Alladin agus A Lamp

Alladin agus a Lamh
Bhí si ann fad ó shoin agus is fada ó shoin ó bhí bhí baiteach mhrá
ann agus fuair a fear bás sul a rabh siad i bhfad posta. Ní rabh an
ach mac amhain agus se'n t-ainm a bhí air Alladin agus rinn a mhathair
amach bhí siad na gcómhnuidhe máit fiadhanta ins a tsháth
go mbfear duith a dhul leis a pháisde nuair a thenaic ann rud ba
agus céird eighisteacht a chur roimhe. Bhí a thair na tháilliur agus rinn se
amach go gcuirfead sí'n gasur fighluim na ceirde céadhna
Bhí go maith agus ní rabh go h-ole. Nuair a bhí a stocach foghluinide
bhíod se annsiud agus annseo frid a tír achan uile áit a fuigheal
a déanamh cultach adaigh do dhaoini a d'iarradh é. Bhí'n lá
ionnsair fear a bhí
amháin ins a tsamhrádh agus fuair a
dó sé'n fáig
giota maith a shiubhal
n air"
sin dh
a bhí acu san an
mhaidin amháin shamhraidh. Bhí aige le dul trasna cruic. Nuair
a bhí se thuas choir a bheith ag mullach a chruic bhí a ghrían giota bear
baoideach ar aoirde agus bhí cuma air go ndeanfad se lá íontach teith
Thenaic se fear uasal a teacht aníar a cruc aige agus croisin mór buidh
faoi na ascall cuma iontach galanta air péire butaise agus castor agus casag
gorm. Su a t-eideadh a chaithead siad san am sin Bheannuigh
Alladin dó agus bheannuigh seisean d'lladin me na bríadhra bhí an
ann uair sin
"A racha liom" ar seisean le Alladis "le do thoil soir annseo a
cruc giota beag"
"Níl maran fáill agam" arsa Alladh "Nó tá me dul a saothrúme lá
páighe.
"Goide'n paigh atá agat" arsa'n fear uasal"
"Dhá seillig sa lá" arsa Aladin.
Chuir a fear uasal a láimh ina phoca agus thug se'n dá seillig do
"Nach racha tú linn anois" ar seisean "Go ndearfaidh tú gair beag
damh agus nuair a bhéas a gáir deánta agat" ar seisean "Damhsa pil
na bháile arais" ar feadh a lae 'ndiu agus cuirfidh se'n droch- uair tharat
Shiubhal a bheirt leófa goir a chrus go deacha siad go dtí árdan
beag deas bár a bhí ann. Chrom a fear uasal síos ar a talamh agus thanntuigh
se leac mhór a bhí ann
"Gabh síos annsin" ar seise
eadin.
Bhí teigh
agams
s a bhruighinn agus na bí i bhfad amuigh" ar seisean.
Fuaidh thladh sios; fuaidh se go dtí'n áit a rabh la. Thóg se na
láimh e agus thúsuigh se ag órc thart ar thaobh na bruighe. Níl an áit a
n-órcochad se 'nach rabh soillseacha agus deallruigheacha a soillsin
ar na ballain agus plátai airaid. Bhí fáinn óir ann. Bhí platai óir ann
crochta ar na ballan. Bhí fáinni airgead na ríanna agus péarlai de
achan uile dhath breacuighste ar na platai agus ar chéud míle aiteagal
eile rabh ann nach rabh ainm a bith fa na gcoinne. Bhí se ag orc
annsuid agus ag óre annseo ar achan uile seórt aba dise na a cheil
níor smaoitigh se aríamh ar an fhear uasal a d'fag se ar bhéal a
phuill a fannacht leis. Sé'ndeireadh bhí air rinn se amach go
dtarraingeochad se ar an fear a d'fag se amuigh agus nuair a b'fad
leis an fhear uasal a bhí se fanacht thonnlúigh se'n leac ar a pho
agus ciad aige fannacht annsin. Thenaic seisean aníos a staighe go rab
se ag barr agus bhí'n leac druidhte air agus bhí se cómh trom agus nach rabh se
ábalta a bhosadh. D'fiach se go bog agus d'feach se go cruaidh agus ní rabh
gair ann. Bhí se barr-chaoineadh annsin faoi leic go rach
neóin agus deireadh lae ann go rabh an t-ocras dá bhualadh agus é
'geirigh lag. Bhí se 'g órc ar a lam fa cómh deas agus bhí se agus fa
cómhailleach agus bhí se. Bhí loinneadh amach as mar a ghrío
Thoisigh se scríbeadh air lena inghne go bheicfead se goide rabh
déanta de agus le sin d'eirigh geni mór amach as a lamh
"Dadaidh a bhfuil a dheath ort a Aladin
mise
"Níl dadaidh dhith orm" arsa "
gh ar
as
bhuaith"
tí luaithe dubhairt nó bhí Alladin na sheasamh ar a bhruach.
