Mar a dh'ionnsaich Aonghas Domhnallach snamh

Iain mac Dhomhnaill a d' innis:Mur a dh'ionnsuich Aonghus Domhnullach snàmhAonghus Domhnallach a bh' air a' ghille abha seo agas mór a dh'ionnsuich e snàmh. Bhae 'na bhuachaille aig Caiptean Chille Chonaidann an 1830. Agus tha e a' toirst leis nageòidh leis a' chrodh 's a' mhaduinn is 'gancuir an àird taobh na h-abhna. Agas chanfhac(hc)a de e dad na b' fhearr ach na geòidha chur a mach air an abhainn. Agas bha easann agas bha iad a' tighinn a nuas leis aneas. Bha e a' gabhail beachd orsa mar a bhaiad a' tuiteam leis an eas agus mór adh'éireadh iad an àird leis an uisge pìos airfalabh bho'n steall a bha seo. Fhuair e greimair giadh agus rug e air earuball," air a'ghiadh bu treasa a bh' ann. Chaidh e sìosleis agas thug an giadh gu tìr e. Dh'fhiache sin trì na ceithir a thrupan. Ma dheireadhthuirst e:"Nì mi an gnothach liom fhìn."Chaidh e sios an deadhaidh nan geòidhagas thug e plap sios agas thug e a dhàna trì bhuillean leis an làimh agas leis nacasan agas bha e air tìr. Chum e air seo gusan robh e làn-ionnsuichte air snàmh. Ach cóthug an aire dhà maduinn a bha seo achChoilleCaiptean ᚳ Chonaid agus e air deireadh guntighinn leis a' chrodh leis a' chluich a bhaair m'un abhuinn. Agas chuir e fios adh'ionnsuigh athair – a' rud a thachair."Agas thu an t-eagal oram gun téid angille a bhàthadh agas bhithinn fuathasuchduilich nan éireadh dad dhà.""Agas thuirst athair mar seo:"'N uair nach deach a bhàthadh an toiseachcha téid a bhàthath a nise. Tha snàmhaige. Chan eagal dà."Agas 's ann mar sin a dh'ionnsuich esnàmh. Agas bha e 'na snàmhadair cho math 'sa bha a's an dùthaich. Ach gràinne bhliadhnachanan deadhaidh sin, dh'fhàs e suas agus phòse. Agas chaidh an gille aige a chall airan abhainn gu h-àrd aig Achadh Luachrach. Agascha robh oisean do'n abhainn sin nach doshiubhail e. Bha e cho math air snàmhagas bhiodh e a' dol am bonn a chuilelige a bha e a' smaointeachadh a bhitheadhan gille. Ach cha d'thuirt e i. Theape a bhith bàidhte gle theann air an taighaige agas e aig an abhainn. Chunnaic e rudbàn shios is chaidh e sìos. Agas thàinige an àirde. Dar a thàinig e an àirde:"Saoil," thuirst e, "an do rannsuich mi ceart e?"Tha rud eigin a' tighinn a staigh oram," thuirste," gur h-e a bh' ann."Agas chaidh e sìos ullamh, allamhan deadhaidh dhà dìreadh gun móran anail aghabhail. Agus 's ann a sin a theap e abhith bàidhte. Ach 'n uair a chaidh e sìos 'ambonn na lingeadh, dé bha seo ach reithe bàid.agus a' chlòimh air falabh dheth. Agus bhae cho coltach ri corp a' ghille. Ach an oidhchesin thàinig an gille 'ga ionnsuigh ann am bruadagas thuirst e ris:"Sguir dhe'n abhainn, Aonghais. Chan fhaigh thu misetuillidh. Ach chaidh thu gu math teann air'm fhaotuinn, ach chan fhaigh thu tuillidh mi.Agas gabh fois."Agas ghabh e comhairle an deadhaidh abhruadair