhailthill e air ais gu pàileis an fhuamhaire, agusghlas e suas a chuile sìon. Agus thug e leisan uair sin na gobhair agus dh'fhalbh edhachaidh chon na caillich leotha. Agus nuaira rànaig e ò cha robh fhios aig a' chaillichgu dé chanadh i ris. Dh'fheumadh i dholfar a robh an cùbair a rithist a nochd airsontuilleadh chuman a dhèanamh airson bainnenan gobhar. Bha móran aice nist. Bha iair trì fichead gobhair eile fhaighinn abharrachd air na bh' aice reimhid, agus charobh fhios aice dé bha i 'dol a dhèanamhriutha, no có as a bha e 'gan toirt.Agus ò bha e 'gan toirt á creagan 's asa chuile h-àite a's a robh .... faiceadh eté aca bha e 'ga toirt asAch dh'innis i co-dhiubh seoach dha annaidheachd a bha 'dol gu robh an ath chruinneachadhgus 'ith seo a nochd a rithist a's a' bhàilebha seo aig nighean an rìgh, agus gu feumadhe dhol ann a nochd."'N dà, 's ise bhios treis mar sin," ars esan."Tha mise sgìth gu leòr mar a tha mi," ars esan,ars esan"agus cha ruig i leas," ᚳ mise dhol ann 'ganchoimhead," arsa mise ... ars esan. "Cha mhisea bh' ann co-dhiubh," ars esan, "ge brith cóchunnaic i," ars esan, "no có an duine," ars esan,"tha 'feuchainn rithe mar sin," ars esan.Ach co-dhiubh seoach thànaig àm cadail, 'sghabh iad an suipeir 's chaidh iad a chadal.Agus làirne-mhàireach a seoach dh'éirich esangu math tràth rithist, agus thuirt e ris a'chaillich gu robh e 'falbh, agus nuair afhuair e 'bhraiceis, agus dh'fhalbh e 'sthug e leis na gobhair.Ghabh e air falbh 's bha e 'falbh 'srànaig e 'cheud phàileis 's rànaig e seoan darna té, 's rànaig e an treas té 'schaidh e seachad oirre. Ach chunnaic eseo té eile bhuaithe, agus thuirt e ris'na inntinn fhéin, "Well, seo an té mudheireadh dhiubh, ge brith gu dé thaseo."Agus dh'fhalbh e agus rànaig e. Bhagàradh a seoach mar a bha ann an càch,agus measan 's a chuile seòrsa ann. Agusbha craobh a's a' ghàradh, agus dh'fhalbh edh'fhalbh e agus chaidh e chon a' ghàraidhagus leag e beàrn ann agus chuireadh astaigh na gobhair. Agus cha robh e fada 's a ...Chaidh e suas dhan chraoibh a bha seoachagus thòisich e ri seinn an fheadain. Agusseoachcha robh e fada ᚳ a's a' chraoibh nuair a chunnaice 'chailleach a bha seo a' nochdadh a mach.Agus b' e sin a' chailleach! Bha fi... bhatrì fiaclan innte mach roimpe, agus bhaté aca 'dèanamh bata dhi, agus an té'ile'dèanamh an rothaid dhi, agus an té a'dèanamh solus dhi. Agus ghabh i nuas."'S fhurasda aithneachadh," ars ise, "g' ann?a' suirghe 's a' seiceanach," ars ise, "a thamo chuid mac-sa," ars ise, "nuair a thànatusa seachad orra," ars ise, "far a robhars esan ...mise," ᚳ ars ise. "Ach bheir mis' ort," ars ise,"nach, bi agadsa," ars ise, "ach na ... gus ...nach bi agadsa ach gigein as gach goigeindhiot nuair a ruigeas mise thu."Agus ghabh i suas agus i 'cur na talmhainnair chrith fo 'casan, agus rànaig i 'chraobh."Nuas á sin gu h-ealamh," ars ise."Seo," ars esan, "beir," ars esan, "air ... airan fheadan seo agam."orm e"Tilg a nuas e," ars a' chailleach.Thilgeadh sìos e, 's bha an tarbh air abeulaibh, 's am bad a chéile chaidh a' chailleachagus an tarbh. Thòisich a' ghlaic a bha sineach.Agus an Dia, ged a bha e 'na tharbh fhéinbha 'chailleach a' toirt a dhùbhlan dha. Achuair dhe na h-uairean bhrist e té dhe nafiaclan."Fhalbh," ars ise, "tha 'cheud chuid a neart aars ise,siod" ᚳ "air falbh."Agus laigh an tarbh oirre rithist agus ... gusan d' fhuair e an téile, agus mu dheireadhchuir e an treas té aisde, agus thuirta' chailleach."Am bàs os do chionn, a bhéist," ars esan, "gudé d' éirig?""O," ars ise, "a tha chuile seòrsa agam," ars ise,"a dh'fheumadh boirionnaich," ars ise, "agustha fàlairidh agam cuideachd. Agus," ars ise,agus"agus, ars ise, "chan eil ... tha òr de dh'airgiodagam," ars ise. "Ach," ars ise, "tha mi 'gaithneachadh," ars ise, "gu deach crìoch airmo chuid mac sa," ars ise, "mu do ... mu doràna thu mise," ars ise. "Agus... gheibh thu," ars ise,a chuile sìon dhe sin," ars ise, "ach leig mobheatha leam," ars ise."Fhalbh," ars esan, "bidh sin agam agus dobhàs," ars esan.Agus mharbhadh a' chailleach, am fuamhaire."Siuthad a nist," ars esan, "thig a nuas,"ars esan, "agus gabh sìos," ars esan, "agusglas suas a' phàileis sin," ars esan, "agusfaiceam fhìn," ars esan, "gu dèan toir thufeum asda ... math asda nist," ars esan."Agus," ars esan, "bidh ... tha mise 'falbh anist," ars esan, "agus ma bhios éiginn sambith ort a rithist," ars esan, "gheibh thucheart cho math ris."Well, 's ann mar seoach a bha. Co-dhiubhseo.. agus bha uamhasach fhéinteth ann. Chaidh esan sìos agus ghlas e'phàileis, agus nuair a ghlas e sineachdh'fhalbh e agus chaidh e gu pàileisefear eile dhe na fuamhairean agus dhreasaige e fhéin suas le aodach an fhir sin, agusthug e leis an fhàlairidh aige, agus dh'fhalbhe air chuairt.Agus bha latha sgràthail teth ann, agus bha... bha ee ᚳ 'gabhail roimhe seoach, agus bha e cho tethagus gun do dh'fhosgail e seoach a bhroilleach?bh'sìos mar seo, agus an òr a gaoithe bh'/ann bhai 'cumail na léine aige fosgailte mar seoach, agus gudé bh' air ach ball-dóbhrain fo 'chìch ann asheo thoisgeil aige. Agus chaidh e ... mar a chaidh etimchioll gach àite chaidh e timchioll taigh anrìgh. Agus chunnaic ise throimh 'n uinneig e.Agus ghabh i stoc air agus chunnaic i e ...chunnaic i 'bhroilleach fosgailte, agusthug i 'n aire dhan bhall-dóbhrain a bh' anna sheoach air a ... air an rud aige. Agusbha i air droch bharail a ghabhail air co-dhiubho thoiseach mar a bha e 'fuireach a mach asan rud, gille na caillich mar an tuirt iad.Agus cha robh air seoach ach seo fhéin co-dhiubh.Chum esan roimhe agus chaidh e air ais gutaigh ... chon a' ghàraidh a's a robh gàradhna caillich agus thug e leis na gobhair.Chuir e staigh an fhàlairidh dha h-àite fhéin,agus ghlas e suas a' phàileis a bha sin, aguschuir e ... chaidh e chon na gobhair agus thug eleis iad. Agus bha tuilleadh ghobhair aigenochd còmhla ris an t-seat a bh' aige tighinn.Ach co-dhiubh seoach rànaig e taigh nachan eil ...caillich leis na goibhrean. O ᚳ cha robh fhiosaig a' chaillich. Cha robh reusan dhi bhithbruidhinn ris. Cha robh fhios aice a Dhiagu dé rud no có as a bha e 'toirtna gobhair no có ... no ... agus cho buidheach's a bha na gobhair a' tighinn dachaidh a chuilelatha.Ach an oidhche bha seoach, dé bh' ann achoidhche ... agus bha esan 'dol a shiòbhtadh'aodach. Agus dh'fhalbh nighean an rìgh aguschaidh i gu ruige taigh na caillich a bha seo.Agus dh'innis i dhan chaillich agus chaidhi am falach ann. Agus chaidh esan, chaidhe suas. Bha i 'g éisdeachd far a robh eam falach. Bha i 'ga chluinntinn, e fhéin's a' chailleach, 's thuirt e, "Feumaidh midhol a shiobhtadh," gu robh e 'dol a churair siobht a bh' ann – Agus chaidh e suasgu ruige rùm co-dhiubh, agus nuair a chaidhesan dhan rùm chaidh ise a ghìgearachdair. Agus ge brith gu de mar a dh'fhàge an dorus – Tha mi cinnteach nach robhdùil aige rithe-sa – dh'fhàg e an dorusbha i far a robh i.air a leth-bhalla. Bha ise, ᚳ bha i 'ga fhaicinn,agus thug i 'n aire dìreach dha nuair a chuire dheth a léine, thug i 'n aire dhan bhall-dóbhrain a bh' air ann a shiod, mar a bh' aira' cheart ...ᚳ a cheart fhear a chunnaic i an diugh.Agus cha do rinn i ach an dorus fhosgladh's gabhail a staigh."Seadh, òganaich chòir," ars ise. "'S tusa,"ars ise, "bha 'gam mhealladh-sa o chionn ùinea seo," ars ise."'N e mise," ars esan."Do bhodhaig," ars ise. "Agus," ars ise,"feumaidh tu mise a phòsadh," ars ise."Cha phòs thu mise co-dhiubh," ars esan, "buachailleghobhar sam bith," ars esan."Pòsaidh," ars ise. "Chan eil thu am feasd aira bhith 'nad bhuachaille-ghobhar idir. Thaort a bharrachd ...rud-eigin eile ᚳ a bharrachd air a sin," arsise.Agus 's e seo an rud a bh' ann an uairsin. Cha robh aige ri tighinn as a siod.Dh'fheumadh e nighean an rìgh a phòsadhWell, phòs iad, e fhéin agus nighean an rìgh.Agus thuirt ... nuair a phòs iad a nist, "Nist,"ars esan, "togaidh sinn pàileis," ars esan, "Faodaidhsinn a togail," ars esan, "nach bi a leithid," arsesan, "ri fhaicinn," ars esan.Thòisich e ri tarruing an òir 's an airgid's a chuile sìon a bh' aig ... a bh' aig nafuamhairean. Thog e nuair sin àite ... pàileisa bha sin, agus 's ann ... dh'innis enuair sin gur e mac rìgh bh' ann fhéin 's cóas a thànaig e 's a chuile sìon, 's bhae nuair sin ceart gu leòr. Ach co-dhiubhbha e 'na rìgh no 'na cheàrd leatha-se,bha e math gu leòr leatha-se co-diubh.Agus thog e pàileis an uair sin dhan rìgh,agus nuair a thogadh a' phàileis a seoachagus a bhàsaich an rìgh, 's esan afhuair 'na àite an uair sin.Agus fhuair mise cead – Bha 'chailleach 'gamchumail aig na gobhair, ach cha do ghabhdh'fhan mi idir aca. Fhuair misecead a dhol dhachaidh.DAM Glé mhath.DAJ Sin agad a nist.Informant : D. A. Johnson, Aird Mhór, South Uist.SA 1971/49 BCollector : D.A. MacDonald+ 50ABuachaille Caora Caomhaig.Well, ma thà, chuala mi ma... mar siod-ach abh' ann rìgh. Agus bha an rìgh bha e pòsda agusbha aon ghill' aige. Agus bha an gille 'na chnapachsuas a seo-ach nuair a bhàsaich a' bhàn-rinn.Well, thòisich feadhainn air an rìgh gum bu chòirdha pòsadh. Cha robh ann ach duin' òg fhathastgumagus ᚳ bu chòir dha pòsadh agus a thaobh a' ghilleco-dhiùbh. Chuir an rìgh chuir e 'n gille goruige grianan àluinn aona chraoibh far amhfaiceadh e chuile duine agus far nach faiceadhduin' à agus ban-altrum leis agus gu dèanadhi feum ban-sgoileir dha.Ach co-dhiùbh seo-ach bha iad ag obair air, anfheadhainn a bha faisg air an rìgh 's a bhaann am business aige, bhiodh iad daonnan agiarraidh agus phòs e seo.Agus ò bha iad toilichte gu leòr, e-fhéin 's a'bhàn-rinn, ach cha robh fhios aice, cha robhfhios aice gu robh e pòsda reimhid.Ach bha iad, bha iad mar seo pòsda tréis agus cóthànaig an rathad ach na pàilios latha ...Bhiodh an rìgh, bhiodh e air falbh daonnan's a bheinn-sheilg agus bhiodh e 'tadhal a nistaige-san, aig a' bhoirionnach a bha 'coimheadas a dheoghaidh 's bhiodh e 'fàgail pàirtde sh... shealg aige aice 's de rud a bhiodhe 'faighinn.Agus có thànaig rathad na pàilios an latha a bhaseo-ach ach an Eachlair Amhlair. Agus"Seadh," ors ise ris a' bhàn-rinn, "gu dé mar atha thu-fhéin 's an rìgh a' faighinn air aghaidh?"ars ise,"O tha," ors a' bhan-rinn, "mise 's an rìgh" ᚳ "a' faighinnair aghaidh glé mhath," ors ise. "Dé bha 'dol's g'ar bacadh?""Tha mi cinndeach," ors ise, "nach robh fhiosagad gu robh e pòsda reimhe.""Cha robh e pòsd' ann," ors a' bhàn-rinn."O bha," ors ise. "Bha e pòsda," ors ise, "agus thaanngille aige ᚳ an grianan àluinn an aona chraoibh,"ors ise, "far a faic e a chuile duine agus farnach fhaic duin' à," ors ise, "agus tha ban-altrum leis," ors ise, "a' dèanamh feum ban-sgoileir dha. Agus," ors ise, "bidh e 'fàgail," orsise, "pàirt," ors ise, "dhe'n t-sealg a tha e a' toirtors isedhachaidh," ᚳ "bidh e fàgail pàirl dhen t-sealgaice," ors ise. "Agus," ors ise, "gad a bhiodh an rìghmarbh am màireach," ors ise, "cha bhidh sìonaga'-sa seo," ors ise. "Ach," ors ise, "bheir thus'air," ors ise, "an gille 'thoirt dhachaidh."Agus ò chan eil ... "Dé mar," ors a' bhan-rinna bheir ...ors ise, "ᚳ a nì mis' an gnothach?""Innsidh mise dé rud a nì thu," ors ise."Nuair a chì thu 'n rìgh a' tighinn an nochd,"ars ise,ors ise, "theirig dhan leabaidh," ᚳ "agus faighbalgam de dh'fhìon dearg 's cuir 'nadbheul e," ors ise. "Agus nuair a dh'ionndruinneasan rìgh,"ors ise,choimh...ᚳ ors ise, "cinndeach," ᚳ "gun tig e ᚳ dh'fhoighneachdcà ... càit a bheil thu," ors ise, "na gu déth' ort. Agus nuair a thig e staigh," ors ise,"cuiridh tu mach e," ors ise. "Agus nì e," ors ise,'s"ᚳ Bidh e airson tilleadh," ors ise, "a dh'iarraidhdotair dhut. Agus canaidh tu nach ruig eleas falbh a dh'iarraidh dotair dha'-se, g' eilde dhotair ... de dhotaireas aige-fhéin. Agusinnsidh tu dha," ors ise, "mu dheighinn a' ghille,"ars ise, "agus nach do dh'innis e riamhdhut e," ors ise. "Agus bheir thu air angille a thoirt dhachaidh."Well, 's ann mar seoach a bha. Bha an rìgh ...chunnacas a' tighinn e, feasgar, a' tighinn asa' bheinn-sheilg. Agus dh'fhalbh ise agus thugi 'n leab' oirre. Agus chuir i balgam ...Lìon i a beul le fìon dearg. Agus bha i's an leabaidh a sin. Agus nuair a thànaigan rìgh dhachaidh dh'fhoighneachd e cà robhgu robh ...'bhàn-rinn 's dh'innseadh ᚳ gu robh i 's anleabaidh, nach robh i gu math.Agus dh'fhalbh e agus chaidh e suas. Agus nuaira chaidh e suas dhan rùm-chadail aice-sedh'fhosgail e an dorus chuir i, chuir a macham fìon dearg air an ùrlar."Och! och! mo chreach!" ors esan. "Dhfheuch sinriumsa reimheid," ors esan. Agus chuir e reimheairson cur ma chuairt. "Càil sibh a' dol?ors ise. "Tha mi," ors esan, "'dol a dh'iarraidhfear-sgil dhut," ors esan. "O cha ruig sibh aleas," ors ise, "dhol a dh'iarraidh fear-sgilmodhòmhsa," ors ise. "Tha ᚳ sgil ... sgil-se," ors ise,"agaib'-fhéin," ors ise."Dé seo?" ors esan."cri..."Nach eil ᚳ gill' agaibh-se," ors ise, "ann angrianan àluinn ana-chraoibh," ors ise, "faram faic e a chuile duine," ors ise, "'s far nachfhaic duin' à agus boirionnach," ors ise,"a' toirt an aire dha 's i a' dèanamh feumban-sgoileir dha. Agus cha do dh'innis thu riamh e,"ors iseors ise, "agus bheir sibh dhachaidh," ᚳ ᚳ "an gille," ors ise.agusars iseAgus bidh mise," ᚳ "cho math dhà," ors ise, "ᚳ gada bhithinn ... gad a bhiodh e leam-fhìn," ors ise."'N dà beannachd dhu-se," ors esan, "agusmollachd do bheul d' ionnsaich," ors esan."Nì mise sin," ors esan, "am màireach," ors esan.'S ann mar seo-ach a bha. Dh'éi... dh'éiricha' bhàn-rinn co-dhiubh. Lairne--mhàireach co-dhiùbhdh'fhalbh an rìgh dhan bheinn-sheilg agus chaidhe chon an grianan a bha seorach far an robhan gille. Agus ge brith gu dé bh' aig a' bhoirionnacha bh' ann ri fhaighinn thug e ... phàidh e amboirionnach suas. Agus nuair a bha e a' tighinndhachaid feasgar thug e dhachaidh an gille leis.Well, thànaig an gille dhachaidh. Agus làirne-mhàireach co-dhiubh seo-ach dh'fhalbh an rìghagus chuireadh an gille a bhuachailleachdan stuic agus cha d' fhuair e dhan sgoilidir. Bha leobhraichean na sgoile aige aguscha d' fhuair e dha'n sgoil idir.Ach, bha e nist ... Seo an cosnadh a bh' aigea chuile latha, 'falbh a bhuachailleachd, 'falbhleis na beothaichean dhan bheinn 's 'ganwatchadh fad an latha gos an toireadh e dhachaidhfeasgar iad.An latha bha seo-ach chunnaig e an larbh a bhaseoach a' tighinn an luib an stuic. Agus bhaesan 'na shuidhe agus an cù aige ann. Aguschuir e ... chuir e 'n cu a's an tarbh agusthuirt an tarbh ris, "Siuthad," ors esan, "caisgan cù. Agus chaisg an gille an cù.Agus ghabh an tarbh a nall far an robh e."Tha thu," ors esan, "a' buachailleachd."Tha," ors an gille."Chan eil thu," ors esan, "toilichte nach eil thua' faighinn dhan sgoil.""O chan eil," ors an gille. "Bha mi air chleachdadh,"ors esan, "a bhith 'g ionnsachadh," ors esan, "agustha mi 'ga ionndruinn gu mór," ors esan."Well," ors esan, "'s e an rud a nì thu," ors esan"am màireach," ors esan. "Tha na leabhraicheanagad?" ors esan."Tha," ors an gille."Bheir thusa leat do leabhraichean am màireach,"ors esan, "agus," ors esan, "seasaidh mise seo'nad àite," ors esan, "agus théid thu dhan sgoil."Well, 's e seo an rud a rinn an gille. Cha do leig esìon air a staigh, ma dhéighinn sìon, ach thug eleis na leabhraichean 's ... lairne-mhàireach.Agus nuair a tànaig e leis an stoc thànaig antarbh ma chuairt. "Fhalbh nist," ors esan, "bheirthusa 'n sgoil ort," ors esan, "agus gabhaidh tuseo," ors esan, "nuair a' thig thu aisde," ors esan,"agus bheir thu leat an stoc dhachaidh."Well, bha e mar sin-each a nist o chionn ...airson treise. Ach thugadh ... fhuaras a macha seo-ach gu robh mac an rìgh a' dol dhan sgoilAch ... agus cha robh fhios gu dé mar a bha ... bhae 'faighinn innte. Agus 's ann a chuireadh a seo-ach... tha ... duine air falbh air a ... as a dheoghaidhfeuch am faiceadh e gu dé ... có bha 'coimheadas deoghaidh nam beothaichean fhad 's a bha ea's an sgoil.Well, thànaig am feasgar a sin, nuair a thànaigase do an sgoil, thuirt an tarbh ris, "Well," ors esan,"tha sinn air ar glacadh.""Bheil?" ors an gille."O tha," ors esan. "Agus thathar air do dhèanamha mach," ors esan, "g' eil thu faighinn dhansgoil, ge brith có tha 'gad leigeil ann," ors esan,"'s tha fhios aca nist," ors esan. Agus chunnacas,ge brith có chuir air falbh, chunnaig e an tarbha' tilleadh nam beothaichean a siod 's a seomar gum biodh duin' eile.Ach co-dhiubh seo-ach dh'fhalbh e làirne-mhàireach, an gille, 's dh'fhalbh e leis nabeathaichean."Nist," ors an tarbh," ors esan, "tha iad 'dola dh'fheuchainn ri crìoch a chur orm-sa," orsesan. "Agus bidh iad am màireach," ors esan."bithear as mo dheoghaidh," ors esan. "Ach," orsesan, "ach cha chuir iad crìoch idir orm," ors esan."Agus," ors esan, "feuch thusa," ors esan, "afaigh ... a faigh thusa," ors esan, "greim ...dhol cho goirid dhòmh-sa," ors esan, "as isurrainn dhut," ors esan. "Agus na faigheadhtu greim air adhairc ormsa," ors esan, "bhiomaidceart gu leòr," ors esan. "Agus," ors esan, "théidbrath," ors esan, "a chur a staigh go d' mhuimean gnìomh a tha thu air a dhèanamh," ors esan,"agus gum bu 'n call a bh' ann nach biodh iad'gad chumail fo chìs mar a bhathar. Agus," orsesan, "ach ma thig i staigh," ors esan, "chaneil fhios nach rachadh i dhachaidh cho math."Well, 's ann mar seo-ach a bha.Làirne-mhàireach nuair a seo-ach, thòisich cròdhadhair an tarbh, coin is daoine 's bha iad airan cruinneachadh, a' feuchainn ri 'chur a staigh dhanbhàthaich mhóir a bh' aca. Ach siod rudchanach dèanadh iad. Bha e faileachduinn orra.Ach bha 'n gille uair dh... uair dhe na h-uaireannan 's a dìreach 's ... rinn an tarbhfhéin air a shon. Bha e dìreach a' dol seachadair sìos 's thug e cruinn-leum 's rug e airadhairc air an tarbh.Agus ò chaidh brath a staigh a seo chon na's a' mhionaidbàn-rinn ᚳ 's i thighinn a mach 's gu faiceadhi an gnìomh a bha an gille air a dhèanamh,agus na bh' ann de dhaoine sgoinneil timchiollgus an tairbh 's nach do bheantraic duineriamh air a siod a dhèanamh ach e-fhéin.Agus thànaig ise mach agus nuair a bha iseti...dìreach a' tighinn ᚳ a mach, a' tighinn bhàrroiseann an t-sabhail ... dhe'n taigh bha 'ntarbh a' tighinn ma chuairt an oiseann eiledìreach 's cha do rinn e ach 'adhaircdìreachᚳ a chàradh dìreach foidhpe dìreach 's chaithe seachad air a chùlaobh i. Agus thug e-fhéin's an gille an aghaidh air a' mhonadh. 'S chachuireadh cù na creutair eile maide 'n am pàirt.Agus bha iad a nist a' falbh co-dhiùbh go feasgar.Agus thuirt ... Nochd iad ri baile agusthuirt an tarbh ris a' ghille, "Siuthad anist," ors esan. Chaidh an gille, chaidh e airmuin an tairbh nuair a fhuair e clìoras ant-àite. Chaidh e mar gum biodh beothach eich... nuair aaige. Agus nuair a ᚳ rànaig iad seo thuirt antarbh ris, "Siuthad a nist," ors esan, "thigannthusa nuas ᚳ a nist. Thig thusa nuas," ors esan.Agus thànaig an gille nuas dheth."Siuthad a nist," ors esan, "marbh thusa mise,"ors esan."O gu dearbh cha mharbh," ars an gille, ors esan"Agus cha bu chòir dhomh," ors esan"O marbh thusa mise," ors an tarbh," ors esan."Chan eil mise go còrr feum dhut tuilleadh,"'mors esan. "Ge brith gu dé 'm feum a nìmi dhut marbh," ors esan, "cha dèan mi sìondhut beò tuilleadh.""O chan eil mi airson ur marbhadh idir," ors angille.Agus "O marbh thusa mi," ors esan. "Agus thamise 'g iarraidh ort," ors esan, "mo mharbhadh,"ors esan. "Agus," ors esan, "nì mi feum dhutfhathast," ors esan, "marbh," ors esan. "Ach chadèan mi sìon beò dhut." Agus ors esan, "nuaira mharbhas tu mise," ors esan, "feuchaidh tu," ors esan,"am broilein agam," ors esan, "agus gheibh thu"a's a' bhroilein agam," ors esanfeadan beag ann," ors esan ᚳ, "agus bheir leat amfeadan. "Bheir as am feadan," ors esan."Agus," ors esan, "uair 's a' bith," ors esan, "athig sìon 's a' bith m' ad choinneamh," ors esan,"nach téid agad fhéin air a dhèanamh," ors esan,"caith am feadan," ors esan, "'s bidh mise... bidh mis' ann. Agus mur a dèan thus' enì mis' e," ors esan. "Caith thus' am feadan. Agusleis a sin," ors esan, "marbh thusa mise agusors esan,cha ruig thu leas," ᚳ "ach dìreach ... bheir e ... marbhmi," ors esan, "go faigh thu ... faigh thu chona' bhroilein agam," ors esan, "'s go faigh thu amfeadan."Well, 's e seo a rinn an gille. Thòisich e co-dhiubh 's bha e 'g obair air caoineadh 's e 'ga... e 'ga ghearradh. 