Shiubhal se leis bhí'n fear uasal ar shiubhal agus bhí'n oiche teacht.
Chuir Alladir a lap na phoca agus bhair se'n baile amach
"Shíl me" arsa'n mathair "Nach dtiocfa cionn cupla lá"
"Ó shíl me fhéin sin" ar seisean "a fusa a dhul na bháile mhór nó
a fhágal Nuair a eireochas tú ar maidin a mháthair" ar seisean
"Níl fhios agat ce h-áit a gcuirfe tú do lá isteach agus b'é a dhálta se
damhsa indiu e" ar seisean.
Ghléus a mhathair greim bidh dó agus fua se luighe. Ar maidin lá.
na bhárach bhí se cómh brodamhail as a lai agus bhí se cómh deas
sin agus go gcaithfead se bheith coimhead ar fadair. D'imthigh se
giota an teach an áit a bhfuair se áit naigneach m'álthan nach
rabh duine ar bith a coimhead air agus scrí se'n lamp. D'eirigh genn"
mór amach as a lamp
"Dadaidh bhfuil a dheath ort a bheadi" ar seisean "Dheánfa mise e
"A dtugfa chugam dhá chionn dena platai deasa a bhí sa bhruigh
ar seisean "A rabh me 'stuigh indé innti ar a chrus"
"Ní luaithe a dubhart ná bhí. Le tionntú na boise bhí'n gei anuas
agus a dhá phlata leis. Chuir se faoi na chasaigiad agus seo isteach
ionnsair a mháthair e.
"Cuirbaiseag ar d'ághaidh
a mháthair "Seo dhá
phlata a fuair me
dul na bhaile
mhóir leófa agus ní
páisdi abhí ag an dearthair bocht Thug leis a chailleach ar a
dhruim agus níor stad se go rabh se sa mhuileann a bhí ag an
dearthair shaidhbhir; bhain a glas de'n daras agus d'fag a chailleach
na sheasamh eadar dhá chionn de na h-ursadacha móra a rabh
an mhinn choirce ionnt agus a láimh thíos go dtí'n gualainn a
gcionn acu. Dhruid a daras arais agus fuaidh síos arais agus fuaidh e
luighe i dteach a dearthair bhocht.
Ar theacht amach do fear a mhuilinn 'se'n chéud rud a thenaic se
nuair a d'ascal se dóras a mhuilinn a chailleach a chuir
siad a lá sin na seasamh ag taobh a bhairrille agus a láimh
thíos go dtí'n uilinn is a mhín. ó d'imthigh se 'steach a reathaidh
ag innse do'n dearthair saidhbhir go rabh a mháthair amuigh
annsin sa mhuilinn a thenaic an oiche a suathadh fríd a mhín
choirce
"Caithfidh rud eighinteacht a bheith cearr" arsa'n déarthair
saidhbhir "Nuair ata sí teacht arais"
"Níl dadai cearc" arsa'n bheann; bhí sí stuaidha
"Cuirigfaoi chuim a leat seo í" ar sise "Agus ní bhfuigh do
dhéarthair bocht ná a chuid pisdí dath a locht ar a mhinn
na innsigi do dhuine ar bith e" ar sise "Ach a dearthair bocht
agus a pealar
B'fhíor
ar a trathnóna sin bhí'n dearthair
brc
goide mar bhí agus tamuid ag dule"
eadh
sé í agus
aite liom
Nuair a fuaidh'n chailleach na
ile, d'fiaffruigh Alladin
duith goide mar d'eirigh leithi
"Ó d'eirigh go h-an mhaith liom" arsa'n chailleach "Casadh mar an
bháile mhoir orm" ar sise "Agus d'iarr me cuig oiread orthu agus d'iarr tú orm
thug se damh a phighinn bheag 's a phighinn mhór d'ar iarr me"
"Tcím. Tcím" arsa Alladi "Ma 'sé sin mar tá níl muill ormsa go leor
acu fhághal."
"A lá'r na bhárach ar maidin fuaidh Alladin go dtí'n t-allt céadhna
arais agus scrí se'n lan. D'eirigh'n geití mór amach as a lan
"Dadaidh bhfuil a dheath a Alladin dheánfaidh mise duit e"
"Tug chugam dhá chionn eile de na phátan-adai" ar seisean "Bhfuil
na diannads agus na péalain breacaighthe orthu atá sa bhruighin
Lá ar a chric"
bá luaithe a dubhairt ná bhí le tionnta na baise bhí'n genin arais
leis a dá phláta.