'S fhuair e 'm feadan.Agus thuirt ... Sin rud thuirt an tarbh riscuideachd: "Agus," ors esan, "bheir d' aghaidh,"ors esan, "air a' bhaile tha sin-each," ors esan, "mafeuch a... ma ... ᚳ faigh thu ann," ors esan, "ma tig anoidhcheadh."Dh'fhalbh an gille co-dhiubh 's fhuair e 'm feadana bha am broilein an tairbh. Agus ribig isghlan e e 's chuir e 'na phòc' e. Ghabh eair falbh. Bha e 'g obair air caoineadhan tairbh.Agus rànaig e iomall a' bhaile sin-each 'sbha taigh beag a sin-each ann an iomall a' bhaileAgus thuirt e ris-fhéin gu rachadh e ann a sheofeuch a faigheadh e cuid na h-oidhcheadh annco-dhiùbh.Chaidh e chon an taighe 's bhuail e 'n dorus.Agus thànaig boirionnach chon an doruis agusdh'fhoighneachd e dhi am faigheadh e cuidna h-oidhcheadh aice ann a sheo. Agus thuirt igu faigheadh, e thighinn a staigh.Có as a bha e air tighinn?"O dh'innis e go robh ... t-àite o tànaige go robh e fad as agus go robh e air falbhfad an latha. Agus thug i staigh e co-dhiùbhthugadh's thug i dha biadh. Agus fhuair e àite-cadail.Làirne-mhàireach a seo-ach nuair a dh'éirich efhuair e's a fhuair e ... ᚳ 'bhraiceis thuirt a' chailleach ris:"Có ... càit," ors ise, "bheil dùil agad adhol?" ors ise."O chan eil sìon a dh'fhios 'am," ors esan,"càil mi dol," ors esan. "Tha mi," ors esan,ors esan.a"a' feuchainn ᚳ faighinn," an "obair a chor-eigin,"ors esan, "an àite ... an àite seo fhéin," orsesan. "Na faigheadh," ors esan, "dh'fhanainnann," ors esan, "a's a bhaile seo fhéin."Agus "'N dà gu dearbh," ors ise, "dh'fhalbhan gille orm-fhìn," ors ise, "am buachaillea bh'nan gobhar ᚳ agam," ors ise. "Dh'fhalbh e," orse. Agus "dh'fhalbh," ors ise, "am buachaillebh' agam-fhìn," ors ise, "o chionn ... o chionnors ise,seachduin ann a sheo-ach," ᚳ "agus cha d' fhuairmi," ors ise, "duine 'na àite fhathast. Agusb' fheàrr leam," ors ise, "gu fanadh tu agam," orsise.agaibh"Well," ors esan, "chan eil teagamh nach fhan mi ᚳ treisgos a faic mi," ors esan, "gu dé, dèan mimo a's a bhaile," ors esan, "'sdé tha 'dol ann.Agus "O mathà," ors ise, "bidh mi glé thoilichte,"ors ise.rogh...Well, seo an rud a ᚳ dh'aontaich e dhèanamh,gu fanadh e aig a' chaillich air sonbuachailleachd nan go... gobhar."Bha," ors ise, "aon uair," ors ise, "ceithir naa dh'cóig ᚳ fhicheadan gobhar agam," ors ise, "agus chaneil agam an duigh," ors ise, "bhàrr dà fhichead,"ors ise. "Bha 'm buachaille ma dheireadh agam,"ors ise, "chan eil fhios 'am o Dhia," ors ise, "càrobh ... dé bha e 'dèanamh riutha," ors ise,"na gu dé 'n rud a bh' ann," ors ise, "ach bha e'gan call," ors ise.ors esan,Agus "Ò well," ors an gille, ᚳ "cha robh sinfuathasach math," ors esan. Ach ..."Fanaidh tu," ors ise, "an diugh," ors ise, "agusannfalbhaidh tu ... théid thu màireach ᚳ"" ors ise ...'S bha 'chailleach ag innseadh dha nist narathadain agus thuirt i làirne-mhàireachnuair a bha e 'falbh le na gobair: "Nist,air na chunna tu riamh," ors ise, "tha trìthaighean fuamhaire," ars ise, "air an traca tha sin a's a' bheinn," ors ise, "agus ammàthair," ors ise. "Agus air na chunna tuors iseriamh air do dhaoine" ᚳ "na teirig am faisg idiriad," ors ise."Gu dearbh ... gu dearbh cha téid," ors an gille,"mise na faisg," ors esan. "Tha iad teann guleòr ormsa far a bheil iad.Agus dh'fhalbh e leis na gobhair.Well, bha e 'foighneachd ... Dh'fhoighneachde dhan chaillich có na tracaichean air anrobh na fuamhairean. 'S dh'innis a' chailleach's leag e ...dha. 'S dh'fhalbh e ᚳ 's leag e dìreach airan trac air an robh iad. Agus chum e roimheriamh gos a d' rànaig e a' cheud phàiliosfuamhaire leis na gobair. Agus nuair a rànaiggo ...ghabh e ᚳ go gàradh mór a bha sin-each aguscraobh 'na theis-meadhoin agus e làn ...an gàradh làn dhe chuile seòrsa. Aguschuir e 'dhruim leis a' ghàradh agusleagadh beàrn ann agus chuireadh a staigh nagobhair. Agus dh'fhalbh e-fhéin agusdhìrich e mullach na craoibhe.Cha robh e fada sin nuair a chual' eFi fa fallamhAgus thig a nuas as a sin gu h-ealamh, neobheir mis' ort nach bi e nuair a ruigeasdhiot.mise nach bi aga'-sa ach giogain air gach goigein ᚳ"Agus ghabh am fuamhair a nuas co-dhiùbh,colas gu math brothach air agus ghabh e nuasagus rànaig e nuas bonn na craoibhe."Seo," ors esan, "nuas as a sin 's a' mhionaid thu," ors ise."Seo," ors an gille," ors esan. "Beir air an fheadanDh'fhalbh ...esanagam a seo-ach," ors esan. ᚳ "Tilg orm e," ors am famhaireDh'fhalbh an gille 's thilg e sìos am feadan.Bha an t-òganach a bha sin air a bheulaobh,Chaidh e ...de dhuine. ᚳ Am bad a chéile chaidh e-fhéin's am fuamhaire.Well, bha 'n duine cho sgairteil risan fhuamhaire fhéin ach thug e seo-ach e-fhéinas ... spìon e e-fhèin á lamhan an fhuamhaireagus chaidh ... thionndaidh e 'na tharbhagus chuireadh adhairc ann an còrp anfhuamhaire agus bhualadh ris an talamh e.'M bàs"Bàs air do chionn a bhéist," ors esan. "Déd' eirig," ors esan.ors esan"O 's iomadh rud sin," ors esan. "Tha" ᚳ "iomadachseòrsa – òr is airgiod gu leòr agam," ors esan.ors esan"Agus tha fàlaire agam," ᚳ "cho brèagh," ors esan,"'s a chaidh marcaich air a muin riamh," orssgàthanesan. "Agus tha ... tha sgàthan agam," ors esannuair"agus nuair a chì ... ᚳ a sheallas mi ann," ors esan,"an déidh dhomh," ors esan, "m' aodann ...agus tha cìr agam. Nuair a chìreas mimo cheann," ors esan, "agus a sheallas mi as anda... sgàthan," ors esan, "bidh fiamh an òirbhàrr an darna taobh dhe m' aodann agus fiamhan airgid bhàrr an taoibh eile dheth. Agus thaiomadach rud eile agam," ors esan, "dedh'aodach agus de ghnothaichean," ors esan "agus" ors... ors esanesan, "'s lea'-sa," ᚳ "a chuile sìon dhethach leig leam-sa mo bheatha.""À," ars an tarbh, ors esan, "bidh sin agam ...bidh sin agam agus do bheatha còmh ris."Agus thugadh an ath thulgadh dha aguschuireadh crìoch air an fhuamhaire.ors esan"Thig a nist a nuas," ors an tarbh, ᚳ "agus gabhcùram dhen a chuile sìon tha siod. Agusfhalbh sìos," ors esan, "agus glas suas am pàilios."Well, dh'fhalbh an tarbh. Bha 'm feadan air a'chnoc. Thànaig an gille nuas. Thogadh am feadan's ribigeadh e 's ghabh e sìos agus ... chonna pàilios. "'S shealladh air a feadh 's òbha sin ann pàilios:Dh'fhalbh e agus thà... thàirgneadh a mach anfhàlaire. Agus fhuair e deise ann a shin 'sbha i oir 's gu faotadh i duine 's a' bith adh'fheuchadh air i. Dh'fheuchadh air an deise's chuir e ... dhresaig e e-fhéin suas.Ghlan e e-fhéin 's sheall e a's an sgàthana bha seo. 'S e bha riochdail!an fhàl...Agus thàirgneadh a mach an ᚳ fhàlaire 's thugadhbotul fìon 's builionn cruithneachd dhi aguschìreadh a calg 's an aghaidh a cuilg iagus leumadh 's an diollaid aice.Dh'fhalbh e leatha agus mar gu ... mar a ... Thuge ... thug e aghaidh air a' bhaile as a tànaige fhéin: Seadh, am baile as a robh na gobhair.Agus chaidh e timchioll an àite sin. 'S ò bhade dhaoine a' tighinn a mach a sin-each asa chuile taigh riamh. Cha robh iad ach a'brùchdadh a mach. Och! Cha robh daoine achnacha' coimhead a' mharcaich a bha seo, chan fhacasa leithid riamh.a bh' annAgus có thànaig a mach ach nighean an rìgh ᚳ?Agus chunnaic ise ie. 'S och! Dhia! Seo ᚳ téanbha ... bha truagh! Agus chuir esan co-dhiùbhchuir e cuairt air a' bhaile 's dh'fhalbh e's thug e spor dhan fhàlaire 's tharruing eair an taobh as a tànaig e. 'S chuir e staighan fhàlaire nuair a rànaig e am pàiliosaig an fhuamhaire 's ghabhadh aice 's ghlasadhsuas am pàilios. Agus ...Thill e chon na caillich leis na gobhair agusnuair a rànaig e 'n oidhche sin bha ficheadgobhair eile aige a bharrachd. Agus "O Dhia,ors a' chailleach," ors ise, "bha mi 'gabhail fadachdors ise, "gu nach ...dhiot. Bha 'n t-eagal orm," ᚳ "gu deach thu rathadnam fuamhairean.""'N dà, gu dearbh," ors esan, "'s è-sanbhiodh treis ann. Bha iad teann gu leòrormsa far a robh mi," ors esan."'S càit," ors ise, "an d' fhuair thu nagobhair?" ors ise."Bha," ors esan, "air feadh chreagan is chlachan's s... sgrìobachan o mhoch-éirigh," ors esan, "fara faicinn gobhar a siod 's a seo," ors esan, "falbh,"ors esan, "g'a h-iarraidh 's g'a cur as," ors esan.Agus "'N dà," ors ise, "tha cruinneachadh mórgos 'ith seo an nochd," ors ise."Dé 'n cruinneachadh tha sin?" ors esan."Cruinneachadh mór aig nighean an rìgh," ors ise,ors ise"aig a chuile duine tha 's an sgìreachd"seo,"ors ise, "gos 'ith cruinn aice nochd," ors ise,"feuch am faic i," ors ise, "am marcaich achunnaig i 'n diugh," ors ise, "'nan luib.Agus 's fheàrr dhut," ors ise, "thu-fhéin anigheadh 's a ghlanadh 's a dhol ann.""'N da," ors ise ... ors esan, "'S esan ...'S ise bhios treis mar sin. Tha miseors esanseachd ochd sgìth," ᚳ "mar a tha mi," ors esan,"o mhoch-éirigh air feadh chreagan is gharbhlaich,"ors esan, "a' cruinneachadh nan gobhar aga'-sa."Seo an rud a rinn e co-dhiùbh. Nuair a fhuaire 'shuipeir thug e 'n leab' air.Làirne-mhàireach nuair a dh'éirich e 's afhuair e bhraiceis dh'fhalbh e leis na gobhair.Rànaig e 'n diugh ... Rànaig e nist amfuamhaire aig an robh e 'n de agus dh'fhalbhe agus ghabh e seachad. Agus cha do stad's cha dogos a d' rànaig ephàiliosan darna fear. Agus nuair a rànaig chuire staigh na gobhair ann. Agus bhrist ebeàrn a's a ghàradh agus chuir e staigh nagobhair ann. Agus chaidh e fhéin go ruigemullach craoibhe a bha 's a' ghàradh.Ach cha robh e fada sin co-dhiubh. Thòisich eri seinn an fheadain agus cha robh e fadasin co-dhiùbh agus nuarr a chualas"Fi faBheir mis' ort nuair a ruigeas mise suas thugiogainnach bidh agad ach gaigean as gach goigeinnach bidh a dhànadas agad a chuireas a staighdo chuid gobhair go ruige mo ghàradh-sa.Ach cha chuir thu staigh a rithist iad."Ghabh e suas co-dhiùbh agus e 'cur antalamh 'na chrith. Agus rànaig e suasbonn na craoibhe agus dh'eubh e, "Siuthad,"ors esan, "nuas as a sin gu h-allamh," ors esan.Agus "Nuas as a sin gu h-allamh," ors esan.orsa a ...Agus "Seo," ᚳ ors an gille, "ors esan.Informant : DA Johnson, Aird Mhór, South Uist.Collector : DA MacDonaldSA 1971/50 ABuachaille Caora Caomhaig (continued)"Thig a nuas a seo gu h-allamh," ors esan."Seo," ors esan, "agus beir air an fheadan tha seo.""Tilg orm e," ors am fuamhaire.Dh'fhalbh e agus thilg e sìos am feadan thuige.Agus bha 'n t-òganach a bha sin-each airbeulthaobh an fhuamhaire agus am bad achéile ghabh iad. Agus thòisich iad air achéile. Agus nuair a bha iad sgìth bho ...bha an t-òganach bha e cheart chomath ris an fhuamhaire fhéin. Nuair a bhae sgìth co-dhiùbh leum e mach bhoclìoras am fuamhaire 's thionndaidh e 'natharbh agus chuireadh an adhairc ann ancorp an fhuamhaire mhóir agus bhualadhris an talamh e.'M bàs"Bàs os do chionn a bhéist," ors esan, "gu déd' éirig?""O," ors esan, "'s iomadh rud sin," ors esan."th' agam air éirig," ors esan. "Chan eil sìon atha' agam," ors esan, "nach fhaigh thus' e," orsesan, "ach leig leam-sa mo bheatha.""O aon dad a th' agad," orsa, ors an tarbh, ors esan, Agus"'s leam-sa," ors esan. "'S bidh do bheath' agamcòmh' ris."Agus chuireadh crìoch air an fhuamhaire.Well, nuair a chuireadh crìoch air an fhuamhairethuirt e ris a' ghille, "Thig a nist a nuas,"ors esan, "agus gabh cùram dhe'n phàiliostha sin," ors esan. "Gabh cùram dhe'nchuile sìon a th' innte," ors esan.Agus thànaig an gille a nuas agus dh'fhàg e ...Ghabh e sìos chon na pàilios agus thòisicha' siubhal a sin-each. Agus ò bha chuileseòrsa sin-each a bh' aig an fhear eileco-dhiùbh. Agus fhuaireadh deise sin 's dhresaige e-fhéin suas 's nigh is ghlan e e-fhéin.Agus dh'fhalbh a leis an loth. Thugadh a machan fhàlaire 's thugadh botul fìon is builionncruithneachd dhi agus chìreadh a calg's an aghaidh a cuilg i. Agus tharruinge mach as. Tharruing e dhan dlollaidaice agus dh'fhalbh e leatha.Agus mar a rinn e 'n dé rinn e'n diugh. Thànaig e timchioll a' bhaile.Agus ... Chunnaig nighean an rìgh e an diugh arithist. Agus ò m' eudail Dia! Seo... Seo far a robh am marcaiche ceart agus dh'fheumadh i greim fhaighinn air a dh'olcna dh'éiginn co-dhiùbh. Ach nuair a bhaesan sgìth a' walkadh timchioll a' bhaileco-dhiùbh tharruing e air ais air taigh na(m)an fhà...fuamhaire(an) agus chuir e staigh ᚳ an fhàlaire's chuir e air dòigh i 's ghabh e aice.Agus ghlas e suas a' phàilios agus ghabhe chon nan gobhair agus chuireadh a machas ... á garadh an fhuamhaire iad agusbha fichead eile aige 'n diugh.Agus rànaig e seo-ach taigh na caillich ambeul na h-oidhcheadh. "A dhuine, dhuine!"Tha ... bha ...ors a' chailleach, ors ise, "ᚳ bha mi air mochlisgeadh," ors ise, "gu feum, feumaidh"ors ise, "gu robh thu dol a rathad," ors ise,an gàradh na fuamhairean.""Cha robh," orsa mise ... esan. "Tha naors esanfuamhairean glé fhaisg ormsa" ᚳ "far a bheilors esaniad," ᚳ "gun dhol 'nan luib idir," ors esan."Ach," ors esan ..."Tha," ors ise, "barrachd gobhair agad," ars ise."O tha," ors esan. "Tha aon fhichead agam,"ors esan, "a fhuair mi air feadh na beinneadhan diugh a rithist," ors esan. "Cha b' anna's an àit' as a robh mi 'n dé," ors esan,an diugh"a bha mi ᚳ a's a' bheinn idir," ors esan."Ach thachair iad seo rium an diugh," ors esanAgus "Ò mathà," ors|a 'chailleach," ors ise, "feumaidhmise dhol far 'eil an saor," ors ise, "feucham faigh mi cumain eile airson a' bhainn'aca," ors ise. "Tha de ... tha de bhainne aigna gobhair," ors ise, "o thàna' tu," ors iserud nach eil fhios agam-sa," ors ise"O chan eil fhios agamsa," ors esan, "ach thamise 's am biadhadh cho math 's a théid agam air,"ors esan.Agus "'N dà," ors ise, "cha d' fhuair nigheanan rìgh," ors ise, "cha d' fhuair i 'n duinean raoir," ors ise. "Agus tha 'n ath chruinneachadh," orsise, "gos 'ith aice an nochd," ors ise. "Bha etimchioll an diugh a seo e rithist," ors ise."An robh?" ors esanors ise,"Bha," ors ise. "Agus tha i 'n diugh" ᚳ "anath chruinneachadh gos 'ith aice, feuch afaic ... faic ... far a faigh i greimair, am bidh e a's a' chruinneachadh abhios ann air na daoine a's an sgìreachd.Agus 's fheàrr dhut," ors ise, "a dhol anluib càch," ors ise."'N dà gu dearbh, cha téid," ors esan, "mis'ann," ors esan. "Tha ... tha mise seachdsgìth o mhoch-éirigh," ors esan, "'g obair airdìreadh chreagan 's a' dìreadh bheann,"ors esan, "'s a' co... 'caimhleachadhghobhar," ors esan, "'s 'gan cur còmh' ri càch.Agus chan eil mi 'dol a sin," ors esan.Agus fhuair e seo a shuipeir co-dhiùbh.'S dh'fhalbh e 's thug e 'n leab' air.Well, an làirne-mhàireach dh'fhalbh e gumath tràth. Agus chaidh e seachad airan dà fhuuamhair a chuir e crìoch orraagus rànaig e an treas fear.Agus cha robh roimhe nist ach a' chailleach,am màthair. Ghabh e null go gàradh anfhuamhair a sin-each agus chuir e 'dhrìomris a' ghàradh 's leagadh beàrn ann a shinagus chuireadh a staigh na gobhair.Ach cha robh e fad 's a' bith air ... Bha edìreach air a dhol am mullach na craoibheagus a' tòiseachadh air seinn an fheadainnuair a chualas "Fi fa fuagaich" agusesan a nuas bho'n taigh.Agus thig a nuas a seo gu h-allamh, neogiogaincha bhi agad ach gigean air gachgoigein," ors esan, "nuair a ruigeas mis' thu."Rànaig e suas co-dhiùbh."Siuthad," ors esan, "nuas as a sin gu h-Agusallamh," ars esan. "'S bheir mis' ort," orsesan, "nach cuir thu staigh gobhair," orsesan, "go ruige mo ghàradh-sa," ors esan,"ach na chunna tu.""Seo mathà," ors a ... ors an gille, ors esan."Beir air an fheadan tha seo." Dh'fhalbhan gille 's chaith e sìos am feadanDh'iarr e ... "Tilg orm e," ors esanChaith an gille sìos e. Bha an tarbh abha sin air a bheulaobh. Am bad a chéileghabh e-fhéin 's an tarbh. Agus bha sp...A ?luige a rachadh iad fodha rachadh iadfodha go'n glùin agus mar a b' fhaide a rachadhiad fodha rachadh iad fodha go'n sùilean ann.Agus bha e-fhéin 's an tarbh ag obair air a chéileAgus bha 'm fear seo fada, fada na bu treisena gin a chàch, dhe na fuamhairean.Ach co-dhiùbh uair dhe na h-uaireannan aseo-ach fhuair dìreach an tarbh adhairc dìreacha's a' chorp aige agus bhualadh ris an talamh e."Bàs os do chionn a bhéist," ors esan. "Gu déd' éirig?""O 's iomadh rud sin" ors ise, [sic].ors esan"Tha chuile seòrs' agam," ᚳ "a dh'iarras duine," ors esan,"dhe gach seòrsa. Tha fàlaire agam 's cha do ... chanmharcaich duine riamh," ors esan, "beothach nab' àille na i. Agus tha deis' agam," ors esan,ors esan,"dhe gach seòrsa, ᚳ "'s tha deis' agam," ors esan,"a dh'fh... nach ... duine 's a' bith a dh'ors esanfheuchas air i, nach bidh e faot dha," ors esan"Tha sgàthan agam," ors esan, "agus tha ... tha cìragam. Agus," ors esan, "nuair a chìreas mi mocheann," ors esan, "'s a sheallas mi orm fhìna's an sgàthan," ors esan, "tha fiamh an òirbhàrrᚳ an darna taobh dhe m' cheann agus fiamheile dhethan airgid bhàrr an taoibh eile agad. Agus?thu,gheibh ᚳ" ors esan, "do dhuais ... a dh'òr ...de dh'òr 's de dh'airgiod gu leòr agam," orsesan. "'S gheibh thu a chuile sìon dhe sinach," ors esan, "leig leam mo bheatha.""Fhalbh," ors am fuamh... ors an tarbh, ors esan,"Bidh sin agam agus do bheatha còmh' ris."Agus thugadh an ath ut a dhan fhuamhairagus chuireadh crìoch air."Siuthad a nist," ors an tarbh ris ... risors esan"Thig a nuas as a sin, esan . "agus gabh cùram air asiod," ors esan.Thànaig an gille nuas agus co-dhiùbh seo-ach ...ghabh e sìos chon na pàilios 's shealladh airfeadh na pàilios 's chunnacas ... B' e sinDhreasaiga' phàilios! Agus chuir e e-fhéin ... Dhresige e-fhéin suas cho math 's a ghabhadh a dèanamhagus thug e mach an fhàlaire 's chìreadh le calgan aghaidh a cuilg i 's thugadh botul fìonis buillionn cruithneachd dhi agus dh'fhalbh eleis an fhàlaire. Agus mar a bha na latha ...an dà latha reimhid chaidh e 'n diugh anna rithist, rathad a' bhaile. Agus mar achaidh e gach àite thug e cuairt timchiollpàilios an rìgh. Agus bha ise muigh 'n diughair a ... Bha i air an uinneig a' gabhailallamh ris agus chunnaig i e.seo ...Agus ò! ᚳ seo far a robh, ... Dh'fheumadh i ...Dh'hcha robh ... fᚳeumadh i greim fhaighinn air anduine seo a dh'olc na dh'éiginn. Ge brith gudé rathad as a faigheadh i greim air bha i ... bha idetermined gu dèanadh i greim air, ge brith gudé 'n duine bh' ann. Agus chan e 'm aonfhàlaire bh' aige latha 's a' bith agus feumaidhgur e duine mór a chor-eigin a bh' ann.Ach co-dhiùbh seo-ach nuair a bha e seachd sgìtharrachda raoideadh timchioll a' bhaile dh'fhalbh i's tharruing e air a' mhonadh leis an fhàlairegu taigh nam fuamhairean. Rànaig e seotaigh nam fuamhairean, taigh an fhuamhairea mharbh e 'n diugh. Agus chuireadh a staighan fhàlaire agus ghabhadh aice ann a shin-eachAgus ghlasadh suas a' phàilios agus thànaige nuair sin nuas agus bha ... Nuair a chuire mach na gobhair a 's a chunntais e iadbha fichead eile' aige' a bharrachd.Agus rànaig e seo taigh na caillich."O dhuine, dhuine," ors a' chailleach," ors ise,ors ise,"Chan eil fhios 'am o Dhia," ᚳ "dé ... cà bheil thuidir," ors ise, "leis na gobhair," ors ise, "leismar a tha iad. Chan eil sìon air naors isebeothaichean seo" ᚳ "ach gu bheil iad a' coiseachddhachaidh leis cho buidheach 's a tha iad," ors ise."Agus," ors ise, "am buachaill' a bh' agam-saromhad," ors ise, "cha robh ... cha robh aars isecholas," ᚳ "gu robh iad ag itheadh greim."ors esantha mi"O chan eil mise," ᚳ "ach ᚳ 'gan cur," ors esan,"a's a chuile h-àite as fheàrr a chì mi nachéile," ors esan, "air feadh na beinneadh."Agus "O tha mi coma," ors ise, "fhad 's a dh'fhanas tu clìor ... clìoras na fuamhairean,"ors ise, "gun thu dhol 'nan rathad," ors ise."Bidh thu fhéin 's na gobhair a dhìth," ars ise.Bidh mise gun ghobhair," ors ise, "'s bidh dobheatha-sa air a ... air dhìth," ors ise."O chan téid gu dearbh," ors esan. "Tha naors esan,fuamhairean teann gu leòr orm-sa," ᚳ "far a bheil iad,"ors esan. "Cha téid mis' ann.""'N dà," ors ise, "cha d' fhuair nighean an rìgham fear a bha i as a dheoghaidh an raoir," ors ise,"Agus tha 'n ath chruinneachadh gos 'ith aice'n nochd," ors ise. "Agus 's fheàrr dhut," ors ise,"a dhol ann." Agus ..."'N dà," ors esan. "'S ise bhios treis," ors esan,"ma téid mis' ann. "Ca'son tha mise'dol ann? Cha mhise bh' ann co-dhiùbh," orsrobhesan. "'S chan nach reusan 's a' bith dhòmh-sadhol ann."Agus "O, dearbh," ars a' chailleach," ors ise,"Nì thusa 'n rud a thogras tu. Mar a chì thu-fhéin iomchuidh. Chan eil mise," ors ise, "achg' eil mi 'g innseadh dhut gu bheil a leith...a leithid a chruinneachadh ann.""Cha téid mi ann," ors esan. "Tha mi 'dol a thoirars esan,na leapa orm," ᚳ "nuair a gheibh mi mo shuipeir.Tha mi seachd sgìth," ors esan, "o mhoch-éirigh."Well, 's ann mar seo-ach a bha. Làirne-mhàireanuair a dh'éirich e 's a fhuair e air dòighdh'fhalbh e leis na gobhair.fear a ...Rànaig e nist ... na trì fuamhairean, ᚳ a' cheudfhear agus an darna fear 's an treas fear a mharbh.'n dé, a mharbh an tarbh an dé dha.Agus chaidh e seachdd orra seo agus chunnaige a' phàilios a bha seo. Agus bha gàradhfaisg air an taigh. Agus dh'fhalbh e agusghabh e chon a' ghàraidh agus bha craobh a'sa' ghàradh. Agus leag e beàrn a's a' ghàradhagus chuireadh a staigh na gobhair. Aguschaidh e suas a mhullach na craoibhe agusthòisich e air sei... air seinn an fheadain.Agus cha robh e fad 's a' bith a' seinn an fheadainann nuair a nochd a' chailleach a bha seo-ach a mach.éigheachagus i 'g eubhach dha.Agus bha trì fiaclan innte. Bha té dhiubh 'dèanamhfeum bata dhi 's bha té eile téile 'dèanamhté eilefeum solus dhi agus bha an téile a' dèanamhan rothaid dhi. Agus ghabh i nuas.Agus dh'iarr i air nuair a rànaig i suas dh'iarri air gu h-allamh tighinn a nuas as a siod.agus gu leigeadh ise fhaicinn dha nachrachadh e suas innte rithist agus nachgabhadh e dhànadas oirre fhéin. Agus 's fhurasdaithneachadh," ors ise, "g' ann," ors ise, "a'? sùitheadh is a' seiceanach ors ise, "a tha mo chuidmac-se," ors ise, "nuair a thàna' sibh seachadorra-san," ors ise, "agus a ràna' sibh mise.Ach thig thusa nuas a seo," ors ise, "guh-allamh," ors ise, "agus bheir mis' ort," ors ise,"nach téid thu sunas a rithist ann."ors esan,"Seo mathà," ors esan, "beir," ᚳ "air an fheadan thaseo."Tilg orm e," ors ise.Thilg e sìos am feadan 's bha 'n tarbh air abeulaobh. Am bad a chéile ghabh e fhéin 'sa' chailleach.Well, thòisich a' chleasachd aige fhéin 's a' chailleach's cha b' e sin bha furasda. Mh Bha 'chailleachsgoinneil. Ach uair dhe na h-uaireannan bhrise té dhe na fiaclan aice."Fhalbh," ors ise. "Tha a' cheud ghaiseadh ama ...siod thunnam-sa," ors ise Agus ᚳ ma dheireadh bhothé gu té gos na chuir e 'chailleach ris antalamh."Bàs os do chionn, a bhéist," ors ise, "gu déd' éirig?" ors ise."O 's fhurasda aithneachadh," ors ise, "gurors isee seo" ᚳ "a dh'éirich dha mo chuid mac-sa," orsise "nuair a ràna' sibh mise," ors ise."Ach," ors ise, "chan eil sìon a th' agam-sa," ors ise,"nach fhaigh thu," ors ise, "ach leig leam mobheatha," ors ise."Leigeadh ... "Bidh sin agam," ors esan, "agus dobheatha còmh' ris."chuir e ...iAgus ᚳ thug e an ath ùchdadh dhan chailleach aguschuireadh crìoch air cailleach nam fuamhairean."Seo a nist," ors esan, "tha thu nist ... Theirigors esansìos," ᚳ "agus gabh charge as a sin aig gnothachna caillich," ors esan. "Agus," ors esan, "thanighean an rìgh," ors esan, "gheibh i greimort airson do phòsadh, ma stad i," ors esan.ors esan"Agus," ors esan, "tha mi cinndeach," ᚳ "nach fhaicthu mise tuilleadh. Ach," ors esan, "uair 's a'bith a bhios éiginn ort," ors esan, "cum agadam feadan," ors esan. "Bidh mise ... seasaidhmise dhut."Well, dh'fhalbh e. Thànaig e nuas.Chaidh e sìos. Shealladh air feadh an taighe's ò bha gnothaichean aig a' chaillich 's bhagu leòr de dh'airgiod aice 's bha chuile seòrsaaice a dh'fheumadh boirionnach 's a chuilesìon dhen t-seòrsa sin.Ach co-dhiùbh cha do chaill e ùine mhór ann.Dhùin e suas a' phàilios agus ch... thill aair ais go taigh ... taighean nam fuamhaireanagus dhreasaig e e-fhéin suas a sin-each legnothach firionnaich. Agus nigh e e-fhéin 'sghlan e e-fhèin agus thug e leis am fàlaire.Cha robh fàlaire aig a' chaillich ann. Agusthug e leis fàlaire an fhear a bha siod.'S dh'fhalbh e leatha. Agus bha latha sgràthailteth ann. Agus bha nist nighean an rìghbha i air beachd a chur aireasan, nachrànaig esan riamh a ghin dhe nacruinnichidhean a bh' aice. Agus bha i'wondraigeadh aice fhèin saoil thusa an e ...an e bhiodh ann, na gu dé 'n dòigh a'sBhaa robh e. Agus bha i ... tha latha seo-acha bha tatha teth ann agus bha 'bhroilleach-sanfosgailte agus e ... i cho blàth. Agus gudé bh' aireasan ach ball-dòbhrain dìreachfo'n chìch dheis ann a sheo, ball-dòbhrain mórAgus bha is' air an uinneig agus thug i 'naire dha. Agus co-dhiùbh seo-ach, bha seo'na chomharraiche co-dhiùbh air an duine abh' ann nam faiceadh i e.Nuair esan an cuairt a bha sin co-dhiùbhthànaig e ma ch... thill e air ais leis anfhàlaire agus chuir e staigh' 'na h-àite fhéini agus dh'fhàg e a's a' phàilios a's a robhi agus dh'fhalbh e air ais go taigh nacaillich a dh'iarraidh nan gobhar. Agusbha fichead eile' aige a' tighinn an latha sin ...an oidhche sin.Thànaig e air ais co-dhiùbh am beulanmoch na h-oidhcheadh, dìreach bha iair dorchnachadh ... go dorchnachadh matànaig e air ais a thaigh na caillich leis nagobhair. Agus "O dhuine, dhuine," ors a'chailleach ris, "Bha dùil 'am gun do dh'éirichors iserud-eigin dhut" ᚳ "leis cho fad 's a bha thu guntighinn.""O cha do dh'éirich," ors esan, "ach bha mi airorsesan... ag iarraidh feadhainn de ghobhair achunna mi siod," ors esan, "agus tha feadhainneile," ors ise ... ors esan, "tuilleadh ... thatuilleadh agam an nochd a bharrachd," ors esan.Agus bha aon chóig na sia a cheudan gobhairaige ... aig a' chaillich a nist.Agus "'N dà," ors ise, "tha cruinneachadh,"ors ise, "gos 'ith aig nighean an rìgh. Chad' fhuair i 'n duine an raoir. Chan fhac' i'n duine an raoir," ors ise. "'S tha cruinneachadhgos 'ith aice an nochd air ais. Agus 's fheàrrdhut," ors ise, "a dhol ann,""O cha téid! Cha bhidh mise 'dol ann," ors esanors esan"Tha mi seachd sgìth," ᚳ "o mhoch-éirigh mar a tha mi,"ors esan.Agus "O mur a bheil," ors a' chailleach, ors ise,"Chan eil mis' ach go bithinn airson ma thograstu-fhéin a dhol ann. Tha cead aig duine's a' bith a thogras a dhol ann."Agus nuair a fhuair e a shuipeir co-dhiùbhchaidh e dhan leabaidh. Agus làirne-mhàireachnuair a dh'éirich e dh'fhalbh e leis na gobhair.Agus stad e aig gàradh a' cheud fhuamhaire.Agus chuireadh a staigh ann a shin iad 'sbha ... Thànaig e ma chuairt a' bhaileleis an fhàlaire aig an fhear sin an latha sinAgus gu dé bh' ann ach oidhche Shathuirne?Agus bha esan, an déidh dha dhol dhachaidhleis na gobhair co-dhiubh, bha e 'dol asheibhteadh. Agus có bh'|aig a' chaillich a staighach nighean an rìgh? Agus bha i aig a' chaillicham falach a staigh. Agus bha esan 'dol achur air sheibht eile. Agus chaidh e suasdhan rùm co-dhiùbh a chur air an seibhtan déidh dha a bhiadh fhaighinn.Agus nuair a shaoil leatha-se a bha e airan léine a chur dheth dh'fhosgail i dorusan rùm 's chaidh i staigh 's bha dìreach'aghaidh oirre 's am ball-dòbhrain airann a shin."Seadh, òganaich," ors ise, "tha thu agam airdeireadh," ors ise. "Dé seo?" ars esan."O seadh," ors ise, "cha ruig thu leas," ors ise,"gu dé seo. Tha fhios agad gu dé seo ath' ann," ors ise. "Gur a tu a bha 'dolma chuairt a' bhaile bha seo," ors ise, "leisna fàlairean," ars ise."O cha mhise a bh' ann idir," ors esan."O 's tusa bh' ann," ors ise, "agus chunna mise,"os ise, "am ball-dòbhrain fo'n chìch dheisagad," ors ise, "an latha reimhid," ors ise, "agusi cho teth agus do bhroilleach fosgailte a' dolseachad agus mi air an uinneig. Chan eila bhith tighinn as agad," ors ise, "achfeumaidh tu mis' a phòsadh.""O well," ors esan, "fagaidh sinn mar sin fhéine."Well, 's e seo an rud a bh' ann co-dhiùbh.Chuireadh mu dhéighinn bànais BuachailleCaora Caomhaig agus nighean an rìgh.Agus thànaig a' bhanais dheth. Rinneadhbanais mhór 's dh'fhaodadh e sin.Cha robh e gun airgid, gun òr.Agus nuair a fhuair iad seachad a' bhanais's a chuile sìon fhuair a' chailleach ...cinndeach gu feumadh i buachaille eilefhaighinn co-dhiùbh na gu d' fhuair i e.Cha chuala mise gu d' fhuair i e. Achnuair a fhuair iad seachad a' bhanais 'sa chuile sìon co-dhiùbh thuirt e ris anrìgh go robh iad a nist ... go robh e nist'dol a thogail pàilios agus nach dèanadham pài...ᚳ a' phàilios a bh' aca-san nach dèanadh ibothag dhi.Agus thòisich iad air tarruing an uair sin na bhde dh'òr 's de dh'airgiod aig na obair ...air na fuamhairean 's aig a' chaillich.Agus thog iad pàilios an uair sin, e-fhéin's an rìgh. Agus bha 'phàilios bha i ainmeila's gach àite. Agus nuair a bha i ullamhrinn iad banais-taighe oirre agus thugiad mise thuice cuideachd agus dh'iarriad orm a bhith falbh dhachaidh tuilleadh.DAM Agus a robh guth air dé thachair dhan an òganacha bha 'na tharbh?DAJ Cha robh. Cha do chuala mi riamh gu dé thachair ...nach d' fhuair e ... ach nach do chuireadh an còrrdragh air co-dhiùbh. Cha chuala mi riamhcó bh' ann.DAM 'S cha robh feum air tuilleadh?DAJ Cha robh feum air tuilleadhDAM Cha robh.DAJ Cha chuala mi riamh có bh' ann na có bha 'toirtan tacsa dha.Chuala mi sgeulachdan reimhid agus chan eil fhiosseadh ...'am o Dhia ... ᚳ Chan eil cuimhn 'am dé 'n sgeulachda bh' ann co-dhiùbh. Agus 's e màthair anduine bh' ann 's i bha 'faighinn a' chomaso Dhia a chuideachadh.DAM SeadhDAJ a' toirt cuideachadh dha.DAM SeadhDAJ Bha e 'faighinn cuideachadh mar siod.DAM Seadh. Nist dé 'n stòiridh a bha seo?DAJ Ach chan eil fhios 'am. Chan eil cuimhn' am oirre.Ach g' eil beachd, g' eil cuimhn' agam air a siod.DAM Uhuh. Ach 's e stòiridh eile a bha seo.DAJ Stòiridh eile. O 's e stòiridh eile bh' ann.Chan ann a bhuineadh i dhi seo idir.DAM Aye.DAJ Stòiridh eile a bh' ann.DAM Agus dé bha 'n duine sin a' dèanamh?DAJ Chan eil fhios 'am. Tha nach eil' fhios 'amachAch chan eil sìon a chuimhn' am air gur amhàthair a bha 'ga chuideachadh a's a chuilesìon, gu robh Dia a' toirt dhi a chomasairson tighinn ... airson a chuideachadh.DAM Seadh. Seadh. Agus robh 'mhàthair mar gubiodhBha i marbh. Bha i marbh.DAJ ᚳ Bha 'mhàthair bha i marbh. Bha mhàthair marbh'S e duine, 's e dìlleachdan a bh' ann leis fhéinmar a bha esan.mar siod, ᚳ Bhàsaich a mhàthair agus bhathar ...bhathar dona dha.DAM SeadhDAJ Na rud-eigin mar tì seorsa sin. Neo bhagnothaichean cruaidh a' tighinn m'a choinneamhco-dhiùbh.DAM Bha dìreach.DAJ Bha ise 'fuasgladh. 'S ise bha 'seasamh aira shon.DAM Seadh dìreach.fhios agad,DAJ Agus dh'innis i dha air deireadh ᚳ gur a h-ia mhàthair 's gu robh Dia a' toirt dhia' chomais sin air son a bhith 'dèanamh siodair a shon.DAM Seadh. Well, bhiodh sin colach gu leòrcuideachd. BhiodhDAJ Sin agad e. Chan eil fhios 'am a nist dé mudhéighinn an tairbh, có bh' anna-san idir,Cha chuala mis' e. Ma bha e ann cha chualamis' e. 'N e rud dhen t-seòrs' ud a bh' annDAM Rud dhen t-seòrs' ud a bh' ann. 'S e.DAJ Ach feumaidh gur a h-eInformant : D.A. Johnson, Aird Mhór, South Uist.Collector : D.A. MacDonald SA 1972/130A+B1Buachaille Caora Caomhaig.Well, chuala mi mar a bha siodach ann rìgh, agusbha e pòsda agus bha aona mhac aige, aguscha robh an gille ach ùg nuair a bhàsaich amhàthair. Agus dh'fhalbh e agus chuir e angille gu ... gu ruige grianan àluinn an aonachraoibh far a faiceadh e chuile duine 's farnach fhaiceadh duine e, agus banaltrumleis agus i dèan ... dhèanadh i feum bana-sgoileir dha nuair a thigeadh e gu aois.Well, bha e nist a' dol air aghaidh mar seo,'s bhiodh an rìgh daonnan bhiodh e air falbh's a' bheinn-sheilg a sin, 's bhiodh e uaireannana' tadhal orrasan 's a' fàgail sealg aca, aiga' bhoirionnach a bha seo.Agus 's ann a thòisich iad a seo a'comhairleachadh dhan rìgh, an luchd-comhairleachaidh aige, air ... gum b' fheàrr dhapòsadh mus do rinn e an gnothach mar siod.Agus 's e seo an rud a rinn e co-dhiubh: Phòs e.Agus bha e fhéin 's a' bhàn-rinn òg a sin bha iadréidh riaghailteach agus iad a' faighinn airaghaidh math gu leòr. Agus cha robh ... cha robhfhios aicese nist gu robh e pòsda reimhididir. Ach có thànaig mu chuairt an latha bhaseoach rathad na pàileis ach an EachlairAmhlair, agus thuirt i ris a' bhàn-rinn,"Dé mar," ars ise,"Seadh," ars ise, "ᚳ tha thu faighinn air aghaidh,"ars ise, "thu fhéin 's an rìgh?" ars ise."O," ars ise, "tha mise 's an rìgh," ars ise, "'faighinnair aghaidh glé mhath," ars ise."O seadh," ars ise. "Cha robh fhios agad," ars ise,"gu robh e pòsda reimhid idir.""Cha robh," ars a' bhàn-rinn, "ma bha e pòsda.""O bha," ars ise. "Agus tha aona mhac aige,"ars ise. "Tha e ann an grianan àluinn an aonachraoibh," ars ise, "far a faic e chuile duine,"ars ise, "'s far nach fhaiceadh e," ars ise.ars ise,"Agus banaltrum leis," ᚳ "agus i 'dèanamh feumban-sgoileir dha," ars ise.Well, cha robh air seoach ach seo fhéin.."Agus," ars ise, "ged a bhiodh an rìgh marbham màireach," ars ise, "'s ann leis a' ghille,"ars ise, "a bhiodh a chuile sìon tha seo," ars ise."Cha bhiodh sìon agad."Ach co-dhiubh seoach, an oidhche seo nuair athànaig an rìgh dhachaidh, nuair a bha iadaig am biadh, thuirt a' bhàn-rinn ris,"Bha sibhse," ars ise, "pòsda reimhid," ars ise."Bha," ars an rìgh, ars esan."Agus tha gille agaibh," ars ise, "ann an griananàluinn an aona-chraoibh," ars ise, "far a faice chuile duine 's far nach fhaic duine e,"ars ise, "agus ban-sg... agus banaltrum leis," ars ise,"agus i 'dèanamh feum ban-sgoileir dha.""Tha cuideachd," ars esan."Well," ars ise, "bheir sibhse dhachaidh," ars ise,"an gille," ars ise, "ann a sheo," ars ise, "agustogaidh mise e," ars ise, "cheart cho math," arsise, "ged a bhiodh e leam fhìn," ars ise."O nì mise sin," ars esan, "ach beannachd dhutsa,"ars esan, "agus mollachd do bheul d' ionnsaiche,"ars esan. "Bheir mise mach an gi... bheir misedhachaidh an gille am màireach," ars esan.'S e seo an rud a rinn e co-dhiubh.Làirne-mhàireach nuair a bha e 'tighinn thadhaile, agus brith gu dé an duais a bh' aige rithoirt dhan bhoirionnach a bh' ann, phàidhe am boirionnach, agus thug e leis an gille.Agus thànaig e dhachaidh leis a' ghille.Well, bha an gille bha e 'g obair ann ansggoil – seadh, ag ionnsachadh sgoileadh 's an àm.co-dhiubh,Agus an làirne-mhàireach ᚳ nuair a dh'fhalbh anrìgh chuireadh an gille air falbh leis an stoca bhuachailleachd nam beothaichean agusa' coimhead as an deoghaidh. Agus bha eann a shin, agus bha e mar sineach airsontreis, agus cha robh an gnothach a' còrdadhris.Ach an latha bha seoach co-dhiubh bha eaig na beothaichean agus chunnaic e tarbh,agus thànaig an tarbh a nall agus bha e'dèanamh dìreach air agus 'chuir e an cù airfalbh, agus thuirt an tarbh ris, "Caisg an cù,"ars esan, "agus chaisg an gille an cù. Agusthànaig e nall far a robh an gille."Chan eil thu," ars esan, "chan eil thu toilichte,"ars esan, "a's an obair a th' agad a seo," ars esan."O chan eil," ars an gille, ars esan."B' fheàrr leat," ars esan, "an sgoil.""B' fheàrr," ars an gille, ars esan."Well, am màireach," ars esan, "bheir leat doleabhraichean," ars esan, "agus théid thu dhansgoil," ars esan, "agus coimhididh mise asdeoghaidh nam beothaichean."Well, dh'fhalbh an gille an làirne-mhàireach 's thuge leis na leabhraichean gun fhiosda, 's rànaig e's bha an tarbh roimhe. Agus ..."Fhalbh nist," ars esan, "dhan sgoil," ars esan.'S dh'fhalbh an gille dhan sgoil. Agus bha enist ùine mhór a' dol dhan sgoil mar seoach,ach mu dheireadh fhuaireadh a mach gu robhan gille 'san sgoil. Agus chuireadh cuideigina shealltainn air feuch có ... có bha 'coimheadàs deoghaidh nam beothaichean fhad 's a bhaesan 'san sgoil. Agus cha robh an gille ach a'gabhail ach chon nam beothaichean nuair a thigeadhe ás an sgoil agus bheireadh e leis dhachaidhiad. Chunnaic iad a seoach gur e antarbh a bha seoach bha a' tilleadh nambeothaichean thall 's a bhos nan rachadh iada dh'àite air chall sam bith, no am biodh iada' dol air taobh sam bith nach robh còir acamu chuairt.dhol. Bha e 'dol rompa 's 'gan tilleadh ᚳAch co-dhiubh seoach, an latha bh' ann a sheochaidh an gille air aghaidh 's e 'falbh dhan sgoilagus thuirt an tarbh ris, "Nist," ars esan, "tha sinnair ar brath," ars esan, "agus," ars esan, "ammàireach," ars esan, "tha iad a' dol a dh'fheuchainn,"s esan, "air mise a mharbhadh," ars esan.ma ..."Ach," ars esan, "feuch," ars esan, "ᚳ ma 's urrainndhutsa," ars esan, "sam bith," ars esan, "gufaigh ... faigh thu," ars esan, "greim ormsa,"ars esan. "Faigh," ars esan, "greim air adhaircorm," ars esan, "agus bheir mi fhìn an airedhut," ars esan. "Agus," ars esan, "cuiridhiad brath chon na bàn-rinn," ars esan "a staigh,"ars esan, "i thighinn a mach," ars esanagus gu faiceadh i cho tapaidh 's a bha thu,"ars esan. "Agus ma gheibh mise faisg oirre," ars esan,"cha ... chan fheàirrd i e."Well, 's ann mar seoach a bha. Làirne-mhàireach chruinnich ... chruinnich daoine 'schruinnich coin 's chruinnich a chuile sìonri ...?'s thòisich iad ᚳ ri carachadh an tairbh. Bha sinaca ri dhèanamh. Bha e 'faileachdainn orra.Cha esan uair dhe na h-uaireannan 'sbha an tarbh dìreach a' dol seachad dìreach,'s thug e cruinn-leum 's rug e air adhairc... cum.air. Agus sin thuirt an tarbh, "Cum ᚳ greimair a sin," ars esan, "an dràsda,"Agus chuireadh a seo brath a staigh chon nabàn-rinn agus i 'tighinn a mach gu faiceadhi cho tapaidh 's a bha an gille seachfeadhainn eile dhen a bha 's a ..gu robh e air greim fhaighinn air adhaircan tairbh. Agus thànaig ise mach agus anàm dhise bhith 'tighinn a machbha esan a' tighinn timchioll na pàileis air andìreachoisinn eile, agus cha do rinn e ᚳ ach tighinnmu chuairt agus chuir e an adhairc foipedìreach 's chaith e as a dheoghaidh i.Agus dh'fhàgadh ann a shin i agus dh'fhalbh e, e fhéin agus an gille, agus thugiad an aghaidh air a' mhonadh.Well, chlìor iad a mach dhan bheinn's sguir i 'ga ruith. Agus bha iad asineach a' falbh, agus ann am beuloidhcheadh a seoach thànaig iad air ... airbaile feasgar, agus thuirt an tarbh ris-san ...Chuir e ... an tarbh, chuir e esan air amhuin nuair a fhuair e clìoras a chuilesìon agus bha e air muin an tairbhagus bha e 'ga tharruing mar sineach.Thuirt an tarbh ris-san, "Thig thusa nista nuas a nist," ars esan, "agus marbhaidh tuise," ars esan."O cha mharbh," ars an gille, ars esan."O marbhaidh," ars an tarbh," ars esan. "Chadèan thu," ars esan, "cha dèan mise an còrrfeum dhut tuilleadh," ars esan. "Ge brithgu dé am feum a nì mi dhut marbh," arsesan, "cha dèan mi feum dhut beò tuilleadh,"ars esan. "Agus," ars esan, "nuair a mharbhastu mi," ars esan, "feuch am broilein agam," arsesan, "agus gheibh thu feadan ann a shin," arsesan, "agus," ars esan, "nuair a ... Bheirtu leat am feadan," ars esan, "agus," ars esan,duine sam bith," ars esan, "a bhios a' cur còirsam bith ort," ars esan, "tilg am feadanthuige," ars esan, "agus bidh mise 'naàite."Well, thòisich an gille air marbhadh an tairbh.Agus mharbh e an tarbh, agus dh'fheuch e ambroilein aige agus fhuair e am feadan annmar a bha e 'g ràdh, agus thug e leis e.dh'iarrAgus ᚳ an tarbh air dh'iarr e, "Bheir a nist,"ars esan, "bheir d' aghaidh," ars esan ... "Seadh,mun do mharbh e e dh'iarr e air,"Thoir d' aghaidh air a bhaile tha sineach,"ars esan, "agus gheibh thu àite a chor-eiginann," ars esan, "air son gus a faic thu," ars esan,"gu dé rud a nì thu," ars esan.'S ann mar seoach a bha co-dhiubh. Nuair aribig is ghlan e am feadan a bha seoachagus thug e leis e agus dh'fhalbh e. Agusthug e aghaidh air a' bhaile, agus bha taigh beaga bha ... pàileisean móra a's a' bhaile asineach, agus bha taigh beag a's ... machann a shineach ann an iomall a' bh... caran iomall a' bhaile faisg air a' phaileis a bh' annsheoach, agus chaidh e chon an taighe. Agusbhuail e aig an dorus agus thànaig boirionnacha dh'fhosgladh an doruis, agus dh'fhoighneachd eam faigheadh e cuid na h-oidhcheadh aice. Agusthuirt i ris gu faigheadh, e thighinn a staigh.Agus thànaig e staigh."Tha mi 'g aithneachadh," ars ise, "gur estrainnsear a th' unnad," ars ise."O 's e," ars esan. "'S e seo," ars esan, "a'cheud turus a bha mi seo riamh," ars esan.Agus "Dé," ars ise, "a tha foinear dhut?"ars ise."O," ars esan, "tha mi coingeis," ars esan. "Thami airson," ars esan, "obair fhaighinn," ars esan."'N da, gu dearbh fhéin," ars ise, "slàn an Dé fhéinorm fhìn," ars ise. "Tha gille agam," ars ise, "ann asheo," ars ise. "Tha naoi ... Tha tòrr ghobhar agam,"ars ise, "agus," ars ise, "bha gille agam ann aars isesheoach," ᚳ "'s e bhiodh 'gam buachailleachd," arsise, "fad an latha," ars ise. "Agus b' fheàrr leamfhìn," ars ise, "gu fuiricheadh tu agam," arsise, "agus gu ... gu biodh tu 'buachailleachdnan gobhar," ars ise."O nì mise sin," ars esan, "son ... an dràsdaco-dhiubh," ars esan, "gos a faic mi gu dénì mi," ars esan.Well, 's ann mar seoach a bha. Co-dhiubhseoach chaidh iad a chadal. 'S làirne-mhàireachnuair adh'éirich iad sheall ise air na gobhair 'sco-dhiubhleig i mach na gobhair ᚳ far a robh iad. Agusbha aon dà fhichead gobhar aige ann a shin.Agus thuirt i ris an gille a bh' aice reimhidgu robh e ... gun a chaill e móran dhiubh,gu robh suas ri ceithir fichead gobhar aice 's... gu robh egu robh e ᚳ 'gan call air feadh na beinneadh."Ach," ars ise, "tha," ars ise, "trì fuamhairean,"ars ise, "air ... 's an bheinn a tha seoach,"ars ise. "Tha iad mu choiseachd latha bho chéile,"ars ise, "agus tha am màthair ann cuideachd,"ars ise. "Ach air na chunna tu riamh," ars ise,"brith cà 'n téid thu leotha," ars ise, "nateirig," ars ise, "rathad nam fuamhairean," arsise."O cha téid," ars esan.Agus co-dhiubh seoach dh'fhalbh e 's thug e leisbiadh, agus bha e gos 'ith mach fad anlatha co-dhiubh gu beul na h-oidhcheadh.Agus dh'fhalbh e 's ghabh e fo nan gobhar.Thug e leis iad 's ghabh e air falbh.Bha e 'falbh 's a' falbh 's thug e 'n aireseoach do phàileis a bh' ann a sheo.Agus dh'fhalbh e agus ghabh e ... Bhagàradh pìos bhuaipe, agus ghabh e chon a'hàraidh agus leag e beàrn a's a' ghàradhagus chuir e staigh na gobhair ann.Ach cha robh e fada air an cur a staigh,agus bha craobh a's a' ghàradh. Cha robh efada air an cur a staigh dhan ghàradh nuaira chual e "F... Fith fath fuamhaich air barraibhan fhàlairidh. 'S fhada bha mo chorpair feadh 'ga meirgeadh 's a tolladh?a' feitheamh air greim dhe d' fhuil agusbalgam ... a' feitheamh air greim dhe d' fheòilagus balgam dhe d' fhuil-sa," ars esan."Ach bheir mis' ort," ars esan, "nuair a dh'itheas mise," ars esan, "nach bi agadsa achgigein as gach goigein dhiotsa," ars esan.annAgus bha esan ᚳ am mullach na craoibheadhshuas, agus e 'g obair air seinn anfheadain.Thànaig am fuamhaire agus bha an talamha' dol air chrith fo chasan nuair a bha e'tighinn, agus rànaig e suas agusars esan."Thig a nuas ás a sin, "gu h-ealamh," arsesan."Seo," ars esan, "beir air ... beir air an rudtha seo agam," ars esan."Tilg orm e," ars am fuamhaire.Thilg e sìos am feadan 's bha an t-òganacha bha sin air a bheulaibh. Am bad a chéileghabh e fhéin agus am fuamhaire. Agus thòisichiad air carachd 's air obair a sineach, agusuair dhe na h-uaireannan a seo bhac am fearseo bhuaithe, agus leum e 'na tharbhagus chuir e an adhairc a's a' chorp aigeagus bhrùchd e is an talamh e."Am bàs air do chionn, a bhéist," ars esan, "gudé d' éirig?" ars esan."O 's iomadh rud sin," ars am fuamhaire, "éirigars esana th' agam," ᚳ "ach chan eil sìon a th' agam,"ars esan, "nach fhaigh thusa," ars esan, "ach leigleam mo bheatha," ars esan."Well," ars esan, "cluinnidh mi 'n toiseach," ars esan,"gu dé th' agad," ars esan."O," ars esan, "tha chuile seòrsa agam," ars esan.a thaTha," ars esan, "tha deis agam," ars esan, ᚳ "chobrèagh 's a chunna duine riamh mu chroit,"ars esan, "'s nì i feum dha duine sam bitha dh'fheuchas air i," ars esan. "Tha sgàthanagam," ars esan, "nuair a sheallas mi ann; thacìr agam," ars esan, "nuair a chìreas mi mobidhcheann," ars esan, "ᚳ fiamh an òir bharr an darnataobh dheth 's fiamh an airgid bharr an taoibhars esaneile," ᚳ "Agus tha sgàthan agam agus nuair asheallas mi ann," ars esan, "chì mi," ars esan,"fiamh an òir bharr an darna taobh dhe m'aodann agus fiamh an airgid bharr an taoibheile dheth," ars esan. "Agus tha de dh'airgiodagam," ars esan, "'s tha ... tha de dh'òr agam's tha iomadach rud eile a bharrachd aira sin agam," ars esan. "'S chan eil sìon ath' agam," ars esan, "nach ... nach fhaigh thusa,"ars esan, "ach leig leam mo bheatha," ars esan."Fhalbh," ars an tarbh, ars esan, 's e 'toirtfùcheadh dha, "Bidh sin agam agus dobheatha còmhla ris," ars esan.Agus chuireadh crìoch air an fhuamhaire."Thig a nist a nuas," ars esan, "agus gabhcharge as a siod," ars esan.Agus thànaig an gille a nuas agus bha am feadanroimhe ann a shin, agus cha d' rinn e ach amfeadan a ribigeadh 's a ghlanadh agus thoge e, agus ... Dh'fhalbh e sìos 's ghabh e sìoschon na pàileis 's dh'fhàg e na gobhairann a shin. Agus bha fa... bha fàlairidhaig an fhuamhaire a sineach. Agus dhreasaige e fhéin suas le aodachan, le deise 'n fhuamhaireagus leis ... leis a' chìr 's leis an sgàthan's leis a chuile seòrsa a bh' ann 's bha ...'S e duine eile a bh' ann an uair sin.Agus dh'fhalbh e agus leum e air muin nafàlairidh agus dh'fhalbhadh air cuairtmarleatha. Agus nuair a rànaig e gach àiterànaig e am baile a's a robh e fhéin. Agusrànaig e taigh an rìgh a bh' ann a shin.Agus bha nighean an rìgh agus i mach,agus thug i 'n aire dhan duine bha seo.Chan fhaca i a leithid riamh dhe'n t-seòrsacho riochdail ris, cho brèagh ris. Thuit i annan trom ghaol ris. Agus rinn i seoach ...'S ann a dh'fheumadh i a chuile duine abha 'san àite a nochd a chruinneachadha dh'àite agus pairtidh a thoirt dhaibhfeuch a faiceadh i sgeul air an duine seoann, feuch a faigheadh i greim air, gufaigheadh i 'na bhruidhinn.Ach co-dhiubh nuair a chuir ... dh'fhàs egìth a' walk-adh 's a' trabhaladh 's a bhaan t-àm aige bhith tighinn chon nan gobharthànaig e dhachaidh, agus chuir e staighan fhàlairidh agus chìr e ri calg 's an aghaidha cuilg 's thug e dhe botul fìon 'sbuilionn cruithneachd 's chuireadh a staigh i,'s ghlasadh suas a' phàileis, agusghabhadh chon nan gobhar agus chuireadha mach iad, agus bha fichead eile gobhara bh'ᚳ aige a bharrachd air a falbh, as a' ghàradh.na ...Rànaig e taigh ᚳ a' bhoirionnaich aig a robh e,agus cha robh sìon aig na gobhair ach guna choisich iad dhachaidh leis cho buidheach's a bha iad."A Dhia, Dhia," ars ise, "càite a robh thu leis na gobhair?""O 's coma sin," ars esan, "ca robh mi leotha,"chr...ars esan. "Bha," ars esan, "air feadh ᚳ chlachan ischreagan 's sgaladhaichean," ars esan, "'s a' cromadh's a' dìreadh," ars esan, "agus ...eile"Tha," ars ise, "feadhainn ᚳ agad a bharrachda nochd," ars ise."O tha," ars esan, "fichead," ars esan, "a fhuairmi," ars esan, "air feadh chreagan a siod," ars esan."Tha mi air an e na gobhair a bha thu fhéina' call a bh' ann gos nach iad," ars esan,"ach tha iad ann a sheo," ars esan, "còmh ricàch. Thug mise leam iad," ars esan, "achuile seòrsa a bh' ann," ars esan, "bha 'tachairtrium." Agus ..."A Dhia," ars ise, "feuch nach eilnach robh thu rathad taigh nam fuamhairean.""'N dà, tha mi cinnteach," ars esan, "nam bithinn-sarathad taigh nam fuamhairean," ars esan, "nachbithinn a seo an dràsda," ars esan.Ach co-dhiubh ... "'N dà," ars ise, "tha ... thapairtidh mhór," ars ise, "gu bhith aig nigheanars ise,an rìgh a nochd," ars ise. "Tha e colach leamsa," ᚳ"gu faca i marcaiche," ars ise, "'dol seachad aseoach an diugh," ars ise. "Chan fhaca mise egu dearbh," ars ise, "ach tha e colach leam gufaca ise e," ars ise, "agus gu ... nach fhac i aleithid a dhuine riamh cho ... cho riochdail ris,"ars ise. "Agus," ars ise, "tha i ... cruinneachadhaice air a chuile duine a tha 'san àite anochd," ars ise, "feuch," ars ise, "a faic i ... faic i'nam measg e," ars ise. "Agus 's ann asfheàrr dhut," ars ise, "a dhol ann," ars ise."'N da, 's ise bhios treis," ars esan. "Tha mise sgìthars esan,gu leòr," ars esan, "mar a tha mi," ᚳ "gun adhol," ars esan, "gu ruig na pairtidh. Tha mi,"ars esan, "a' dol dhan leabaidh," ars esan,"nuair a gheibh mi mo shuipeir."'S e seo an rud a bh' ann co-dhiubh. Thug ean leaba air. Agus làirne-mhàireach a seonuair a dh'éirich e rinn e deiseil 'sdh'fhalbh e. Fhuair e na' gobhair 's ghabh e's dh'fhalbh e leis na gobhair. Agusrànaig e a' phàileis a bha seoach, agus chaidhe seachad oirre diugh agus rànaig ... gosdo rànaig e an ath phàileis na fuamhairean.Agus rinn e mar a rinn e an dé. Ghabh echon a' ghàraidh agus leag e beàrn a'sa' ghàradh agus chuireadh a staigh nagobhair ann. Agus bha craobh a's a' ghàradhagus chaidh e gu ruige ... Dhìrich e gu ruigerimullach na craoibhe agus thòisich e air seinnan fheadain. Ach cha robh e fada co-dhiubh'seinn an fheadain a seo nuair a chualas"Fith fath fuamhaich air barraibh an fhalairidh'S fhada bha mo chorp air feadh 'ga meirgeadh's a tolladh a' feitheamh greim dhe d' fheòilagus balgam dhe d' fhuil. Bheir mise ort-sanach bi agad ach gigein as gach goigein dhiot-sanuair a ruigeas mis' thu," ars esan. "Gabh do'nlàr," ars esan, "agus cuir a staigh dochuid ghobhar ann."Agus ghabh e nuas a seoach agus ancolas cho fiadhaich air. Agus rànaig enuas a' chraobh agus dh'eubh e dhasan,"Nuas á sin gu h-ealamh," ars esan."Seo," ars esan, "beir air a seo," ars esan."Tilg orm e," ars am fuamhaire.Thilg e sìos am feadan. Bha an t-òganachair a bheulaibh. Am bad a chéile ghabh efhéin agus am fuamhaire, agus thòisich a'charachd agus thòisich an obair a sineach.nuairAgus mu dheireadh a seoach ᚳ bha iad sgìth agobair a sineach, bhac esan. Leum e machagus bhac e agu's leum e 'na tharbh.'s chuireadh an adhairc ann an corp anfhuamhaire agus bhuaileadh ris an talamh e.Agus ... "Am bàs os do chionn, a bhéist,"ars esan. "Gu dé d' eirig?" ars esan."O 's iomadh rud sin," ars am fuamhaire, ars esan."Chan eil sìon a dh'iarradh duine," ars esan,"nach eil agamsa," ars esan. "Tha deiseagam," ars esan, "'s nì i an gnothachado dhuine sam bith a chuireas air i," arsesan. "Chan eil e gu deifir ... beagno mór," ars esan. "Agus," ars esan, "thasgàthan agam," ars esan, "agus tha cìr agam,"ars esan. "Nuair a chìreas mi mo cheann,"ars esan, "bidh fiamh an òir bharr andarna taobh dhe 's fiamh an airgid bharran taoibh eile," ars esan. "Agus nuaira sheallas mi a's an sgàthan," ars esan,"tha fiamh an òir bharr m' aodainn," ars esan,"agus fiamh an airgid bharr an taoibh eile,"ars esan. "Agus tha de dh'òr 's de dh'airgiodagam," ars esan, "nach eil ... tha ... agus gheibhthusa," ars esan, "a chuile sìon a th' agam,"ars esan, "ach leig leam mo bheatha."Fhalbh," ars an tarbh, ars esan, "bidh sinagam agus do bheatha còmh ris," ars esanAgus thugadh an ath fhùcadh dha aguschuireadh crìoch air an fhuamhaire."Thig a nist a nuas," ars esan, "agus gabh,"ars esan, "seilbh a's a siod," ars esan.Agus thànaig an gille a nuas, agus nuair athànaig e nuas bha am feadan roimhe bhos,agus cha do rinn e ach am feadan a ribigeadh's a ghlanadh, agus chàireadh 'na phòce, 's dh'fhalbh e 's ghabh e sìos.Rànaig e 'phàileis shìos, agus chuir e e fhéinan uair sin air dòigh. Nigh is ghlan e e fhéinagus fhuair e air dòigh agus thàirngeadh amach am fàlairidh a bh' aige; agus dh'fhalbhadh cuairt leatha. Agus mar a dh'fhalbh ... mar a chaidh e an dé chaidh ean diugh rathad a' bhaile a's a robh e fhéin.Agus chunnaic nighean an rìgh e. Agus mabha e brèagh an dé 's ann a bha e brèaghan diugh. Ach co-dhiubh, dh'fheumadh ian ath chruinneachadh a dhèanamh a nochdairson feuch a faiceadh i gu feum gurobh e rathad a' bhaile an àit-eigin, gednach robh e 'tionndadh suas.Agus ... Ach dh'fhalbh esan co-dhiubh.Nuair a bha e sgìth thill e air ais, aguschuir e staigh an fhàlairidh 's chìr e ricalg 's an aghaidh a cuilg i 's thug edhi botul fìon 's builionn cruithneachd,'s chuireadh a staigh air ais i, agus ghabhe chon na pàileis, agus ghlasadh suas a'phàileis.Ach co-dhiubh, dh'fhalbh e nuair sin agusghabh e chon nan gobhar agus chuireadha mach ás a' ghàradh iad, 's bha ficheadeile aige a bharrachd. Agus cha robh sìonan t-saoghal ach gun a choisich iaddhachaidh leis cho buidheach 's a bha iad.Agus ... "A dhuine, dhuine!" ars a' chailleach,ars ise, "feumaidh," ars ise, "g' eil thu anàite neònach a chor-eigin," ars ise, "leis nagobhair," ars ise, "leis cho buidheach 's a tha iad,"ars ise.'S fheudar dhan chaillich brath a thoirt chochùbair airson cumain a dhèanamh leis nabh' aca de bhainne. Cha robha ghleidheadh am bainne aca.Agus ... "Cha robh mise 'n àite," ars esan,"ach air feadh chreagan is sgaladhachan's sgrìobachan leotha siod," ars esan,ars esan"agus tha" ᚳ "fichead eile a bharrachd agada nochd," ars esan, "a fhuair mise," ars esan,air feadh na sgaladhachan a siod," ars esan."Agus tha mi," ars esan, "gu math sgìth," ars esan,"ri 'n fhìrinn cuideachd," ars esan.?"'N dà," ars ise, "cha d' fhuair nighean an rìgh,"ars ise, "chan fhac i an duine a raoir," ars ise."Tha an ath chruinneachadh gos 'ith aice anochd," ars ise. "Chunnaic i ... chunnaic i'n diugh a rithist tha e colach leam, aleithid eile," ars ise. "Agus," ars ise, "tha anath chruinneachadh gos 'ith aice nochd," ars ise,"feuch a faigh i e. Agus 's fheàrr dhut,"ars ise, "a dhol ann," ars ise, "còmhla ricàch," ars ise'N dà, bidh ise treis mar sin," ars esan,"mu 'n téid mis' ann," ars esan. "Tha miseachd sgìth," ars esan, "mar a tha mi," arsesan, "air feadh," ars esan, "'dìreadhchreagan 's a' cromadh chreagan," ars esan,"'s a' cr. a' cruinneachadh ghobhar," ars esan,"'s 'gan cumail cruinn," ars esan. "Agus thami," ars esan, "a' dol a dh'fhalbh dhanleabaidh."Well, 's e seo an rud a rinn e co-dhiubh.Chaidh e dhan leabaidh. Agus làirne-mhàireachco-dhiubh seoach, nuair a dh'éirich e 's afhuair e deiseil, rinn e airson falbh.Agus o bha 'chailleach daonnan nuair bhiodhair na chunnaic ...e 'falbh 'toirt boidean air gun ... ᚳ air nachunnaic e riamh gun a dhol rathad namfuamhairean. Agus o cha déidheadh esancha déidheadh esanCo-dhiubh, co-dhiubh, dh'fhalbh e. Rànaige nist an dà phàileis a bha ... a chuir ecrìoch orra ann a shineach, agus chum eseachad orra, agus rànaigeadh antrèas té.Well, nuair a rànaig e an treas té rinn emar a rinn e air càch, ghabh e chona' ghàraidh aige, agus leagadh beàrn anna shin, agus chuireadh a staigh na gobhairdhan ghàradh, agus chaidh e fhéindhan chraoibh a bh' anns 's a' ghàradh,agus thòisich e ri seinn an fheadain.Cha robh e fada a' seinn an fheadain nuaira chualas"Fith fath fuamhaich air barraibh an albhagaich.g'S fhada bha mo chorp air feadh 'gameirgeadh 's tolladh a' feitheamh airgrein dhe d' fheòil 's balgam dhe d' fhuil.Ach cha bhi agads ach gigein dhe gachgoigein dhiot," ars esan, "nuair a ruigeasmis' thu," ars esan. "Bheir mis' fhaicinn... fhaicinn dhut," ars esan, "nach cuirthusa staigh do ghobhair," ars esan, "dha m'ghàradh-sa màireach," ars esan.Agus ghabh e nuas agus bha an talamh ...Ma bha càch foghainneach bha iad seo ... bha e seofoghainneach. Agus 's e seo am fear bu mh...'n truime aca uile gu léir, agus bha an talamha' dol air chrith mar a bha e 'tighinn. Agusrànaig e nuas agus dh'eubh e dhasan gudanarra e tighinn a nuas ás a siod."Seo," ars esan, "beir air a seo," ars esan."Tilg orm e," ars am fuamhaire.Thilg e sìos e agus bha an tarbh a bha sinair a bheulaibh. Cha do bheantric e 'nadhuine an diugh. Chaidh e 'na tharbh, aguschaidh e fhéin 's am fuamhaire am bad a chéile.Agus ged a bha e 'na tharbh fhéin bha amfuamhaire 'toirt ruithean math air, ach co-dhiubh fhuair esan a seoach an adhairc achur a's a' chorp aige 's chuireadh am fuamhaireair an talamh. Agus ..."Am bàs os do chionn, a bhéist," ars esan. "Gu déd' éirig?"O dh'innis am fear seo gu robh a leithid aigan fhear seo 's a bh' aig càch. Agus cha robhsìon a bh' aige co-dhiubh nach fhaigheadh esanach ...e ach a bheatha a leigeil leis. Agus ..."O fhalbh," ars a f...B."Am bàs os do chionn, a bhéist, gu dé d' éirig?""A 's iomadh rud sin a th' agam," ars esan,Ach cha robh sìon a bh' aig càch eadar cìragus sgàthan agus aodaichean nach robh aigeagus òr agus airgiod gu leòr. Agus ..."Gheibh thu ... gheibh thu chuile sìon dhe sin,"ars esan, "ach," ars esan, "leig leamsa mobheatha," ars esan."Fhalbh," ars an tarbh, ars esan, "bidh sinagam agus do bheatha còmh ris," ars esan.Agus chuireadh crìoch air an fhuamhaire. Agusnuair a chuireadh crìoch air an fhuamhairedh'eubh e dhasan, "Fhalbh ... Thig aars esan,nist a nuas," ᚳ "agus gabh seilbh as a siod,"ars esan.Agus thànaig e nuas agus bha am feadanroimhe air fhàgail ann a shiod, agus thoge eam feadan agus ribig ᚳ agus chuir e'na phòca e, agus dh'fhalbh e agus ghabhe sìos gu pàileis an fhuamhaire. Agus bhafàlairidh aig an fhear sin mar a bh' aig càch.Thugadh a mach i agus chìreadh le calgan aghaidh a cuilg i agus thugadh dhibotul fìon agus builionn cruithneachd. Agusghlas e suas a' phàileis agus dhreasaig ...dhreasaig e e fhéin co-dhiubh, agus ghlas esuas a' phàileis agus dh'fhalbh e leis anfhàlairidh.Agus mar a thànaig e air gach rathad thànaige rathad an rìgh bha seo. Agus chunnaicise e, nighean an rìgh, agus O Dhia, dh'fheumadh ... feumaidh seo ... far a robhair duine co-dhiubh, 's dh'fheumadh igreim fhaighinn air co-dhiubh.Agus co-dhiubh dh'fhalbh esan agus chuire ... nuair a chuir e 'na chuairt i thille dhachaidh air ais, agus chuir e staigh anfhàlairidh agus dhreasaig ... bhiadhadh suasi, agus ghlas e suas a' phàileis, agusan uair sinchaidh e ᚳ chon nan gobhar, agus bha ficheadeile aige 'tighinn a mach a bharrachd airás a seo.Agus bha nist cóig fichead aige, ceudgobhar aige a' tighinn. Agus ò cha robhfhios aig a' chailleach o Dhia. Cha d' fhuairi leithid a dhuine riamh 'na beatha. Charobh fhios aice o Dhia có ás a Dhia bha ...bha e 'faighinn nan gobhar no ... no cà gudé mar ... cà robh e 'gam feurachadhleis cho buidheach 's a bha na gobhair.Agus 's ann a dh'fheumadh ise tuilleadhmeasraichean airson a' bhainne aca. Charobh àite aice a's an cuireadh i am bainne,na bh' aca de bhainneAch co-dhiubh seoach, "'N dà," ars ise,"cha d' fhuair i siod," ars ise, "sgeul ...Chan fhaca i sgeul a's a' chruinneachadh," ars ise,idirair an duine bha dhìth oirre fhaicinn," ars ise."'N dà, tha mi cinnteach nach fhaca," ars esan.Agus ... "Tha an ath chruinneachadh," ars ise,"gu bhith aice an nochd. Tha e colach leam,"ars ise, "gu robh e mu chuairt an diugh arithist," ars ise, "gu fac i rithist e, 's thaan ath chruinneachadh gos 'ith aice a nochd.tinne ...Tha i 'smaoineachadh g' eil ᚳ còir aige bhith's an àit' tha seo co-dhiubh.""Dearbh, feumaidh gu bheil e sin," ars esan, "mubheil e air falbh a chuile latha," ars esan."Agus cà 'il e 'teicheadh air an oidhche?" ars esanAgusAch ... "ᚳ 's ann as fheàrr dhut," ars ise, "dhut fhéin,"ars ise, "a dhol ann an nochd," ars ise."O," ars esan, "bidh ise treis mar sin. 'S miseDhia nach dèan," ars esan. "Tha mise seachd sgìthmar a tha mi," ars esan. "Sìon ach gun achoisich mi dhachaidh," ars esan, "airson,"?ars esan, "ag obair air feadh ghràpaich iseachanchreagan o mhochthrath," ars esan, "sgeilpichean?is phiseagan," ars esan, "'toirt ghobhar ás,"ars esan. "Agus tha mi seachd sgìth," ars esan,"airson falbh," ars esan, "a chruinneachadhsam bith," ars esan. "Ach tha mi 'falbh dhanleabaidh," ars esan. "Sin àite as fheàrr a fhreagrasorm.'S ann mar seo a bha co-dhiubh. Dh'fhalbh e's chaidh e chadal. Agus an làirne-mhàireachdh'éirich e. Fhuair e deiseil. Fhuair ebhraiceis 's fhuair e deiseil airson falbh leisa gobhair, 's dh'fhalbh e leis na gobhair.Bha deagh threud aige nist agus ... Lean enist roimhe, agus rànaig e a' cheud phàileisagus chaidh e seachad oirre, 's rànaig e andarna té agus chaidh e seachad oirre, agusan treas té chaidh e seachad oirre. Agus charobh roimhe nist ach a' chailleach, màthairan gobar ... nam fuamhairean. Agus dh'fhalbh eagus rànaig e an gàradh aicese, agus leag ebeàrn ann, agus chuir e staigh na gobhair, aguschaidh e dhan chraoibh. Agus ..."Ho-o-o," cha robh e fada sin nuair a chuale an eubh shìos, "B' fhurasd aithn ...'S fhurasd aithneachadh g' ann a' suirighe's a' seirceadh a chaidh mo chuid mac-sa,nuair a thàna tusa seachad orra agus aràna tu mise a seoach. Ach bheir mis' ort,nuair a ruigeas mis' thu nach bi agadsa achgigein as gach goigein dhio'sa."Agus bha trì fiaclan ... Bha fiacail a' dèanamhfeum bata dhi agus bha fiacail eile a' dèanamhan rothaid dhi agus fiacail eile a' dèanamhsolus dhi. Agus ghabh i nuas agus rànaigi chraobh. "Nuas," ars esan ... ars ise, "guh-ealamh as a sin thu.""Seo," ars esan. "Beir air a seo," ars esan."Tilg orm e," ars ise.Thilg e sìos am feadan thuice, 's bha antarbh air a beulaibh. 'S an glacaibh a chéileghabh e fhéin 's a' chailleach. Bha iad anmshin, e fhéin 's a' chailleach ag obair. Agusma bhha na fuamhairean làidir bha 'chailleachi fhéin bha i làidir. Ach uair dhe na h-uaireannan bhrist e té dhe na fiaclan"Ha-a," ars ise, "tha 'cheud chuid dhe m'thacsa air falbh a siod," ars ise.Agus ... o thé gu té gus na bhristeadhna fiaclan, 's nuair a bhristeadh na fiaclana's a' chaillich thuit i."Am bàs os do chionn, a bhéist," ars ise. "Gu déd' éirig?" ars ise. "O," ars ise, "'s mi dh'aithnich," ars ise, "gun a dh'éirich aleithid eile dha m' chuid mac," ars ise,"nach ann a' suirghe 's a seirceanach abha iad," ars ise, "ach," ars ise, "nuair aràna tu mise," ars ise, "cha leigeadh tuseachad idir orra. Ach," ars ise, "tha cho ...tha," ars ise, "de dh'òr 's de dh'airgiod agamsa,"ars ise, "agus a chuile seorsa a dh'fheumas,"ars ise, "boirionnach," ars ise. "Agus," ars ise,"chan eil sìon," ars ise, "nach fhaigh thusa," ars ise,"ach leig leamsa," ars ise, "mo bheatha.""Bidh sin agam," ars an tarbh, "agus do bheatha."Well, ch... chuir e crìoch air a' chaillich, agusthuirt e ris-san, "Thig a nist a nuas," ors esan,agus gabh seilbh a's a sin," ars esan. "Agus thadeagh airgiod agad a nist," ars esan, "a's napàileisean tha sin," ars esan.Agus thànaig e nuas agus bha am feadanroimhe. Agus co-dhiubh seoach dh'fhalbh enuair sin agus bha fàlairidh aig a' chaillichagus thug e leis i, agus chaidh e gupàileis a' cheud fhuamhaire, agus dhreasaig ee fhéin suas ann an aodach an fhuamhaire bhasineach, agus thug e leis an fhàlairidhagus dh'fhalbh e agus chaidh e cuairt, aguschaidh e air feadh ... rànaig e pàileisan rìgh mar a b' àbhaist.Agus bha an latha uamhasach fhéin teth, agusbha 'bhroilleach fosgailte mar seoach, broilleach naléine aige fosgailte, far a faiceadh ise. Agusgu dé bh' air a' ghille ach ball-dòbhrain mórfo'n chìch dheis aige, agus bha e air a bhroilleachagus bha e ris. Agus nuair a bha e 'dol seachadpàileis an rìgh bha an nighean a muigh, agustug i 'n aire dha. Agus bha i nist air drochbharail a ghabhail aireasan co-dhiubh. Chadherobh e ann an cruinneachadh ᚳ na rinn i, ana bha ...gille ᚳ a bh' aig a' chaillich a bha seo.Agus 's e oidhche Shathuirne a bh' ann. Aguschaidh esan air ais, agus thug e leis na gobhair.Cheangail ... Ghlas e suas na pàileisean uileag,agus thug e leis na gobhair. Agus rànaig etaigh na caillich, agus bha ce... bha ficheadgobhar eile aige a' tighinn a bharrachd a nochd.Agus ò cha robh fhios aig a' chaillich o Dhiagu dé dhèanadh i. Ach co-dhiubh seoach,'s e oidhche Shathuirne a bh' ann, agus bhae 'dol a shioftadh. Agus có thànaig an rathadach nighean an rìgh. Thànaig i an rathadann an disguise, agus bha i an taigh nacaillich. Bha Cha robh fhios aig a' chaillichgur e h-i a bh' ann ceart gu leòr.Agus chaidh esan suas a shioftadh, aguschaidh ise – Tha e colach leam nach robh andorus dùinte, gu robh geòbadh air an dorusdfar a robh esan 'cur uime. Agus nuair a bha ...chuirfhuair e dheth an léine thug ise 'n aire dhanbhall-dòbhran fo'n chìch dheis aige.Ghabh i dìreach a staigh."'S tusa," ars ise, "mo dhuine-sa," ars ise."Mise!" ors esan."Dìreach tusa," ars ise. "'S tusa," ars ise,"tha 'falbh timchioll an àite tha seo," ars ise,"o chionn lathaichean," ars ise, "le .. le fàlairidhdreiste suas," ars ise. "Bha thu an diugh ann,"ars ise, "agus bha do bhroilleach ris," ars ise,"agus tha am ball-dòbhrain tha sin," ars ise,"orra chìch dheis. Thug mise an aire dha," ars ise,"agus feumaidh tu mise a phosadh.""O cha mhise a bh' ann," ars esan."O 's tusa a bh' ann," ars ise."Tha agad ri mise a phòsadh," ars ise.Well, 's e seo an rud a bh' ann co-dhiubh.Phòs e fhéin agus nighean an rìgh beaganùine as a dheoghaidh sin. Chan eilfhios 'am an d' fhuair a' chailleach seirbheiseacheile, ach co-dhiubh phòs e fhéin agus nigheanan rìgh. Agus nuair a phòs iad an uair sinthòisicheadh ri tarruing an òir 's an airgida bh' ann am pàileisean nam fuamhaireanás gu ruige pàileis an rìgh. Agus thog iadan uair sin pàileis, nach dèanadh a' phàileisa bh' aig an rìgh a bh' ann nach dèanadh itaigh-chearc dhi. Agus bha e fhéin agusnighean an rìgh agus an rìgh ann a shinagus an teaghlach aca còmhla.Agus fhuair mise cead falbh agus tha ...Bha 'chailleach 'gam iarraidh airsonbuachailleachd, ach cha rachainn thuice.Sin agad mar a chuala mise am fear sin.DAM O well, a Dhòmhnaill Alasdair chuala miturus no dhà agaibh i siod, ach cha dodh'innis sibh riamh cho math siod fhathasti.DAJ O chan eil fhios 'am.DAM O tha mi math, math.DAJ Sin mar a tha, mar a chuala mise i.as a dheoghaidh sin.DAM Cha robh guth air dé thachair dhan an tarbh ᚳnachDAJ Cha robh, ach gur do chuala mi gun dothionndaidh an tarbh suas riamh roimheno na dheoghaidh tuilleadh, ach mharbhe na fuàmhanrean.DAM Dìreach.DAJ Agus 'se Buachaille Caora Caomhaig a bh' acaair an sgeulachd.AM Sin a chanadh ur n-athair rithe.DAJ Sin 'S e chanadh m' athair rithe.DAM Uhuh.DAJ 'S e.DAM O well, tha sin math ga rìreabh.ma tha.DAJ Sin agadsa nist, ᚳ mar a chuala mise i sin.DAM Tha i math. Cha chuala mi riamh chomath agaibh i siod.DAJ Bha i siod aig Iain bochd.Informant : D.A. Johnson, Aird Mhór, South UistS 1974/54 BCollector : D.A. MacDonald.Buachaille Caora Caomhaig.Well, bha siod ann rìgh, ma tha, agus mar a chualamise, agus bha e pòsda agus bha ... bha aonWell, bhaghille aige. Cha robh an gille 'na chnapachbeag agus bhasaich a' bhean aige, a' bhan-rìgh.Bhàsaich ise. Agus dh'fhalbh e nuair sin aguschuir e an gille gu ruige grianan àluinn an aonachraoibh far a faiceadh e chuile duine agus farnach faiceadh duine e. Agus chuir e boirionnach'na bhean, agus dhèanadh i banaltrum agusban-sgoileir dha. Agus bha ... bha e ann a shin,agus bhiodh e fhéin a' dol dhan bheinn-sheilgagus bhiodh e 'fàgail pàirt dhen t-seilg uaireananan taobh bha an gille; bhiodh e 'ga fhàgailaig a' bhoirionnach a bh' ann. Agus ...naAch co-dhiubh seoach, thòisich seoach daoine, anluchd-frithealaidh aige, a chomhairleachadhgu bu chòir dha pòsadh air ais, agus nachdèanadh e an gnothach mar siodach idir.Well, 's e seo an rud a bh' ann co-dhiubh.Phòs e. Agus cha robh fhios aig a bhean a nistidir gu robh e pòsda reimhid, ach fhuairi mach ann an ceann treise e gu robh e pòsdareimhid agus far a robh an gille aige, gu... robh erobh gille aige 's gu robh e ᚳ an grianan àluinnan aona chraoibh far a faiceadh e chuile duine's far nach fhaiceadh duine e, agus boirionnacha' toirt an aire dha, 's i 'dèanamh feumban-sgoileir dha. Agus bha e nuair sin 'tighinngu aois sgoileadh.Agus thug i air an rìgh an gille a thoirtdhachaidh. Agus well, 's e seo an rud a rinn e.Thug e an gille dhachaidh, an rìgh ... an rìghdhachaidh an gille. Agus 's e an obair a thugadhdha a bhith 'coimhead bheo... a' falbh lebeothaichean ma... mach pìos timchioll ...?bhiodh eàiteachan coimheach co-dhiubh, agus bhith acafad an latha ann a shin, agus bhiodh bhae 'toirt leis, a phìos ann a shin. Agus bhae mar sin. Sin an cosnadh a bhiodh aige,agus cha robh an gnothach a' còrdadh ris idir.Bha e 'g ionndrainn na sgoileadh, 's ag ionndrainnnach robh e 'leughadh 's rudan dhen t-seòrsa sinAch an latha bh' ann a sheoach bha ea muigh,aig na beothaichean ᚳ agus bha cù aige còmh ris,agus thug e an aire dha'n tarbh a bha seo'tighinn an luib nam beothaichean, agusthuirt an tarbh ris an cù a chasg. Agusrinn an gille sin. Chasg e an cù, agusthànaig an tarbh."Chan eil thu," ars esan, ars an tarbh, ars esan,"ach aonranach leat fhéin a seo.""Chan eil," ars an gille."Tha mi cinnteach g' eil thu 'g ionndrainn nasgoileadh.""O tha, gu dearbh," ars an gille."Well, am màireach," ars esan, "bheir thusa leatdo leabhraichean," ars esan, "agus leigidh misedhan sgoil thu."Well, 's e seo an rud a bh' ann co-dhiubh. Chado leig an gille dad air staigh no sìon, achlàirne-mhàireach co-dhiubh thug e leis naleabhraichean, agus dh'fhalbh e. Agusthug e na beothaichean a mach agusthànaig an tarbh."Fhalbh nist," ars esan, "dhan sgoil, aguscha leig mise beud do chreutair," ars esan,"gus an tig thu."Well, dh'fhalbh e 's chaidh e dhan sgoil.Agus bha e treis a nist ag obair air a seoachmun d' fhuaireadh a mach e, gu robh e 'doldhan sgoil. Agus chuireadh seoach duine achoimhead feuch a faiceadh e có bha 'galeigeil dhan sgoil. Agus watch an duine seo asin, agus có bha ... Watch e an tarbh agus charobh taobh bha na beothaichean a' dol, ma bhaiad a' dol taobh cheàrr nach robh e 'dolrompa agus 'gan tilleadh. Agus dh'innis eseo, gur e an tarbh a bh' ann a sheo, ge brithcó as a thànaig e, gur a h-e bha ... bha'dèanamh na buachailleachd.Ach co-dhiubh seoach, làirne-mhàireach aira-sineach, thuirt an tarbh ris, "Well," ars esan,"tha sinn air ar brath.""Bheil?" ars an gille."Tha," ars esan, "agus tha iad," ars esan, "'dol a churcrìoch ormsa," ars esan. "Agus," ars esan, "am màireach,"ars esan, "bidh iad ... Tha iad a' cruinneachadh," arsesan, "airson crìoch a chur ormsa."Well, cha robh comas air ach sin fhéin co-dhiubh.Làirne-mhàireach co-dhiubh an déidh sin,chruinnich daoine 's chruinnich coin, 'schruinnich ... a chuile sìon. Agus sin an ruda thuirt an tarbh ris-san, "Nist," ars esan,"bidh iad," ars esan, "as mo dheaghaidh-sa,"ars esan, "'gam ruith," ars esan, "agus," ars esan,"feuch a faigh thusa dhomhsa ... cho goiriddhomhsa," ars esan, "agus a théid agad air," arsesan, "agus na faigheadh tu greim air adhaircorm. Agus," ars esan, "théid brath a staigh anuair sin," ars esan, "gu d' mhuime," ars esan,"a' bhan-rinn, i tighinn a mach agus gu faiceadhi an gnìomh a bha thu 'deànamh seach feadhainneile a bh' ann. Agus," ars esan, "ma théid,"ars esan, "gu faigh mise greim oirre," ars esan,"cha téid i staigh mar a théid i mach."'S ann mar seoach a' bhàr co-dhiubh.Làirne-mhàireach a nist thòisich ... chruinnich nadaoine 's thòisich 's thòisicheadh carachadhan tairbh. Bhathar 'ga ruith thall 's bhathar'ga ruith a bhos 's bhathar 'feuchainn ri chura staigh do bh... do bhàthaich a bha sineach,'s cha robh e ach a' dol mu chuairt, agusbha e ... Agus dh'fhalbh esan a nist agusfhuair e èaladh a null, agus uair dhe naan tarbhh-uairean bha a' dol seachad agus rinn antarbh seòrsa de stad, agus rug esan airadhairc air agus bha e crochte ris ann a shin.Agus chuireadh brath a staigh chon na ban-rinna seoach i thighinn a mach 's gu faiceadhi an gnìomh a bha an gille air a dhèanamhseach duine eile a bh' ann, agus greim aigeair adhairc an tairbh.Agus thànaig ise mach, agus an t-àm an tànaigise mach bha esan a' tighinn timchioll napàileis, an tarbh, agus dìreach, aig an oisinndìreach chuir e dìreach an adhairc dìreachfoidhpe 's chaith e seachad an taobh eile i,agus dh'fhalbh e, agus thug e aghaidh aira' mhonadh an uair sin. Agus cha robh ... chabha ...chuireadh cù no duine air 's ᚳ cha tilleadh iade, 's lean e roimhe agus bha an gille 'sgreim aige air an adhairc.Agus nuair a fhuair e seo clìoras a chuilesìon a bh' ann, thuirt e ... Rinn iad airan socair 's choisich iad. Agus rànaig iad aseo glaic a bh' ann, agus thuirt an tarbh ris ... ris,"Nist," ars esan, "marbhaidh tusa mise," ars esan."O cha mharbh," ars an gille, ars esan, "mise idirsibh," ars esan, "an déis na rinn sibh rium," arsesan."O marbhaidh," ars esan, "cha ... cha dèan misean còrr feum dhut tuilleadh," ars esan, "ach madh'fhaoidte gun dèan mi feum dhut ma mharbhastu mi." Agus ..."O ged a dhèanadh," ars an gille, ars esan, "chaneil mi airson ur marbhadh idir.""O tha," ars esan. "Marbhaidh tu mi gun teagamh," ars esan.ars esan"Agus," ᚳ "nuair a mharbhas tu mi," ars esan, "feuchaidhtu am broilein agam," ars esan, "agus," ars esan,"gheibh thu feadan ann a shin," ars esan e,"agus bheir thu as e agus glanaidh tu e,"ars esan, "agus uair sam bith," ars esan, "abhios tu ann an éiginn sam bith," ars esan,"agus duine a' cur dragh ort," ars esan, "tilgmisethuca am feadan," ars esan, "'s bidh ᚳ ... bidhmise 'na àite. Agus," ars esan, "cha dèan misìon an còrr feum dhut mar ... mar seo tuilleadh,"ars esan.Well, 's ann mar seoach a bha. Thòisich an gilleair marbhadh an tairbh, 's bha e 'caoineadhfhad 's a bha e 'ga mharbhadh. Agus fhuaire am broilein aige, agus mar a thuirt antarbh b' fhìor. Nuair a dh'fheuch e ama bh'broilein aige bha am feadan ᚳ ann a sheoachann, agus thug e as e, agus riobaig e agusghlan e agus nìgh e e. Chuir e ... chuir e 'naphòca e.Well, dh'fhalbh e nist, agus cha tug e aghaidhair an taigh idir, ach thug e aghaidh air falbhambhon taigh. Agus am beul-anmoch na h-oidhcheadha seoach th... chunnaic e baile bhuaithe, agusrinn e dìreach, air a' bhaile a bha seoach, agusbha taigh beag iomallach a mach as a' bhailenach robh an luib chàich dea idir, agus thuirt e'na inntinn fhéin gu rachadh e chon an taighe seo,feuch a faigheadh e cuid na h-oidhcheadh ann co-dhiubh. Agus chaidh e chon an taighe agusbhuail e aig an dorus, agus thànaig boirionnacha dh'fhosgladh an doruis. Agus dh'fhoighneachd edhith am faigheadh e cuid na h-oidhcheadh aiceann a nochd. Thuirt i gu faigheadh, e thighinna staigh. Agus thànaig ... chaidh e staigh, agusco-dhiubh seoach chuir i air dòigh biadh dha.Agus dh'fhoighneachd e có as a thànaig e,ach cha do ghabh e ris gur e mac rìgh a bh'ann. Dh'innis e gun tànaig e as a' bhaileeile bha seo, agus gur ann a' coimhead a machairson obair a bha e. Agus ..."'N dà," ars ise, "tha mise ... tha gille a dhìth ormsa,"ars ise, "agus," ars ise, "airson buachaille ghobhar.'S e gobhair tha mi 'cumail," ars ise, "agus," ars ise,"an seirbhiseach a bh' agam reimhid," ars ise, "dh'fhalbh e bhuam," ars ise, "agus," ars ise, "chaill emóran dhe na ga... gobhair ... gobhair a bh' agam,"ars ise, "agus," ars ise, "ge brith gu dé bha'g éirigh dhaibh," ars ise, "chan eil fhios 'am,"ars ise. "Ach tha," ars ise, "agus," ars ise, "madh'fhanas tu agam sa," ars ise, "fasdaidh mitu," ars ise, "airson buachaille.""Well," ars esan, "nì mi sin," ars esan, "gosan dèan mi mo shùilean," ars esan, "a's anàite gus am faic mi dé bhios a' dol."'S ann mar seoach a bha co-dhiubh.Làirne-mhàireach a seo nuair, a dh'éiriche 's a fhuair e a bhiadh, thug ise ... leig imach na gobhair ... goibhre far a robh e,agus thuirt i ris, "Nist," ars ise, "falbhaidhtu leotha," ars ise, "ach bheir an aire," ars ise."Tha trì fuamhairean ann a sheoach," ars ise,"agus air na chunna tu riamh," ars ise, "aig dodhaoine," ars ise, "na teirig am faisg idir orra,"ars ise, "neo bidh thu fhéin agus na gobhair,"ars ise, "bidh sibh a dhìth.""O cha téid, cha téid," ars esan, "mise faisgidir orra."Agus 's ann mar seoach a bha co-dhiubh.Dh'fhalbh e leis na gobhair. Agus chum eroimhe, agus thug e an aire dhan phàileisa bha seo, agus rinn e dìreach air a'phàileis. Agus gu dé bha seoach ach téa phàileisean nam fuamhaireanan. Agus dh'fhalbh e agus chuir e dhruim ris a' ghàradha bh' ann, agus leag e beàrn agus chuire staigh na gobhair dhan ghàradh aig anfhuamhaire. Agus bha craobh a's a' ghàradhagus dh'fhalbh e fhéin agus chaidh e dhan gh...dhan chraoibh, agus thòisich e ri seinnan fheadain a' bh' ann a sheo.Ach cha b' fhada gus a cualas:"Air fith fath fuathagaich air barraibh an almhagaich's fhada bha mo chorp air feadh air meirgeadhis toll a' feitheamh air greim dhe d' fheòil 'sair balgam dhe d' fhuil. Ach bheir mise ortsa,nuair a ruigeas mise thu, gum bi gigeinair gach goigein dhio'sa agus nachcuir thu ... nach dèan thu leithid air moghàradh-sa rithist."Agus ghabh e suas, agus rànaig e suasbonn na craoibhe."Seo," ars esan, "thig a nuas as a sin," ars esan."Seo," ars an gille, ars esan, "beir air a seo,"ars esan."Tilg orm e," ars am fuamhaire.Dh'fhalbh e 's thilg e sìos am feadan,'s bha an t-òganach à bha sin 'na sheasamhair beulaibh an fhuamhaire. Am bad a chéileghabh iad. Agus bha iad a' gleachd anna shineach. Agus co-dhiubh seoach, air uairdhe na h-uairean leum an t-òganach a mach's chaidh e 'na tharbh, agus chuireadh anadhairc ann am mineach an fhuamhaire,'s chaitheadh ... bhuaileadh ris an talamh e."Am bàs os do chionn, a bhéist," ars esan,"gu dé d' éirig?""O 's iomadh rud sin," ars esan. "Agus," ars esan,"chan eil sìon a th' agam," ars esan, "nach fhaighthu," ars esan, "ach leig leam mo bheatha." Agus ..."Tha," ars esan, "tha deise agam, agus," ars esan,"nì i an gnothach do dhuine sam bith, beagno mór. Nuair a chuireas e air i bidh i ...bith i ann a size dha. Agus," ars esan,"tha s... tha cìr agam," ars esan, "agus nuaira ni... nuair a chìreas mi mo cheannleatha," ars esan, "bidh lainnir òir far andarna taobh dhith agus lainnir airgid faran taoibh eile. Agus tha sgàthan agam,"ars esan, "agus nuair a sheallas mi ann," ars esan,"tha leithid eile ann. Agus," ars esan, "tha airgiod,a leithid a seo a dh'airgiod agam" ars esan,"agus tha ... tha fàlairidh agam," ars esan, "abha – cuideachd," ars esan. "Agus," ars esan, "chaneil sìon a th' agam nach fhaigh thusa," ars esan,"ach leig leam mo bheatha.""Fhalbh," ars an tarbh, ars esan, "bidh sinagam agus do bheatha còmhla ris."Agus thugadh an ath ùchdadh dha agus chuireadhcrìoch air an fhuamhaire.ars esan,"Seo a nist," arsa ... ars an tarbh ris ᚳ "thig a nista nuas as a sin," ars esan, "agus gabh cùramdhe siod," ars esan.Agus thànaig an gille a nuas, agus chaidh esìos chon na pàileis. Dh'fhàg e na gobhaira's a' ghàradh ann a shin agus chaidh esìos chon na pàileis. Agus thug e mach anfhàlairidh, agus chìr e le calg agus an aghaidha cuilg i agus thug e botul fìon isbuillionn cruithneachd dhi. Agus dh'fhalbhe agus chuir e air ... Dhreasaig e e fhéin.suas le gnothach an fhuamhaire agus ...leis an deisidh. Agus dh'fhalbh e cuairtleis an fhàlairidh. Agus mar a chaidh e gu ruigegach àite chaidh e throimh 'n bhaile a's a robhe fhéin, air ... thànaig e ... am baile ùr arànaig e. 'S ann air a thug e 'aghaidh.Agus chuir e cuairt air a sin.Ach có bha muigh ach nighean an rìgh a bh'nuair aann, ᚳ chunnaic i 'dol seachad e, agusthug i an aire dha. Agus bha ... colach leamgu robh e 'na dhuine snog co-dhiubh. Agusco-dhiubh seoach thill esan 's chum e roimhe.Agus nuair a thànaig e chon na pàileis chuire staigh an fhàlairidh, agus dhreasaigeadhsuas an fhàlairidh, agus dhùineadh ... ghlasadhsuas a' phàileis, agus dh'fhalbh e. Agusbha fichead gobhair eile aige a bharrachd a' falbhas a' ghàradh 's a bh' ann tighinn ann,gobhair a bh' aig an fhuamhaire.Agus rànaig e taigh na caillich aig a robhe, agus cha robh sìon ach gu robh nagobhair, leis cho buidheach 's a bha iad, a'coiseachd dhachaidh. Agus ..."A Dhia," ars ise, "cà robh thu leotha?" ars ise."Agus," ars ise, "tha ... tha fichead gobhar agad,"ars ise, "a bharrachd.""O thu," ars esan. "Bha mi," ars esan, "air feadhchreagan is gharbhlaich," ars esan, "o mhochthràth,"ars esan. "Bha mi fei... bha mi 'faighinnfeadhainn a siod 's feadhainn a seo," arsesan. "Feumaidh," ars esan, "gur e am feareile bha 'gan call." Agus ..."ᚳ Tha mi 'n dòchas, a Dhia," ars ise, "nach robhOan fhuamhairethu rathad nam fuamhairean.""'N dearbh fhéin," ars esan, "cha robh mise," ars esan,rathad nam fuamhairean. fuamhaire," ars esan."Tha e teann gu leòr ormsa," ars esan, "fara bheil iad." Agus ...ars ise,"'N dà," ars ise, "tha cruinneachadh mór," ᚳ "gus'ith seoach a nochd," ars ise."Dé an cruinneachadh tha sin?" ars esan."Tha," ars ise, "nighean an rìgh a seo," ars ise,chunnaic," ars ise, "òganach a' dol seachadan diugh," ars ise, "air fàlairidh," ars ise."Agus tha e colach leam," ars ise, "gun a thuiti ann an trom ghaol air. Agus tha i'cruinneachadh a chuile duine tha 'san àite,'toirt dhaibh pairtidh a nochd, feuch afaic i an duine ann. Agus 's fheàrrr dhut,"Informant : D.A. Johnson, Aird Mhór, South Uist.SA 1974/54 BCollector : D.A. MacDonaldBuachaille Caora Caomhaig (contd.)Agus 's fheàrr dhut,"ars ise, "cur ort 's tu fhéin a dhreasadhsuas 's a dh'fhalbh.""'N dà, bidh ise treis mar sin," ars esan. "Thami sgìth gu leòr," ars esan, "air feadh chreaganis gharbhlaich 's s... streap o mhochthràth,"ars esan, "ge nach fhalbhainn," ars esan, "a sin,"ars esan, "ach tha mi," ars esan, "'dol a dh'fhalbh dhan leabaidh."Well, 's ann mar seoach a bha co-dhiubh.Chaidh e dhan leabaidh, 's an làirne-mhàireacha seoach nuair a dh'éirich e 's a fhuair e abhraiceist, rinn e deiseil 's fhuair e na gobhair.Leig e mach iad. Dh'fhalbh e. Agus rànaig enist an diugh an t-àite ... am fuamhaire amharbhadh an dé, agus chum e seachad air,agus cha do stad e gus do rànaig e pàileisan fhir eile. Agus dh'fhalbh e agus rinn ea leithid eile air a' ghàradh. Bhristeadhbeàrn a staigh a's a' ghàradh, agus chuireadha staigh na gobhair.Cha robh e fada air na gobair a chur a staighco-dhiubh nuair a chualas:"Air fith fath fuathagaich air barraibh an albhagaich,'s fhada bha mo chorp air feadh 'ga meirgeadhis toll a' feitheamh air greim dhe d' fheòilagus air balgam dhe d' fhuil. Ach bheir miseortsa nach bi agadsa ach gigein air gach goigeindhio'sa nuair a ruigeas mise thu, airson dochuid ghobhar a chur a staigh a seoach dham' ghàradh sa."Agus ghabh e nuas, agus bha an talamh a' dolair chrith a' tighinn. Agus rànaig e nuas munchraobh a bha 's a' ghàradh, mar a bha angàradh an fhuamhaire eile, agus bha esanann am mullach na craoibhe agus e 'g obairair seinn an fheadain."Siuthad," ars am fuamhaire, "thig a nuasas a sin," ars esan."Nì mi sin," ars esan, "ach seo, beir ... beir aira seo.""Tilg orm e," ars am fuamhaire.Dh'fhalbh e 's thilg e sìos am feadan, 's bhaan t-òganach air a bheulaibh. Ach cha robh e fada'na dhuine nuair a thionndaidh e 'na tharbh,agus chaidh e fhéin 's am fuamhaire a chath achéile. Agus uair dhe na h-uairean co-dhiubh aseoach fhuair an tarbh dìreach adhairc a chàradh's a' mhineach aige agus a bhualadh ris an talamh."Am bàs os do chionn, a bhéist," ars esan, "gudé d' éirig?" ars esan."O 's iomadh rud sin," ars esan, "a th' agam dh'éirig,"ars esan. "Tha," ars esan, "fàlairidh agam," ars esan,"nach eil a leithid 'san àite," ars esan. "Agus," arsesan, "tha ... tha sgàthan agam," ars esan, "nuaira sheallas mi ann bidh lainnir òir dhen darnataobh dhe m' aodann agus lainnir airgid bharr andheth,ars esan,taoibh eile ᚳ" ars esan. "Agus tha cìr agam," ᚳ "agusnuair a chìreas mi mo cheann," ars esan, "thaleithid eile," ars esan, "an darna taobh dhencheann," ars esan, "fiamh an òir dheth agusan taobh eile agus fiamh an airgid dheth.Agus, "ars esan, "tha deise agam," ars esan, "nìi an gnothach a dhuine sam bith a dh'fheuchasair i," ars esan. "Agus tha an t-airgiod ... airgiodgu leòr agam," ars esan," 's tha chuile ... mórantu ghnothaichen eile agam," ars esan, "Ach chan eilsìon a th' agam," ars esan, "nach fhaigh thusa," ars esan,"ach leig leam mo bheatha.""Fhalbh," ars an tarbh, "bidh sin agam agus dobheatha."Agus dh'ùchdadh ris an talamh e gus antugadh an diog as."Seo a nist," ars an tarbh, "thig a nuas 's gabhcùram as a siod."Dh'fhalbh e 's thànaig e nuas, agus co-dhiubhbha am feadan air ... Cha robh sgeul air antarbh, bha am feadan air fhàgail ann a shiod.Dh'fhalbh e 's riobaig e am feadan 's chuire 'na phòca e. Dh'fhalbh e 's ghabh esìos chon na pàileis, 's thòisich siubhal a sin.Agus dh'fhalbh e 's thug e mach an fhàlairidh's dhreasaig e e fhéin suas 's nigh e e fhéinagus chìr e 'cheann agus a chuile sìondhen t-seorsa sin. Agus mar a b' fh... mara thubhairt am fuamhaire b' fhìor. Nuaira sheall e air fhéin a's an sgàthan bhafiamh an òir bharr an darna taobh dheth agusfiamh airgid bharr an taobh eile dheth.Dh'fhalbh e co-dhiubh 's thug e mach anfhàlairidh, 's thugadh dhi botul fìon 's buillionncruithneachd, agus leumadh 's an diollaid aiceagus dh'fhalbh e.Agus chuir e ... mar a rinn e an dé chaidhe gu ruige am baile air ais, agus chuireadhan ath chuairt. Agus bha ise muigh an diugha rithist, nighean an rìgh, agus chunnaic ian diugh e. Agus ma bha an duine a bh' annbrèagha an dé 's ann a bha an duinebrèagha an diugh.Agus co-dhiubh seoach cha do rinn esan achcumail roimhe. Thill e chon na pàileis agusghlasadh suas a chuile sìon, 's chuireadha staigh an fhàlairidh 's ghabhadh aice,agus dh'fhàgadh ann a shiod i, agus dh'fhalbh e nuair sin agus thug e mach nagobhair as a' ghàradh. Agus bha ficheadgobhar eile aige. Agus rànaig e an taighleotha, agus ..."O Dhia," ars a' chailleach, ars ise, "cà 'n d'fhuair thu iad seo?" ars ise."O cà 'n d' fhuair mi iad sineach," ars esan,"ach air feadh na beinne," ars esan, "annan creagan ... cùl chreagan thall agus a bhos,"ars esan. "Agus," ars esan ..."A Dhia," ars ise, "feumaidh mise," ars ise,"cumain eile a dhèanamh," ars ise. "Cha ...cha ... chan eil agam a chumain," ars ise, "nachumas," ars ise, "na bheil aca a bhainne.""O dèanadh sibhse sin," ars esan, "ma chì sib' fhéiniomchuidh, ach chan urra dhomhsa," ars esan, "nuaira chì mi iad," ars esan, "am fàgail," ars esan,"gun an toirt leam," ars esan.Ach co-dhiubh seoach ... "Ach," ars ise, ..."Seadh," ars esan "gu dé mar a chaidh," ars esan,"a nighean an rìgh an raoir? An d' fhuair ian duine?" ars esan."O cha d' fhuair," ars ise, "agus tha leithid eileaice gus 'ith nochd ann," ars esan. Agus chaidhòganach seachad an diugh," ars ise, "a seo," ars ise,"'S gu dearbh fhéin," ars ise, "bha e riochdail," ars ise."B' fhiach e fhaighinn gun teagamh," ars ise."A dhuine!" ars esan, "nach neònach nach d'fhuair i greim air." Agus ..."'S fheàrr dhut," ars ise, "thu fhéin a nigheagus a ghlanadh 's a dhol ann," ars ise."Tha thu 'call," ars ise, "móran de ghnothaich," ars ise."O chan eil mise 'call sìon," ars esan, "ach," ars esan,"tha mi 'gleidheadh," ars esan, "a dhol dhan leabaidh,ars esan, "an déis cho sgìth 's a tha mi," ars esan,"a liuthad sg... sgreabanachadh a rinn mio mhochthrath," ars esan, "air feadh chreaganis chlachan."Agus co-dhiubh seoach fhuair e 'shuipeir 'schaidh e chadal. Agus làirne-mhàireach dh'éirich e, 's fhuair e 'bhraiceist, 's nuaira fhuair e 'bhraiceist leig e mach na gobhair,'s dh'fhalbh e leotha. Agus chum e roimhean diugh, 's chaidh e seachad air an dà ...dà fhuamhaire, agus rànaig e an treas ...an treas fear. Agus dh'fhalbh e 's rinn eleithid eile air a' gharadh. Leagadh ...bhristeadh beàrn a staigh ann, agus chuireadha staigh na gobhair ann. Agus bhacraobh a's a' gharadh agus chaidh e guruige mullach na craoibhe, agus thòisiche ri seinn an fheadain. Ach cha robh efada co-dhiubh a' seinn an fheadainnuair a chualas:"Air fith fath fuathagaich air barraibh an albhagaich,'s fhada bha mo chorp air feadh 'ga meirgeadhis toll a' feitheamh air greim dhe d' fheòil's air balgam dhe d' fhuil." Agus ... "Achbheir mise ort nuair a ruigeas mise thu nachbi agadsa ach gigein air gach goigein,agus nach cuir ... nach dèan thu leithideile 'nan ghàradh sa rithist."Well, thànaig e nuas chon na craoibhe, 'sbha an talamh a' dol air chrith mar a bhae 'tighinn. Agus ... "Nuas as a sin thu,"ars esan."Seo," ars esan, "beir ... beir air a seodhomh.""Tilg orm e," ars esan.Well, bha am fear seo gu math na's sg...sgairteile na càch. Agus thilg e sìosam feadan, agus bha an tarbh a bha sineachroimhe, agus am bad a chéile a ghabh efhéin, agus am fuamhaire.Well, ged a bha e 'na tharbh fhéin bha amfuamhaire a' toirt cleasachd dha. Agus ...Ach uair dhe na h-uairean co-dhiubh fhuair ean adhairc a chur a's a' chorp aige agusbhuaileadh ris an talamh e."Am bàs os do chionn, a bhéist," ars esan, "gu déd' éirig?" ars esan."O 's iomadh rud sin," ars esan, "a th' agam'na éirig," ars esan, "agus chan eil sìon ath' agam," ars esan, "nach fhaigh thusa," ars esan,"ach leig leam mo bheatha." Agus ..."Well, cluinnean ma tha," ars an tarbh, "gu déa th' agad."Agus bha fàlairidh aige, 's bha chuile sìon abh' aig càch aige. Bha an sgàthan a bha seoaige, 's bha chì... 'chìr aige, 's bha ... bhaan t-aodach a bha seo aige. Agus gheibheadhe gach sìon ach a bheatha a leigeil leis."Fhalbh," ars an tarbh," ars esan, "bidh sin agamagus do bheatha còmhla ris."Agus thugadh an ath ùchdadh dha agusmharbhadh am fuamhaire. Agus nuair amharbhadh am fuamhaire, "Siuthad anist," ars esan, "thig a nuas as a sineach,"ars esan, "agus gabh cùram dhan chuilesìon tha siod," ars esan, "agus thig iadgu feum dhut fhathast," ars esan.Well, thànaig e nuas. Riobaig e am feadan 'sghlan e e, 's chuir e 'na phòca e, 'sghabh e sìos dhan phàileis, agus thòisich eair e fhéin a dhreasaigeadh 's a chur airdòigh ann a shineach. 'S chuir e e fhéin airdòigh a sin, agus thugadh a mach anfhàlairidh, agus thugadh botul fìon agusbuillionn cruithneachd dhi, agus leumadh's an diollaid agus dh'fhalbhadh leatha.Agus mar a ... thug e n-aghaidh aira' bhaile a's a robh e fhéin a' fuireach.Agus bha ise a muigh, nighean an rìgh, aguschunnaic i am fear seo, agus 's ann a seoa bha an duine. Agus bha ... co-dhiubhcha do rinn esan ach cumail roimhe agusa dhol air ais chon na pàileis, agusghlas e suas a chuile sìon, agus thille chon na gobhair agus leig e mach asa' ghàradh iad, 's dh'fhalbh e dhachaidhleotha, agus bha feadhainn ... feadhainneile de ghobhair aige a bharrachd air nabh' aige 'tighinn ann.Informant : D.A. Johnson, Aird Mhór, South Uist.Collector : D.A. MacDonald.SA 1974/55 A1Buachaille Caora Caomhaig (contd.)na bh' aige 'tighinn annaig ...Cha robh fhios ᚳ aig a' chaillich aig ... gudé dh... dhèanadh i idir, agus co-dhiubhthuirt i ris, "'N dà," ars ise, "tha cruinneachadheile gus 'ith aig nighean an rìgh a nochd.""A bheil," ars esan."Tha," ars ise, a' chailleach, ars ise, "'S fheàrr dhutars ise, "faighinn deiseil," ars ise, "agus thu fhéina nighe," ars ise."Agus an dearbh cha téid mi ann anochd cuideachd," ars esan. "Tha mi seachdsearbh," ars esan, "agus tha mi sgìth gu leòr,"ars esan, "bhith 'g obair air feadh mhonaidho mhochthrath," ars esan, "agus a' dìreadhchreagan agus a' faighinn ghobhar thall 's abhos," ars esan, "agus tha mi," ars esan, "'dola dh'fhalbh dhan leabaidh."Agus 's e seo an rud a rinn e co-dhiubh. Chaidhe dhan leabaidh. Agus làirne-mhàireach aseoach, nuair a dh'éirich e 's a fhuair e'bhraiceist, dh'fhalbh e leis na gobhair arithist. Agus chaidh e seachad air na trìfuamhairean a chuir e crìoch orra. Agusthug e an aire dhan phàileis a bha seo, agusstudaig e aige fhéin gu rachadh e ann,gu ruigeadh e e. Agus rànaig e seoach,agus bha an gàradh brèagha a bha sineachann, agus ghabhadh chon a' ghàraidh mara rinneadh air càch agus thugadh beàrnas, agus chuireadh a staigh e.ruigeAgus chaidh e gu ᚳ craobh a bha 's a' ghàradh.Bha craobh ann mar a bha 's na gàraidheaneile agus chaidh e gu ruige a' chraobh,agus thòisich e air seinn an fheadain.Cha ... cha b' fhada gus a faca e a'chailleach a bha seo 'tighinn a mach.bha ...Agus ᚳ bha facail aice 'dèanamh bata dhi,agus bha fe... fear eile 'dèanamh ... dèanamhsolus dhi, agus fear eile 'dèanamh rathad dhi.Bha trì fiaclan mór aice. Agus ghabh i nuas."Ha-ha," ars ise, "'s fhurasda aithneachadh,"siur...ars ise, "g' ann air ᚳ suiridhe 's airseiceanach," ars ise, "tha mo chuid mhac sa," ars ise,"nuair a thàna tusa seachad orra," ars ise,"agus nuair a thàna tu thugamsa seo," ars ise."Ach bheir mise ort," ars ise, "nuair a ruigeas misesuas," ars ise, "nach bi agadsa ach gigein air gachgoigein dhio'sa," ars ise.Agus ghabh i suas agus ... "Siuthad," ars ise,"nuas as a sin," ars ise."Seo," ars esan, "beir air a seo," ars esan."Tilg orm e," ars ise.Agus thilg e sìos agus bha an tarbh air abeulaibh, agus am bad a chéile a ghabh efhéin 's a' chailleach. Agus, an Dia, ged a bhai 'na caillich fhéin, bha i 'toirt a theas dhantarbh. Ach uair dhe na h-uairean a seobhrist e té dhe na fiaclan."Ha," ars ise, "tha cheud tacsa agamsa airfalbh a siod," ars ise.Agus, chum e oirre a seoach, agus mudheireadh gus na bhrist e na trì innte,agus nuair a bhrist e na trì thuit i, agusdh'fhalbh e 's chuir e an adhairc a's a' chorpaice agus mharbhadh i.Thuirt e rithe, "Am bàs os do chionn, a bhéist,"ars esan, "gu dé d' éirig?""O 's iomadh rud sin a th' agam," ars ise,"ach chan eil sìon agam," ars ise, "a nì feum,"ars ise, "dhu'sa," ars ise. "Ach tha airgiod is òrgu leòr agam," ars ise. Agus ... "ach gheibh thu,"ars ise, "a chuile sìon a th' agam," ars ise, "achleig leam mo bheatha," ars ise. "Agus ..."Fhalbh," ars esan, "bidh sin agam agus do bheathacòmhla ris."Agus chuireadh crìoch air a' chaillich. Agus ...Nuair a rànaig e nist ..."Thig a nist a nuas as a sineach," ars esanris a' ghille.Agus thànaig an gille a nuas."Fhalbh nist," ars esan, "agus gabh seilbh a'sa siod," ars esan. "Agus," ars esan, "tha ...agus bheir an aire dha," ars esan, "agusnì e feum dhut fhathast," ars esan.Well, dh'fhalbh e, agus fhuair e amfeadan 's riobaig 's ghlan e e, 's chuire 'na phòca e, 's ghabh e sìos chun gu taighna caillichᚳ 's thug e treis a' coimhead air fheadh sin.Well, dh'fhalbh e nuair sin agus chum eair gu taigh an fhir a mharbh e an déAgus dhreasaig e e fhéin suas ann a shineach,agus thugadh a mach an fhàlairidh as a sin,agus dh'fhalbh e leatha.Agus bha la... bha latha uamhasach teth ann.Agus bha ... chaidh e gu ruige a baile faram b' àbhaist dha cuairtean a thoirt agusbha ise muigh, nighean an rìgh. Agus gu débha esan ach bha a bhroilleach fosgailtemar seoach, a léine, broilleach na léinefosgailte agus an craicionn aige ris mar seo,an t-uchd aige ris, agus an latha cho teth.Agus gu dé bh' air ach ball-dóbhrain fo'nchìch dheis. Agus spot ise e. Agus co-dhiubh chum e roimhe co-dhiubh. Cha dostad e no sìon; chum e roimhe co-dhiubh.Cha robh e 'na bruidhinn idir no sìon,ags chum e roimhe, 's thànaig e airais leis an fhàlairidh, 's chuireadh astaigh i, agus chuireadh ... chuireadh air dòighbotul fìon 's buillionn cruithneachd dhi,'s chuireadh air dòigh i air son na h-oidhche.Agus co-dhiubh seoach dh'fhalbh e nuair sinagus chuir e ... thug e 'aghaidh air taigh nacaillich. Agus thugadh a mach na gobhair,agus dh'fhalbh e leis na gobhair, agusbha feadhainn, dhà no trì de ghobhair aigea bharrachd a nochd cuideachd a rithist.Agus rànaig e taigh a' bhana mhaighstir asineach, na caillich aige fhéin, agus ... agus ocha robh sìon air na gobhair ach gu robh iada' coiseachd dhachaidh leis cho buidheach's a bha iad."O Dhia, chan eil fhios 'am o Dhia," ars ise,"cà 'il thu leis na gobhair idir," ars ise."Tha," ars esan, "air feadh chreagan 's airfeadh àiteachan," ars esan, "fad an latha,"ars esan, "'gan cur dhan chuile h-àiteas fheàrr na chéile," ars esan."O chan eil fhios 'am," ars ise. "Tha an t-eagal orm,"ars ise, "ach," ars ise, "tha thu ... chan eil rathadgun do na fuamhairean air falbh ... falbhbeò thu co-dhiubh," ars ise."O cha chuirinn-sa dragh sam bith orra,"ars esan. Agus ..."'N dà," ars ise, "tha cruinneachadh mór gus 'ith seoa nochd a rithist," ars ise, "aig nighean an rìgh,"ars ise, "agus tha ... 's fheàrr dhut," ars ise,"faighinn deiseil 's a dhol ann," ars ise."Agus bha òganach mu chuairt a seo an diugha rithist," ars ise, "agus tha i an trom-ghaolair an duine a th' ann, agus tha i demand-adhgu faigh i e co-dhiubh, ge brith có e, nocó as a tha e."Agus ... "O tha mi 'n dòchas gu faigh i e," arsesan, "ma tha. Ach chan eil mise 'dol ann," ars esan."Tha mi," ars esan, "a' dol dhan leabaidh," ars esan.Ach co-dhiubh seoach chaidh e, nuair a fhuaire 'shuipeir, chaidh e dhan leabaidh. Agus dh'fhalbh e nist an làirne-mhàireach leis nagobhair agus a fhuair e 'bhraiceist.Dh'fhalbh e leotha, 's rànaig e a' cheudghàradh 's ghabh e ... chuir e staighann iad, 's bha e ann a shin. Agusdh'fhalbh e cuairt leis an fhàlairidh aigan fhear sin aig feadh a' bhaile nuair afhuair e e fhéin, a dhreasaigeadh 'sa chur air dòigh.Ach co-dhiubh seoach gu dé bh' ann ach ...'S e Di-sathuirne a bh' ann, agus nuair a chaidhe dhachaidh an oidhche sin bha e 'dol aa churshiobhtadh agus a 'dol ᚳ air léintean eile.Agus bha i cho blàth co-dhiubh le fallus aigefad an latha aige, agus bha e airson faighinnclìoras iad. Agus nuair a fhuair e 'bhiadhan déidh dha dhol dhachaidh a sineach, chaidhe gu ruige rùm agus ... airson siobhtadh.Agus có thànaig anns an taigh ach nigheanan rìgh, agus dh'fhoighneachd i 's a'mhionaid dhen chaillich cà robh esan.'S thuirt i gu robh e a's an rùm bha shuasa sineach, e ... e 'siobhtadh, 'dol ashiobhtadh.Dh'fhalbh i agus ghabh i suas. Agusbha geòbadh aige-san air an dorus, agusi ...bha ᚳ sealladh aice air throimh gheòbadh andoruis a' dèanamh feum a's an àite a bh' ann,a's an trannsa no ge brith gu dé bh' ann.Agus bha esan dìreach air an léi... na léinteana chur dheth, agus thionndaidh e nallmu chuairt, agus thug ise an aire dha,'s thug i an aire dhan bhall-dóbhràin fo'nchìch dheis aige.Cha do rinn i dìreach ach gabhail a staighan dorus."Seadh, òganaich chòir," ars ise. "'S tusa," arsise, "tha 'gam mhealladh-sa," ars ise, "o chionntreise," ars ise."Cha mhise," ars esan, "a th' ann."O 's tu," ors ise, "a th' ann," ars ise. "Chunnami 'n diugh," ars ise, "am b... am marc ath' ort a sineach," ars ise, "air an duine abh' ann," ars ise, "'s cha robh duine annach thusa," ars ise. "Agus feumaidh tu misea phòsadh."Agus ... Well, cha robh air seoach ach seo fhéin.Chan fhaigheadh e as a' ghnothach. Dh'fheumadhe 'pòsadh.Well, chuireadh a seoach fiathaichean a macha's gach àite airson na bainnse aige,buachaille na caillich a bha seoach agus nigheanan rìgh. Agus phòs iad co-dhiubh, agusnuair a phòs iad a sineach, thug esanfoinear pàileis eile a thogail dha fhéin.Agus thog e pàileis 's thòisich e air tarruinga nuas á ... á àiteachan nam fuamhaire,eadar a chuile seòrsa a bh' ann, òr is airgiod's a chuile seòrsa a bh' aca 's aig ... aig a'chaillich. Agus thog e pàileis an uair sin.Cha dèanadh pàileis a h-athar cha dèanadhe bothag dhi.Agus bha iad ann a shin a's a' phàileis, agusdh'fhàg mise ann a shineach e, e fhéin agusa bhean, agus cha chuala mic an còrr mudheaghainn, no gu dé ...DAM O well, bha mi 'n dòchas gun innseadh sibhi siod, a Dhòmhnuill Alasdair, oir tha miuamhasach measail oirre sin.DAJ Robh?DAM Dé seo nist ... Bha ainm agaibh air an tébha sin.DAJ Tha Buachaille Caora Caomhaig.DAM Buachaille Caora Caomhaig. Sin agaibh e.O tha i math, i siod. Tha, math fhéin.DAJ Seo a nist.DAM math agaibh cuideachd. Bha chuilelide agaibh dhith.A2DAJ O bha. Tha mi 'smaointinn gu robh, nach dodh'fhàg mi sìon.DAM Uhuh. O 's e stòiridh mhath ga-rireabh tha sin.DAJ 'S e deagh sgeulachd a th' ann.DAM Agus an e sin té dhen fheadhainn a bh' aigur n-athair fhéin measail air a bhith 'gangabhail?DAJ O 's e. Bhiodh e 'ga gabhail glé thric,Buachaille Caora Caomhaig. Bhiodh.DAM Agus a nist, bha sibhse ... robh sibhse carmar tha mise an dràsda ann a sheo, ged abha sibh air an sgeulachd a chluinnteilgrùnnd thursan reimhe, bha sibh deònacha cluinnteil...DAJ O Dhia, bha. O Dhia, dh'éisdinn rithe ...Cha robh e gu deifir gu ... gu dé cho tric's a chluinninn i, dh'éisdinn rithe,dh'éisdinn rithe.DAM Dh'éisdeadh dìreach.DAJ Dh'éisdeadh.DAM 'S ged a bha fhios agaibh air a chuile sìonDAJ O ged a bha fhios agam air a chuile sìon,ged a bha,cha do... ᚳ cha robh mi airson gu ... guleanainnᚳ gu leanainn esan ag obair oirre.DAM Bha. Bha dìreach. A' faighinn tlachd a's a' ghnothachmar a bha e 'dol air adhart.DAJ Bha. Bha.DAM Sin dìreach mar tha sinne nuair a bhiossinn cuideachd ag éisdeachd, fhios agad. Thapailt uiread toil agamsa, cha mhór, 'gacluinnteil an dràsda 's a bh' agam 'gacluinnteil a' cheud turus.DAJ Aye, aye. Tha.DAM Ach o, 's e sgeulachd mhath ga-rireabh tha sin.DAJ 'S e deagh sgeulachd a th' ann, tha sin.DAM 'S e. 'S e.DAJ 'S e.Informant : D.A. Johnson, Aird Mhór, South Uist.SA 1975/22BCollector : Alberto AzzoliniA2 + A4Buachaille Caora Caomhaig.Bha siod ann rìgh, ma tha, agus bha ... bha epòsda, agus bha ... bha aon ghille aca. Agusbhàsaich a' bhàn-rinn a seoach, agus dh'fhalbhan rìgh agus chuir e an gille gu gri... gu ruigegrianan àluinn aon ... aona chraoibh, far afaiceadh e chuile duine 's far nach fhaiceadhduine e. Agus bha boirionnach ann a shina' toirt an aire dha, agus dhèanadh i feumban-sgoileir dha.Well, bha an gille a nist ann a shineach, 'sbha an rìgh bha e 'na bhantraich. 'S thòisicha seoach luchd-riaghlaidh an rìgh, thòisichiad ri comhairleachadh dha gum b' fheàrr dhapòsadh, nach dèanadh e an gnothach marsiod idir, agus gum b' fheàrr dha pòsadh.Well, 's e seo ... 's e seo, an rud a rinn eco-dhiubh. Phòs e. Agus bha e fhéin agusa bhean, a nist a' bhàn-rinn ùr, bha iada staigh ann a shin, agus ...An latha bha seoach, có thànaig ràthad antaighe ach té ... rud ... té ris an canadh iad anEachlair Amhlair, agus cha bhiodh i daonnan acha' dèanamh chronan. 'S ann mar sin a bhiodh ia' falbh air feadh àiteachan. Agus dh'fhoighneachdi dhen ... dhen bhàn-rinn dé mar a bha i fhéin's an rìgh ... an rìgh a' faighinn air aghaidh.'S o thuirt a' bhàn-rinn gu robh ... gu robhiadsan a' faighinn air aghaidh glé mhath."Tha mi cinnteach," ars ise, "nach do dh'innise dhut," ars ise, "gu robh e pòsda reimhid.""O cha do dh'innis," ars a' bhàn-rinn," ars ise."'N dà, tha e pòsda," ars ise, "agus tha gilleaige," ars ise, "agus tha e ann an griananàluinn an aona-chraoibh far a faic e chuileduine 's far nach fhaic duine e. Agus ... agusban-s... boirionnach ann a shin," ars ise,"'toirt an aire dha, agus nì i feum ban-sgoileir.dha gu e gu ìre sgoileadh.co...Well, cha robh air seoach ach seo ᚳ fhéin co-dhiubh.Agus "cha bhi," ars an Eachlair Amhlair, ars ise,"a bheag aga-sa idir," ars ise, "dhen àite airson a' ghille," ars ise, "eadar a chuile sìon a bhios ann," ars iseAgus ... ach co-dhiubh seoach ... "Ach," ars ise,"nuair a thig e ... nuair an thig e nochd," ars ise,"theirig thusa dhan leabaidh," ars ise, "agus cuirbalgam fion dha d' bheul," ars ise, "de dh'fhìondearg," ars ise. "Agus," ars ise, "nuair a thig e nuas,"ars ise, "a dh'fhoighneachd gu dé ... dé tha ceàrrort," ars ise, "cuir a mach as do bheul e."Agus 's ann mar seoach a bha co-dhiubh.Dh'fhalbh an Eachlair Amhlair. Agus chunnacasa seo an rìgh a' tighinn as a' bheinn-sheilg.Agus dh'innseadh dhi-se, agus dh'fhalbh i 'sthug i an leaba oirre, a bhàn-rinn. Agus thugadhdhi am fìon dearg a bha seo, agus nuair athànaig e staigh a seoach 's a chuala i guntànaig e staigh dhachaidh, dh'fhalbh i 'schuir i am fìon dearg 'na beul. Lìon i 'beulle fìon dearg. Agus dh'fhoighneachd esan's a' mhionaid nuair a thànaig e, "Cà 'ila' bhàn-rinn?"Thuirt iad gu robh i air a dhol dhan leabaidh,gu robh i bochd. Dh'fhalbh e 's ghabh efìon dearg a bha siod.suas 's chaidh e staigh dhan rùm aice, 'snuair a ... chaidh e staigh, sput i mach am"Och, och, mo chreach!" ars esan. "Loisg càlteth mise reimhid," ars esan, agus chuir emu chuairt."Cà 'il thu 'dol?" ars ise."Tha mi," ars esan, "'dol a dh'iarraidh fear-sgileach a chor-eigin," ars esan. "Fhuair mi,"arsa mise ... "fhuair mi," ars esan, "mo losgadhreimhid leis a sin," ars esan."'N dà," ars ise, "cha leig thu leas," ars ise. "Thade luchd-sgil agad ... tha de luchd-sgil agadfhéin," ars ise."Dé seo?" ars esan."Nach robh ... Cha do dh'innis thu dhomhsa,"ars ise, "gu robh thu pòsda reimhid idir," ars ise,"agus gu robh gille agad," ars ise, "ann an griananàluinn aona-chraoibhe far a faiceadh e chuileduine 's far nach fhaiceadh duine e, agusboirionnach a' toirt an aire dha agus gundèanadh i feum ban-sgoileir dha nuair athigeadh e gu ìre sgoile."Cha robh air a seoach ach seo fhéin co-dhiubh."'N dà," ars esan, "mollachd dhutsa," ars esan, ..."beannachd dhutsa," ars esan, "agus mollachddo bheul d' ionnsaiche," ars esan. "Bheir mise,"ars esan, "seachad ... "Bheir, mise," ars esan,"dhachaidh an gille," ars esan.Agus co-dhiubh, thugadh dhachaidh an gilletreis as a dheaghaidh sin. Agus 's e ancosnadh a fhuair e a bhith buachailleachd.Agus bhiodh e 'falbh le beathaichean 's a'mhaduinn agus bhiodh e air falbh leotha fada sin,an latha air feadh na beinneadh ᚳ agus gucuireadhbeul na h-oidhcheadh gus a bheireadh e dhachaidhiad. Agus cha robh e 'faighinn dhan sgoil idir.(Loss of sound) ... bha e aig na beathaicheanagus thug e sùil, agus chunnaic e an tarbha bha seo a nall, a nall chon na beathaicheanagus e 'dèanamh dìreach air an rathad arobh esan.Agus dh'fhalbh e agus nuair a bha e 'teannadhnall ris, chuir e an cù ann."Caisg an cù," ars an tarbh," ars esan.Agus chaisg an gille an cù, agus thànaig antarbh a nall agus ..."Seadh," ars esan, "chan eil thu 'faighinn dhansgoil idir," ars esan."O chan eil," ars an gille."'S bheil leabhraichean agad?" ars esan."O tha," ars an gille, "leabhraichean sgoileadhagam," ars esan, "ach tha iad a staigh.""Well," ars esan, "bheir thusa leat na leabhraicheanam màireach," ars esan, "agus thig thu ann asheo," ars esan, "agus gabhaidh mise," ars esan,"charge a' ghnothaich gus an tig thu as an sgoilam beul na h-oidhe feasgar," ars esan. "Théidthu dhan sgoil."Well, 's ann mar seoach a bha co-dhiubh.Thànaig iad ... làirne-mhàireach, thànaig an gille.Thug e leis na leabhraichean, agus chan fhacacàch e no sìon e 'gan toirt air falbh, achthug e leis gun fhiosd iad co-dhiubh, 'sdh'fhalbh e leis na beathaichean. 'S nuair arànaig e mach far a robh e 'buachailleachdreimhid thachair an tarbh ris."Fhalbh thusa nist," ars esan, "agus cha b...cha a seo gus an tig thu," ars esan."Cumaidh mise sùil air na beathaichean," ars esan"agus cha leig mi gin aca, gu ruige call notaobh sam bith," ars esan. "Cha leig mi airfalbh gin aca," ars esan, "agus theirig thusadhan sgoil, agus tadhlaidh tu ann a sheo nuaira thig thu," ars esan, "agusWell, 's ann mar seoach a bha co-dhiubh.Dh'fhalbh an gille 's chaidh e dhan sgoil.Agus bha an tarbh, cha robh e ach ... Mabha beathach a' dol an rathad ud no an rathad udeile nach robh ceart, cha robh e ach a' dolrompa 's 'gan tilleadh mu chuairt an taobha's an tànaig iad. Agus bha e ann a shin.Agus thànaig an gille a seoach aig àm nasgoile."Seadh," ars an tarbh, ars esan, "dé mar a chaidhdhut an diugh?""O chaidh glé mhàth," ars esan. "Bha mi gléars esanthoilichte an diugh," ars esan, "an luib nan sgoileirean," ᚳ"Dé mar," ars esan, "a chaidh dhuibhse?" ars esan."O chaidh," ars an tarbh, "cha tug iad bodarars esan,sam bith dhomhsa. ... deifir sam bith agamsa," ᚳWell, bha e nist treis ann e sheoach 'gobair air an obair a bha sineach. Agus gu dérinneadh a seoach, ach fhuaireadh a machgu robh e 'dol ... gu robh e a's an sgoil achuile latha. Agus bha e nist a' curneònachas air 'athair gu dé a bh'airaige ᚳ a bhith a's an sgoil, a chuile lathaagus e 'buachailleachd, agus nach robhsìon ag éirigh ceàrr do shìon. Agus chuireadha seoach fear-faire air falbh as ... làirne-mhàireach as a dheaghaidh, feuch có bha'coimhead ri na beathaichean. Agusthugadh a nist an aire gur e an tarbh ...gur e bha 'gan tilleadh thall 's a bhosma bha iad a' dol taobh sam bith nach robhcòir aca a dhol ann.thànaig e agusAgus ᚳ dh'innseadh e dhan rìgh e."O seadh," ars esan, "cha bhi sinn fada a' curcrìoch air an tha seo," ars esan.Agus làirne n-earar a seoach chaidh iad a mach."Nist," ars an tarbh," ars esan, "tha iad 'dol adh'fheuchainn ri crìoch a chur ormsa," ars esan,"chionn," ars esan, "a bhith 'gad leigeil dhansgoil," ars esan, "ach cha dèan iad paits air,"ars esan. "Ach," ars esan, "feuch a faighthusa cho goirid dhomhsa," ars esan, "agusis urrainn, dhut," ars esan, "agus gu faigheadhtu greim air adhairc orm, " ars esan. "Chuireadhiad," ars esan, "brath an uair sin a staighchon na bàn-rinn," ars esan, "i thighinn amach 's gu faiceadh i an gnìomh a bhamac an rìgh air a dhèanamh. Agus ma thigise a mach," ars esan, "ma gheibh itha dìol aice."Well, làirne-mhàireach air a sin, chuir ... chruinnich ...chruinnich móran dhaoine agus coin agusthòisicheadh air dribheachadh an tairbh. Ach bhaan tarbh a' dol seachad 's bha e 'dol seachadorra 's 'ga ... feadhainn aca 'leum fo chasan.Agus bha iad a' feuchainn ri chur a staigh dhanbhàthaich a bh' ann airson a mharbhadh.Agus dh'fhalbh esan agus bha e mu chùl napaileis, agus thug e an aire dhan tarbh a' tighinn,agus dh'fhalbh e agus thug e cruinn-leumagus rug e air adhairc air, agus chroch e e fhéinris a ... ris a ceann an tairbh.Agus chuireadh brath a staigh chon na bàn-rinngu faiceadh i ... i thighinn a mach 's gu faiceadh ian gnìomh a bha mac an rìgh air a dhèanamh,nuair a dh'fhairlich ... nach robh duine a sioda rinn a leithid ach e fhéin.Agus thànaig ... i mach, agus bha ise air tighinna nall mar seoach, agus bha esan a' tighinn airtaobh eile, as a deaghaidh ... Agus nuair a bha edìreach a' dol seachad oirre chuir e an adhairca tha clìor aige, chuir e ᚳ dìreach ... 's chaithe fada bhuaithe i. Agus dh'fhalbh e nuair sinagus thug e aghaidh air a' bheinn. Agus ... well,lean iad pìos e, 's thilleadh iad. AgusAgus lean esan roimhe agus bha greim aige aira' ghille air an adhairc mar a bha riamh.Agus thuirt e ris a' ghille, "Thig thusa ... thigthusa air mo mhuin," ars esan. "Tha thu airtoirt fairis a sin," ars esan.Agus chuir an tarbh, chuir e an gille air a mhuin.Agus lean iad rompa 's rànaig iad blianagbhrèagha chothrom a bha sineach. 'S thuirtan tarbh ris, "Siuthad a nist," ars esan, "thiga nuas," ars esan, "agus marbhaidh tu mise,"ars esan."O cha mharbh," ars an gille, "mise idir thu," ars esan."O marbhaidh," ars an tarbh, ars esan. "Chan eil migu sìon a dh'fheum dhut tuilleadh," ars esan, "achnì mi feum dhut," ars esan, "fhathast," ars esan, "mamharbhas tusa mise," ars esan.Agus o bha an gille, cha robh e air a shon idir,agus mu dheireadh thòisich e air 's bha nadeòir a' tighinn as na sùilean aige. Agus ..."Nuair a mharbhas tu mise," ars esan, "feuchaidhtu am broilein agam," ars esan. "Agus," ars esan,"gheibh thu feadan," ars esan, "a's a' bhroileinagam," ars esan, "agus bheir as am feadan," arsesan, agus glan e," ars esan, "agus cuman aire air," ars esan, "agus chan eil sìon a bhiosa' cur dragh ort," ars esan, "tilg thuige am feadan,"ars esan, "'s bidh mise 'na àite."Well, 's ann mar seòach a bha. Rinn an gillemar a bha co-dhiubh, 's bha e 'g obair air caoineadh.Thug e am br... Dh'fheuch e am broilein aige agusfhuair e am feadan mar a bha an tarbh ag ràdh,agus riobaig e 's ghlan e am feadan agus thuge leis e agus dh'fheuch e e, 's bha ceòl a'san fheadan.Agus dh'fhalbh e nist agus thug e aghaidh air ...air a' bhaile. Cha robh e 'dol a thilleadh dhachaidhidir. Agus thug e aghaidh air a' bhaile. Agusrànaig e baile a bh' ann a sheoach, agus bhataigh beag iomallach ann a shin e mach ann ashineach ann an iomall a' bhaile. Agus thuirte 'na inntinn fhéin, "Théid mi chon an taigh ...chon an taighe tha seo."Agus rinn e sin. Chaidh e agus bhuail e andorus, agus thànaig boirionneach chon an doruis.Dh'iarr i air tighinn a staigh. Thànaig e staigh.Dh'fhoighneachd i có as a bha e air tighinn,Dh'innis e g' ann as an leithid seo a dh'àite a bha e air tighinn. Agus ..."Dé," ars ise ... "an ann ag iarraidh obrach atha thu?" ars ise."O 's ann," ars esan, "ag iarraidh obrach a tha mi," ars esan."'N dà, slàn an Dé fhéin orm fhìn," ars ise. "Tha," ars ise,"dh'fhalbh," ars ise, "an seirbhiseach bhuam," ars ise, "andé," ars ise, "agus cha d' fhuair mi," ars ise,"t-seans air duine fhathast," ars ise, "agus b' fheàrrleam," ars ise, "gu fasdadh tu agam airsonnan gobhair. Bhiodh e 'dol leis na gobhairdhan bheinn," ars ise, "'s 'gan toirt as," ars ise."Agus 's iad," ars ise, "tha cumail bainne riumann a sheo," ars ise. "Agus ..."O nì mise sin," ars esan. "'S dòcha gu faiceadh... gu dèan e mo shùilean dhomh gu dé seòrsa... thaars esan,àite a th' ann," ᚳ "no gu dé nì mi," ars esan.Agus dh'fhasdaidh e aig a' chaillich.Agus làirne-mhàireach co-dhiubh chruinnichise na gobhair agus chuir i air a bheulaibhiad na bh' ann a ghobhair. Bha aontrì fichead gobhar ann. Agus ..."Nist," ars ise, "air na chunna tu riamh," ars ise ..."Tha trì fuamhairean," ars ise, "air an rathadtha seo," ars ise, "agus ma ... agus am màthair,"ars ise, "agus air na chunna tu riamh," ars ise,na teirig faisg an àite aca," ars ise, "neo,"ars ise, "ma dh'fhaoidte gu caillear thu fhéinagus na gobhair," ars ise. "Agus ..."O gu dearbh fhéine, cha téid," ars esan. "Thae pailt gu leòr dhomhsa far a bheil iad."Dh'fhalbh e co-dhiubh leis na gobhair, agusrànaig e ... thug e an aire a' phàileis abha seoach co-dhiubh, agus chum e oirre,agus rànaig e 'phàileis. Agus bha gàradha sheoach agus craobh a's a' mheadhon aige,agus e de mheasan an gàradh,agus bha grunnd ghobhair ann. Agusdh'fhalbh e agus leag e bha beàrn a's a'ghàradh agus chuir e staigh na gobhairaige fhéin còmh riutha.Agus cha b' fhada seo gus an cuala e,"Air fith futh fuathagaich air barraibh analbhagaich, 's fhada bha mo chorp airfeadh 'ga meirgeadh is toll a' feitheamhair greim dhe d' fheòil agus balgam dhe d' fhuil,a mhic an Albannaich," ars esan."'N dà, dà thrian dhe d' eagal ort fhéin," arsa ...ars esan, "agus trian ormsa, 's chan eil fhios'am carson a bhiodh an trian sin fhéin orm."Agus bha e ann am mullach na craoibheadhagus e 'g obair air seinn an fheadain.Ghabh am fuamhaire a nuas agus rànaig e's thànaig e staigh dhan ghàradh agusbha ... bha e 'cur na talmhainn air chrìth,agus ghabh ... thuirt e ris,"Siuthad," ars esan, "nuas as a sin thu," ars esan.Agus "Seo," ars am fuamhaire," ars esan, (sic),... beir."beir ᚳ air a seo dhomh," ars esan."Càith orm e," ars am fuamhaire, ars esan.Dh'fhalbh e 's thilg e sìos am feadan, 's bhaan t-òganach a bha sin air a bheulaibh.Am bad a chéile ghabh e fhéin agus am fuamhaire,agus bha am fuamhaire a' toirt fead math air,ach an ceann greiseadh a seoach fhuair eclìoras am fuamhaire agus leum e 'natharbh, agus chuireadh an adhairc annan corp an fhuamhaire agus bhuaileadhris an ialamh e."O am bàs os do chionn, a bheist," ars esan,"gu dé d' éirig ?" ars esan."O 's iomadh rud sin," ars esan, "a tha 'naéirig dhomh," ars esan. "Tha ... ach gheibhthu ... ach gheibh thusa," ars esan, "a chuile sìonan t-saoghal dhiom," ars esan, "ach leig leamsamo bheatha." Agus ... "Siuthad, innis dhomhsa gu dérud a th' ann.""Tha," ars esan, "sgàthan agam," ars esan, "agusnuair a nigheas mi m' aodann," ars esan, "agusa sheallas mi ann," ars esan, "bidh fiamh an òir," ars esan,"bharr an darna taobh dheth agus dhe m' aodannagus tha fiamh an airgid bhàrr an taoibh eile,"ars esan. "Agus tha cìr agam," ars esan, "agusnuair a chìreas mi mo cheann," ars esan, "tha ... thamo cheann air an aon dòigh," ars esan. "Bidhfiamh an òir bhàrr an darna taobh dhe'n cheannagam agus fiamh an airgid bhàrr an taoibh eile,"ars esan. "'S tha fàlairidh agam," ars esan, "cho math's a tha 's an àite," ars esan, "agus," ars esan, "tha deiseagam," ars esan, "'s nì i an gnothach a dhuinesam bith a dh'fheuchas air i. Agus tha iomadachrud eile agam, dé dh'òr 's de dh'airgiod," ars esan,"agam," ars esan, "nach leig mi leas a dhol g'ainnse," ars esan. "Ach chan eil sìon dheth," ars esan,"nach fhaigh thusa," ars esan, "sèar dheth," ars esan,"ach leig leamsa mo bheatha.""Fhalbh," ars an tarbh, "bidh sin agam agus do bheatha,"ars esan.Agus dh'fhàisgeadh ris a' chnoc e leis an adhairc,agus thugadh an diog as an fhuamhaire.Well, dh'fhalbh e nuair sin agus chaidh e sìos chonna pàileis aig an fhuamhaire, agus sheall e air afeadh agus bha an fhàlairidh ann, 's bha chuilesìon a thuirt am fuamhaire bha e ann. Agus thug ebiadh dhan fhàlairidh agus ghlas e suas an t-aite,agus dh'fhalbh e, 's chaidh e air ais chon a'ghàraidh 's chuir e mach na gobhair 's bhafichead gobhar eile aige a bharrachd 's abh' aige tighinn, agus tharruing e airtaigh na caillich."A Dhia," ars ise, "cha chreid mi fhìn nach eil,"ars ise, "barrachd de ghobhair agad," ars ise."O tha," ars esan, "feadhainn ann," ars esan. "Chaneil fhios 'am gu dé th' ann," ars esan, "ach thabeag an asgaidh agama dhiubh," ars esan. "Thami air toirt fairis," ars esan, "toirt fairis," ars esan,"o mhochthrath," ars esan, "air feadh sgarblaichdé chr... dé chlachan," ars esan, "'s de ...àiteachan," ars esan, "far a robh mi 'guidhe, 'ga ...ga dol air fheadh, "ars esan, "nach robh iad a'faighinn cas."Agus ... O fhuair e biadh 's fhuair e ...agus thuirt a' cailleach ris gu b' fheàrr dhadhol agus e fhéin a resteadh. 'S rinn e sin's chaidh a' chailleach 's bhleoghainn i nagobhair a bha aca. Agus bha nuair ud bainneaice a nochd a bharrachd. Agus "o," ars ise,"'S ann a dh'fheumas mise," ars ise, "dholfar bheil an saor," ars ise, "feuch an dèane tuilleadh chuman dhomh," ars ise. "Thamóran bainne," ars ise, "a seo," ars ise.Cha robh air a seoach ach seo fhéin co-dhiubh.Chaidh iad a chadal, agus làirne-mhàireacha seo, nuair a fhuair e 'bhraiceist, sgioblaiche leis na gobhair agus dh'fhalbh e. Agusachrànaig e taigh an fhuamhaire bha seo ᚳ, agus thuge an aire dhan chaisteal eile pìos air falbhbhuaithe, agus ghabh e seachad air anfhear seo an diugh agus rànaig e am fear eile.Agus chuir e ... chaidh e chon a' ghàraidhagus chuir e 'dhrùim ris a' ghàradh aguschuireadh ... leagadh beàrn ann a shin aguschàireadh a staigh a chuile gin dhe na gobhairann a shin. Agus bha dhà no trì de ghobhaireile ann roimhe.Agus cha b' fhada seo gus a cuala e ag éigheach:"Air fith fath fuaghagaich air barraibh analbhagaich, 's fhada bha mo chorp airfeadh 'ga meirgeadh 's toll a' feitheamhair greim dhe d' fheòil 's air balgamdhe d' fhuil, a mhic an albannaich," ars esan."Ach," ars esan, "bheir mise ort," ars esan,"an ceartair," ars esan, "nach bi agad ach gigeinair gach goigein dhiot," ars esanAgus ghabh e nuas, agus an talamh a' dolair chrith. Agus bha esan shuas. Bha e airshuasa dhol dhan chraoibh ᚳ agus e 'g obair airseinn an fheadain. Agus rànaig e seo suasa' chraobh agus thuirt e ris a ... thuirte ris-san, "Thig a nuas as a sin," ars esan."Seo," ars ... ars esan, "beir air a seo dhomh,"ars esan."Tilg orm e," ars am fuamhaire.'S thilg e sìos am feadan agus bha an t-òganach a bha sin air a bheulaibh. Agusam bad a chéile a ghabh iad, agus cha robhiad fad sam bith ag obair nuair a leum... Dia, bha ... bhaesan 'na tharbh. Agus bha ᚳ am fuamhairea' toirt teas dha ged a bha e 'na tharbh fhéin.Agus ... ach mu dheireadh fhuair e greimair an adhairc a chur a's a' mhineach aige,agus a bhualadh ris a' chnoc. Agus ..."Am bàs os do chionn, a bhéist," ars esan,"gu dé d' éirig?" ars esan."'N dà, 's iomadh rud sin a th' agam 'naéirig," ars esan. "Ach chan eil sìon a th'agam," ars esan, "nach fhaigh thu," ars esan,"ach ... ach," ars esan, "leig leam mo bheatha."Dé ..."Seadh. Innis dhomhsa dé th' ag ... dé th'agad," ars esan.Dh'innis e gu robh leithid aige 's bhaleithid aige de ... sgàthan aige agus ...faiceadh tu fiamh an òir 's fiamh an airgidas d' aodann, agus bha cìr aige,agus nuair a chìreadh e 'cheannagus ... gu dé nach robh aige.'S bha aichean aige dé dh'airgiod's de dh'òr, agus gheibheadh e ... Bhafàlairidh aige 's gheibheadh e chuile sìondhe sineach, ach a bheatha a leigeil leis."Fhalbh," ars esan, "bidh sin agam agus dobheatha," ars esan.Well, mharbh e ann a shin. Chuir e anadhairc throimh'n ... throimh'n talamh 'sthroimhe, agus mharbh e am fuamhaire 'sdh'fhàg e ann a shin e."Fhalbh nist. Thig a nist a nuas," ars esan,"ach gabh cùram," ars esan, "dhen chuilesìon tha siod," ars esan, "'s thig iad g...thig iad feumail fhathast," ars esan.Well, thànaig ... thànaig e nuas, agus bha amfeadan roimhe ann a shiod. Agus thog e amfeadan 's riobaig e e 's chuir e 'na phòca e.Agus dh'fhalbh e sìos ... agus chaidh e ... rànaige pàileis an fhuamhaire, agus ghlan is nigh ee fhéin 's chuir e e fhéin air dòigh, 's neo-ar-thaing nach robh e togail a nist, agus thugadha mach an fhàlairidh ... an fhàlairidh agusthugadh biadh dhi agus dh'fhalbh e leathaLeum e air muin na fàlairidh 's dh'fhalbhe leatha.Agus chuir e cuairt air an àite agus, mara chuir e cuairt air gach àite chuir e cuairtair a' bhaile aca fhéin. Agus bha nighean anrìgh a muigh, agus thug i an aire dha.Agus ... O m' eudail Dia, 's dh'fheumadh iseam fear ud fhaighinn. Dh'fheumadh ise greimfhaighinn air, agus 's ann a chuir i brath airfeadh an àite gum biodh cruinneachadh aca anochd aig ... aig a chuile firionnach a leithid seoa dh'àite, feuch a faiceadh i e.Thill e co-dhiubh an uair sin. Thill e sìos, agustha ... rànaig e sìos a' phàileis agus ghlas e suasa' phàileis, 's chuir e air dòigh a chuile sìon, 'schuir e staigh an fhàlairidh, 's thug e botulfìon is buillionn cruithneachd dhi, 's dh'fhàge staigh ann a shineach i. 'S ghlas e suas ant-àite agus dh'fhalbh e nuair sin dhan ghàradh's thill e dhachaidh ... thill e. Chuir emach na gobhair, agus bha aon fhicheadgobhar eile aige a bharrachd aigean oidhche sin tighinn a mach, agus thuge leis dhachaidh iad. Agus ...O Dhia," ars a' chailleach, ars ise, "tha eagal orm,"ars ise,ars ise, "g' eil thu," ᚳ "'dol an luib nam fuamhairean,"ars ise."An e mise?" ars esan. "'N dà 's mise Dhianach eil sin," ars esan. "Tha e teann gu leòrleamsa," ars esan, "far a bheil iad," ars esan,"ge nach ra...(Loss of soud) (Song)Informant : D.A. Johnson, Aird Mhór, South Uist.SA 1975/228 A4Collector : Alberto Azzolini.Buachaille Caora Caomhaig (contd.)Well, chaidh e fhéin agus a' chailleach abhleoghann nan gobhar, agus ...cualaars ise."Ach," ars ise, "an d' fhuair thu," ᚳ "an naidheachdtha 'dol?""Cha chuala," ars esan. "Dé an naidheachd ath' ann?" ars esan."a chuil.""Tha," ars esan ᚳ ... ars ise, "a chuile firionnach a tha's an àite," ars ise, "gus cruinn aig ... aig nigheanan rìgh a nochd," ars ise, "pairtidh aice," ars ise,"feuch a faic i," ars ise, "fear a chaidh thoimh'nàite bha seoach an diugh," ars ise. "Agus thai," ars ise, "airson greim fhaighinn air na 'surrainn dhi idir.""Aye," ars esan."Agus 's fheàrr dhut," ars ise, "dhol ann.'s esan ..."'N dà," ars esan," ᚳ "'s ise bhios treis mar sineach,"ars esan. "Tha mise seachd sgìth o mhoch.thrath," ars esan, "a' streap chreagan is chlachanis àiteachan," ars esan, "a' faighinn feadhainndhe na gobhair agadsa," ars esan, " a siod 'sa seo," ars esan, "nach bithinn," ars esan, "a'falbh a nochd," ars esan. Agus ...ars a' cha.."Hod!" ᚳ ars am boirionnach," ars ise, "théid thu ann.""Cha téid mi idir ann," ars esan. "Chan eil mi 'dol ann idir," ars esan."Tha mi 'dol a ghabhail mo shuipeir," ars esan,"'s 'dol a dh'fhalbh a chadal."'S ann mar seo a bha co-dhiubh. Cha deach eidir ann. Agus chruinnich a chuile duinede dh'fhirionnaich bha 's an àite chruinnichiad dhan àite bh' ann a sheoach. Agus bhanighean an rìgh ann 's bha i 'cur cuairtair a chuile duine riamh dhiubh, 's chan fhacai duine.Well, làirne-mhàireach a seo dh'éirich e 's ...agus bha ... Fhuair e e fhéin deiseil co-dhiubhagus th... dh'fhalbh e leis na gobhair. Agusan latha bha sineach co-dhiubh ghabh e seachadair an dà fhuamhaire agus rànaig e an treas fear.Agus rinneadh a leithid eile air an fhear sin agusa rinneadh air càch, agus ... agus chuireadhcrìoch air, agus fhuair e chuile sìon a bha ... bha's a' phàileis. Agus cha robh aig an fhear sinfeadhainn ... bh' aigach car de rudan bh' aig ᚳ càch. Agusbha an fhàlairidh aige co-dhiubh, agusnuair a fhuair e chuile sìon air dòigh, thug emach an fhàlairidh, 's thug e botul fìon isbuillionn cruithneachd dhi, agus chìr e le calg's an aghaidh a cuilg i, agus dh'fhalbh e leatha.Agus ... Well, rinn e an dé ... rinn e andiugh, chaidh e throimh'n bhaile aca fhéinsuas fad an t-siubhail. Agus bha nighean anrìgh a' gabhail stoc, agus tha ... thuirt i ...... dh'fheumadh iCha robh ach ò dh'fheumadh i ᚳ fhaighinn co-dhiubhge bith có bh' ann.Agus dh'fhalbh esan 's chaidh e dhachaidh,agus rànaig e leis na gobhair agus ...taigh na caillich, agus chuireadh a staigh.na gobhair 's bhleoghnadh iad 's chuireadhair dòigh a chuile sìon. Agus thuirt a'chailleach ris gu robh cruinneachadh eilegus 'ith nochd a siod air ais, nach d' fhuairnighean an rìgh, nach fhaca i sealladh air anfhear a bh' ann, agus gum b' fheàrr dhadhol ann."A 's esan ... 's ise bhios treis mar sin,"ars esan, "mun téid mise ann," ars esan."Tha mi seachd sgìth o mhoch-thrath," ars esan,"'sgrìobadh cr... 'streag chreag," ars esan,"'s 'streap sgealpachan," ars esan, "'cur asfeadhainn dhe na gobhair agadsa," ars esan,"ge nach fhalbhainn an dràsda," ars esan,"a sin," ars esan, "agus tha mi riatanach airrest," ars esan, "agus tha mi 'dol a dh'fhalbhdhan leabaidh."Well, 's e seo an rud a rinn e co-dhiubh, nuaira fhuair e air dòigh co-dhiubh thug e an leabaidhair. Làirne-mhàireach dh'éirich e agusdh'fhalbh e. Thug e leis na gobhair 's dh'fhalbhe. Agus rànaig e na trì pàileis a bh' aig nafuamhairean, agus chaidh e seachad chon naceathramh té. Agus chaidh e ... chur e ... leage an gàradh a sineach agus chuir e staigh nagobhair, agus chaidh e gu ruige craobh a bha's a' ghàradh agus thòisich e ri seinn anfheadain. Agus cha robh e fad sam bith a'seinn an fheadain a sin nuair a chuala e:"Air fith fath fuathagaich air barraibh analbhagaich, 's fhurasda aithneachadh g'ana si... a' suirghe 's a' seiseineach," ars ise,"a tha 'mo chuid mac sa ," ars ise, "nuaira thàna tusa," ars ise, "le d' chuid ghobhar,"ars ise, "gu ruige mo ghàradh sa," ars ise. Ach ..."Nuair a ruigeas mise thu," ars ise, "cha bhiagad ach gigein air gach goigein dhiot," ars ise.Agus a nuas a ghabh a' chailleach, agus fearac ... bha ... bha bata aige 's bha e 'dèanamhaicean rothaid dhi, 's bha fear eile ᚳ 's bha e'dèanamh soluis dhi.Agus co-dhiubh seoach thànaig i. Agus ..."Siuthad," ars ise, "nuas as a sin," ars ise.Agus "Seo," ars esan, "beir air a seo orm," ars esan.Agus "Tilg orm e," ars ise.Dh'fhalbh e 's thilg e sìos am feadan, agusbha an tarbh a bha sin air a bheulaibh.'S am bad a chéile a ghabh i fhéin 's an tarbh.i ...Agus an Dia, bha e seoach ... Bha ᚳ an tarbh'ga shiomanadh gu làidir, agus uair dhe nah-uairean a seoach, "Ha-ha-am," ars ise, ...crìochChuir e aisde té dhe na fiaclan, agus ...a chur air téfiacail ᚳ bhiodh i 'dèanamh an rothaid dhi.airAgus ... "Tha mi," ars ise, "ᚳ tacsa a chall a siod,"ars ise.Agus 'mu dheireadh thòisich e o thé gu té gusnas ... dh'fhàg e ann a shiod i."Siuthad," ars esan, "am bàs os do chionn, abheist," ars esan, "gu dé d' éirig?" ars esan."O," ars ise, "'s iomadh rud sin," ars ise. "Thachuile seòrsa," ars ise, "a dh'fheumadh àiteagam," ars ise. "Ach," ars ise, "chan eil sìon dheth,"ars ise, "nach fhaigh thusa," ars ise, "ach leigleamsa," ars ise, "leig leamsa mo bheatha.""Nì mi sin," ars esan, "agus bidh sin agam,"ars esan, "agus do bheatha," ars esan.Agus 's e seo an rud a rinn e. Mharbh e'chailleach. Agus ..."Seo a nist," ars esan, "thig a nuas as a sineach,"ars esan, "agus gabh cùram dhe sin," ars esan,"agus tha sin agad," ars esan, "a chumas beò ...glé mhath thu gu bràth," ars esan, "agus bheiran aire dha" ars esan, "agus chan eil éiginna's a bidh thu," ars esan, "ach gléidh amfeadan," ars esan ... "a's a bidh thu," ars esan,"ach caith am feadan," ars esan, "agus bidh mise'na àite," ars esan.Well, thànaig e nuas. Chuir iad air dòigha chuile sìon. Agus bha latha brèagha ann,uamhasach fhéin brèagha, agus chaidh e sìoschon na pàileis agus thug e mach anfhàlairidh a bh' aig a' chaillich, agus chìr eagusle calg ᚳ an aghaidh a cuilg i, agus thugadh dhibotul fìon agus buillionn cruithneachd, agusdh'fhalbh e leatha.Agus mar a dh'fhalbh e 's ... mar a chaidhe timchioll gach àite ghabh e an route ab' àbhaist dha ghabhail timchioll a' bhaile acafhéin agus pàileis an rìgh 's na h-àiteachansin. Agus dé bh' ann ach latha uamhasachteth, agus bha broilleach na léine aigefosgailte mar seo, 's i cho teth leis a'ghréin. Agus bha nighean an rìgh a muigh.Agus bhall-dóbhrain air ann a sheo fo 'achìch dheis, agus spot i e.Agus dh'fhalbh esan co-dhiubh 's chum ethroimhe, agus chaidh e sìos. Agus 's e oidhcheShathuirne a bha e ri bhith ann, aguschaidh e sìos chon na pàileis aig a' chaillichagus ghlasadh suas a chuile sìon. Aguschuireadh a staigh an fhàlairidh 's chìreadhle calg an aghaidh a cuilg 's thugadhdhi botul fìon is buillionn cruithneachd, aguschuireadh a staigh i, agus ghlas e suasa' phàileis agus dh'fhalbh e.Agus ... dh'fhalbh e leis ... Chum eair an taigh dhachaidh agus na caoraich ...na go... na gobhair aige, agus bha feadhainna bharrachd ann a nist seach mar a bhareimhid ann, agus thug e dhachaidh iad.e fhéin 's... ri mAgus thòisich ᚳ a' chailleach ri bloghann. Aguscó thànaig ach nighean an rìgh, agus bhaaige-san riesan air siobhtadh a nist. Agus an déisan dèis am bloghann co-dhiubh chaidhesan a shiobhtadh 'aodaich. Agus bhanighean an rìgh bha i ann. Agus co-dhiubhseoach chaidh e suas, agus gu dé ... gu dérinn ise ach a dhol a phiobadh air, nigheanan rìgh. Tha e 'colach gu robh i air bàraila' ghabhail .... amharus a chor-eigin aghabhail air, agus thug i an aire dhanbhall-dóbhrain a bh' ann a sheo. Cha dorinn i ach an dorus fhosgladh agus ..."'S tusa," ars ise, "mo dhuine-sa," ars ise."Mise," ars esan."Seadh," ars ise, "dìreach thusa," ars ise. "Thathu air trigeachan gu leòr a thoirt asam,"ars ise, "ach cha toir thu an còrr," ars ise."Seall do mharc ort," ars ise. "Chunna misesiod an diugh," ars ise, "'s do bhroilleachfosgailte," ars ise. "'S tusa an duine," ars ise,"'s feumaidh tu mise a phòsadh."Well, cha robh aige ri tighinn as. Bha marcann?air 's bha marc aicese. Agus co-dhiùbhseoach bha e aig a' chaillich 's bhiodh ecoimhead ri ... còmh ri nighean an rìgh's ... Agus rinn iad airson pòsadh.Agus phòs iad a seo, e fhéin agus nighean anrìgh. Agus nuair a phòs iad a sin 'sa fhuaras gnothaichean air dòigh, thòisichiad air tarruing as na pàileisean, nafuamhairean, chuile seòrsa a bh' ann.Agus thòisich iad air togail pàileis eile,agus cha dèanadh ... dèanadh am pàileisa bh' aig a h-athair cha dèanadh i bothandhichearcan dhaibh ᚳ, an té a thog iadsanagusAgus chaidh e fhéin agus a bhean ... chanfhé...eil fhios 'am a nist an deach an rìgh ᚳ fhéinann, ach chaidh e fhéin 's a bhean,nighean an rìgh, chaidh iad dhan phàileis ùr.Agus dh'fhàg mise ann a shin iad nuaira fhuair mi fhìn ... Agus chan eil fhios 'amcó fhuair a' chailleach .. na gobhair.Agus sin mar a chuala mise eachdraidhan duine sin.Informant : D.A. Johnson, Aird Mhór, South UistAT 300Collector : D.A. MacDonaldSA 1976/155 B2Am Buachaille 's na Fuamhairean.Bha tuathanach ann a shiod, ma tha agus bha ...'s e ... bha aon ghille aige, agus tha e colach leamgu robh e uamhasach sgoinneil, an gille. Agusricha bhiodh e ach ri buachailleachd 's ᚳ rud dhent-seòrsa sin.Agus bha e an latha bh' ann a sheo bha e 'buain,bha e 'buain mhònadh, agus 's ann a mach abha an dìnneir a' dol thuca. Agus chuir e angille air falbh leis an dìnneir. Agus gu dé rinnan gille ach an dìnneir a dhòrtadh. Agus thill edhachaidh agus dh'innis e dha 'athair."Well," ars esan, "cuiridh sinn thuca dìnneir eile," ars esan.Achars esan,"ᚳ seo," ars esan, "an latha mu dheireadh," "a bhios tusaseo," ars esan.Agus chuireadh an dìnneir gu ... chon luchd namònadh co-dhiubh. Agus thànaig an gille dhachaidha rithist an déidh na dìnneireach leis nagnothaichean. Agus thuirt 'athair ris, "Well," ars esan,ars esan,"bidh thusa" ᚳ "'clìoradh air falbh as a seo ammàireach," ars esan, "agus cha bhi an còrr turusagad ris an àite seo," ars esan, "ma 's e siodars esan, "do chosnadh," ars esan."Well, ars esan ... ars an gille, ars esan, "Théid thu,"ars esan, "dhan cheàrdaich," ars esan, "agus nìsibh cliob dhomhsa," ars esan. "Agus ..."Glé cheart," ars 'athair.Rinn e sin. Chaidh e ann. Dh'fhalbh e dhancheàrdaich, agus thànaig e agus an cliob aige.Agus rug an gille air a' chliob mar seoach agusthionndaidh e an cliob agus bhrist e an cliobmar siod."Cha chliob siod," ars esan, "do dhuine sam bith,"ars esan. "Seo dhut siod," ars esan, "agus fhalbh," arsesan,"agus dèan fear ceart," ars esan.Well, dh'fhalbh an duine dhan cheàrdaich air ais,agus thànaig e agus fear eile aige. Agus nuair athànaig e lùb an gille mar seo 'na làimh e.ars esan,"Cha mhór na sin," ᚳ "a nì am fear ud," ars esan."Agus," ars esan, "nì thu dhomhsa," ars esan, "fearceart," ars esan, "a sheas ... a sheasas rud," arsesan.Dh'fhalbh 'athair dhan cheàrdaich a rithist agusthànaig e, agus cliob eile aige air a dhèanamh.Agus ... well, rug esan air agus dh'fheuch e marseoach e, ach, well, dhèanadh e car de lùbadhair, ach cha do laigh e air."Well," ars esan, "chan eil e ro mhath," ars esan, "achnì e an gnothach," ars esan.Agus 's ann mar seoach a bha co-dhiubh. Bha iad anist ann. Agus bha rìgh a's an àite agus bhanighean aige. Agus an latha bh' ann a sheoach thànaigfuamhaire a thaigh an rìgh, agus dh'fheumadhe an nighean fhaighinn ri pòsadh, neo chan fhàgadhe ceann aca air ... air colainn. Agus bha an gilleair falbh, agus nuair a thànaig an gille dhachaidha seoach dh'innseadh dha mar a bha.Agus fhuair e an cliob co-dhiubh, agus dh'fhoighneachd e an deach duine sam bith a gheàrdaig anighean an rìgh. Bha i gus 'ith ᚳ leithid seoach adh'uair aig pàileis an fhuamhaire ... aig pàileisan rìgh 's am fuamhaire 'tighinn g'a h-iarraidh.Agus thuirt ... thuirt iad nach b' fhiosrach gudeachaidh, ach aon ghille bh' ann a sheo, dh'fhalbhe co-dhiubh còmh rithe.Well, dh'fhalbh mac an tuathanaich. 'S nuair arànaig e bha nighean an rìgh ann a shineach agusbha an gille, cha robh sgeul air, bha e air a dholam falach. Agus bha ... cha b' fhada seoachco-dhiubh gus an tànaig am fuamhaire.Agus dh'fhalbh mac an rìgh mach ... mac an tuathanaichagus chaidh e null agus choinnich e amfuamhaire, agus chaidh e fhéin agus am fuamhaiream bad a chéile.Ach co-dhiubh seoach rinn mac ... mac an tuathanaich,rinn e an gnothach air mac ... air ... air an fhuamhaire,agus ... ach gun deach a ghearradh. Agus bhaise ann, an nighean, agus rànaig i, agus bha dreasoirre, agus thug i pìos as an dreas, agus ribigi an gearradh agus chuir i am pìos a bhaseo, an stail a bha seo, air a' ghille.Agus thànaig an gille eile. Bha e ann am falachfhad 's a bha an cath a' dol, an gille a bha 'dolg'a geàrd.Well, chaidh iad an uair sin gu taigh an rìgh, gutaigh an tuathanaich. Agus seo, bha e nist, mac a... an gille a bha 'dol g'a geàrd, 's e bha 'dolg'a gabhail, agus thuirt an nighean nach e, nachdo chuir e bonn sam bith as a leth-se, achgur e seo an duine, mac a ... mac an tuathanaich,gur e seo an duine a shàbhail ise."Agus," ars ise, "gus innseadh," ars ise, "dh'fhalbh ...gus innseadh," ars ise, "coimhidibh," ars ise,a th'"an dreas ᚳ agam," ars ise, "'s tha pìos dhendreas agam," ars ise, "coimhidibh," ars ise,air"ᚳ mac an tuathanaich," ars ise, "tha pìos dhenars isedreas agam" ᚳ "air a ghearradh a rinneadh air,"ars ise, "a shàbhail ...Well, 's e seo an rud a bh' ann co-dhiubh.Fhuair ... fhuair mac an tuathanaich, fhuair enighean an tuathanaich ri pòsadh agusnighean an rìgh ri pòsadh. Agus bha iada nist ann a shineach, agus co-dhiubh,co-dhiubh seoach bha ... Bhiodh an gille seo,'s e bhiodh a' falbh leis na beathaicheanan uair sin, an gille bh' ann a sheoach,nighean ...am fear a shàbhail nighean an rìgh, 's ebhiodh a' falbh leis na beathaichean.Agus an latha bh' ann a sheoach bha e aig nabeathaichean, agus bha an tuathanach a bhaann a sheoach a' gearan gu robh e a' call nambeothaichean, gu robh na beathaichean aige 'falbh,nach robh sgeul aige orra. Agus bha esan aigna beathaichean co-dhiubh, agus chunnaic eam fuamhaire a bh' ann a sheoach a' tighinn,agus chaidh e air feadh nam beathaichean agusthug e as an té a b' fheàrr dhiubh, agus ghabhe nall leatha agus bha ... cheangail e i.Agus thuirt an gille ris, "Tha mi fhìn a'smaointinn," ars esan, "gu na ceangladh sibha' bhó," ars esan, "ann an dòigh eile," arsd' ra ...esan, "gu ᚳ rachadh agaib' fhéin," ars esan,"air a toirt leibh," ars esan, "agus chabhiodh strì agaibh rithe," ars esan. "Na cà...na ceangladh sibh," ars esan, "an dà ... a dhàchois-deiridh còmhla agus an dà chois-cinncòmhla," ars esan, "agus an cur mun amhaichagusmar seoach, cha bhiodh strì ... chan fhairicheadhsibh," ars esan, "a toirt air falbh."... ars"'N dà, chan eil mi 'g radh," ars ᚳ am fuamhaire,ars esan, "nach eil thu ceart," ars esan.Agus dh'fhalbh e agus rinn e sin. Agus nuaira bha am fuamhaire a' falbh leis an rud dh'iarran gille air a cheann a chur a staigh mar seoacheadar an dà rud, eadar na casan-cinn agusna casan dei... deiridh agus na rudan a churmu 'ghualainn agus nach fhairicheadh e e.Agus nuair a fhuair e sineach ann, dh'éiriche fhéin leis ... leis an arm a bha seoach agusmharbh e am fuamhaire.Agus cha robh air seoach ach seo fhéin co-dhiubh.Dh'fhàgadh am fuamhaire ann a shiod, 'sleigeadh ma sgaoil a bhó.Agus làirne-mhàireach, air an aon dòigh, thànaigfuamhaire eile, agus thug e as té dhe nabeathaichean, agus ... airson a toirt air falbhleis. Agus dh'innis an gille, thuirt an gilleris mar a thuirt e ris an fhear eile, mar acheangladh e i. Agus rinn an gille a leithideile air. Agus mharbhadh am fuamhairesin còmhla ris.Agus an treas latha, air an aon doigh, thànaigfuamhaire eile, agus bha ... an té a b' fheàrr dhena beathaichean thug e mach as an rud i. Agusrinn ... dh'innis an gille dha an dòigh air antoireadh e air falbh i. Agus rinn am fuamhairesin cuideachd. Cheangail e na casan-cinn aicecòmhla agus na casan-deiridh, agus bha ...chuir e m'a amhaich i, agus nuair a chuire m'a amhaich i mar seoach i, thànaigesan thuige leis an arm, agus mharbhadh amfuamhaire.leis ...Ach co-dhiubh seoach, 's ann mar seoach a bha.Latha n-earar a seoach, thànaig a' chailleacha bha seoach agas thuirt i ris a' ghille,"Tha thusa," ars ise, "an déis mo thriùir mhac-sa,"ars ise, "a mharbhadh," ars ise."An e mise?" ars an gille."Seadh," ars ise."Chan eil gu dearbh fhéine.""O tha," ars ise, "ach marbhaidh mise thusa," ars ise.Agus thòisich e fhéin 's a' chailleach air gleachdair a chéile. Agus mharbh ... leag e a'chailleach. Agus"O," ars ise, "leig mo bheatha leam," ars ise,"agus bheir mi dhut," ars ise, "rud sam bith,"ars ise. "Tha drung òir agus drung airgid agamsa,"ars ise, "agus tha e," ars ise, "làn gu bheul,"ars ise, "dhen chuile seòrsa agus iomadachrud eile a bharrachd," ars ise, "agus bheir midhut a chuile sìon dhe sin," ars ise, "ach leigleam mo bheatha," ars ise."Fhalbh," ars an gille, ars esan, "bidh do bheathaagam còmhla ris," ars esan.Agus mharbh e cailleach nam fuamhairean. Agusrinn e seo, e fhéin 's nighean an rìgh, airsonpòsadh. Agus dh'innis e dhi mar ... muna chuile sìon, agus thòisich iad ri tarruingan airgid 's an òir 's a chuile sìon á caistealorranam fuamhairean. Agus thog iad gu ruigecaisteal an rìgh, agus phòs e fhéin a seoach agusnighean ... nighean an rìgh.Agus cha robh e 'na bhuachaille tuilleadhaig ... aig an tuathanach, ach bha e 'narìgh còmhla ris an rìgh. Agus sin agad mara dh'éirich dhan fhear sin mar a chuala mise.Chan eil fhios ... Cha chuala mise an còrrmun deaghainn ach sin.DAM Well, glé mhath, a Dhòmhnaill Alasdair, agus's e cuimhneachadh oirre seo as ùr a rinnsibh, an e?DAJ O cha ... Bha ... treis o bha i agamach cha robh ... Bha i air chùl.DAM Feumaidh gu robh i air chùl an àiteigin achor-eigin. Cha chreid mi gu tug sibh tu AonghasIain i 's cha tug sibh dhomhs i.DAJ Cha tug. Cha tug.DAM Cha chuala mi agaibh reimhe i. Agus tha micinnteach 's ann aig ur n-athair a bhiodh icuideachd, i sin.DAJ O 's ann.DAM O well, tha i math cuideachdDAJ No aig cuid-eigin a chuala mi i.DAM 'S cuin a bheothaich i seo? Seadh, cuin athog i seo a ceann, a nist?DAJ O có aig tha brath?DAM O well, tha i fìor mhath i fhéin.'S ann mun àm aDAJ 'S ann o ... ᚳ bha mi 'toirt nan sgeulachdan dha nagillean eile a bha siod, 's ann a thog mi i. Thànaigi staigh orm.DAM Ach cha do ... cha do record esan ann i sin.DAJ Có?DAM An gille eile.DAJ Cha do ... O cha do record. Cha d' fhuair e i,'s cha do record, airson a recordadh.DAM Uhuh. 'S robh gin eile a bha 'dùsgadh as ùragaibh mar sin, dhen t-seòrsa sin?DAJ O chan eil mi 'smaointinn gu bheil.DAM Tha iad a' sìor thighinn thugaibh.DAJ Chan eil mi 'smaointinn gu bheil.