"A mháthair" arsa "Alladin "Cuir baiseag bheag ar d'ághaidh. Tá
dhá phlata eile acu siad ugam indiu agus ce bith d'iarr tú ar a dhá
chionn eile iarr a seacht n-oiread orthu seo 'na tá siad i bhfad
níos dise"
Bhí go maith agus ní rabh go h-olc. Chuir a mathair baiseag uisce ar a
Araghaidh agus chuir sí'n
ná
reacht
n-oiread luth
- is a
talamh céadh
din. D'fiaffruigh se duithi ce mhéud a bhéad siad seo. "Ó d'iarr sí
seacht n-oiread orthu acht ce bith d'iarr sí ní dhear seisean acht a
láimh a chur ins a sparan agus a t-airgead a chunntas amach ionnsairch
ólan a poca d'airgead a lá seo aici. Thenaic sí na bháile agus bhí adi
a fuaigheal na shuidhe ar a tabla
"Mhathair" ar seisean "Goide mar d'eirigh leat indiu"
"Ó tá" ar sise "Méid a d'iarr me fuair me
"Ó bhéul caithfiad" arsa Alladin cupla bó bheag a cheannacht nuair
tá'n dí cur ann airgead chugainn" ar seisean "Caithfimid gléus beag
le chur orrainn fhéir"
Cheud aonach a thenaic cheannuigh Aleadin cheannuigh se trí ba
bréughtha. "Ó bhí doigh bhréagh annsin orthu cheannuigh se lód ine
ag
d'achan chineal a b'fhearr na chéile. Thoisigh se 'g saidhbhir agus a
rabh dadai tom nó leith aige. Nuair a bhíod se 'g eirigh gann airgead agus
rabh air acht a dul amach agus a lan a scríobadh agus platai eile fhágha
dena rudai óir. Bhí na comharsanaigh uilig go léir a cur íontais ann
goide thug eirigh cómh saidhbhir agus gan é saothru dadai. Bhíod se fághan
cor phaifas agus thena se 'ma scríbhinn 'ráit a rabh nighean maigor an
bhaile mhóir le fághail ag duine ar bith le posadh a t-é aba deise a
d'fagadh priosantar síos faoi na hathair. Suaoitigh seisean s ndoighe
nach thiocfadh bheith ábalta aige fheis agus bhuail amuidighe a phosta e
"A mháthair" ar seisean "lá amháir "Ba mhaith liom dó ndéanfa teachtairean
damh níor mhaith liom fios a bheith ag an duine air agus mar n-eirigh leat
fhéin" ar seisean "Ní bhéidh iomradh air
eag
"Níor agus a
"Cist agus cluinfidh tú.
"Goide sin a thaiscidh" arsa'n mháthair?
"Tá ba mhaith liom" arsa Alladin "Da labharfa le mar an bháile mhóir
damh fanna nighean"
"Ó thaiseidh" arsa'n mhathair "Ma tá Dia i bhfathach leat fannacha tú
amach óna mrá tumallt eile. Tá Día cur lust ort" ar sise "Na bheir
tú aire duit fhéin acht nuair a bhíos duine go maith" ar sise "Tá maith
leis a bheith go ro-mhaith ach tá duil agam" ar sise "Nach duitse a
h-innstear é"
"Seo seo" arsa Alladi "Ma tá tú dul" ar seisean "Abair go racha tú agus
mur bfuil tú dul racha me fhéin. Caith baiseag ar d'ághaidh" ar
seisean in ainn. Dé agus fuacha mise le priosantas galanta a chur leal
indiu
Fua sise a cóirin fhéin agus d'imthigh Alladin go dtí'n t-allt céadhna arais."
"Scríl se'n lann; d'eirigh genú mór amach as a lamh
"Dadaidh bhfuil a dheath ort a Alladin" ar seisean "dhéanfa mise duit i
"Dhá chionn eile dena phatai" arsa Alladin "Chugam uidin brealuighste
le péalai agus le diannads"
"Ní luaithe dubhairt ná bhí. Le tíonnta na baise bhí'n genin aige leis a
dhá phlata. Fuaidh isteach agus bhí a mhathair gléusta. Shín se'n dá phlata
ionnsair a mhathair
"Seo dhuit" ar seis.
a mbéadh priosantas ag duine
ar bith comh
onoir"
Bhí goid"
deachaidh sí go dtí na geaftai an áit a rabh mar an bháile mhóir
Fuaidh sí ar a dá ghlúin ag bun a gheafta agus thenaic bean dena
searbhontai amach. Dubhar sí nach diu lá na mbocht a char a
bith
"Ó ní dena bochta mise" arsa'n chailleach "Ach ba mhaith liom a
maior e fhéin a fheiceal" ar sise
Chuir achan duine íontas goide'n graithe mór a bhí ag tsean chaith
bhena leis. Thenaic se amach agus bheannaigh se do'n chailligh fheannnis
an chailleach dó is na bríathra bhí acu ann uair sin. Bhí aithua bhrán
aigesan ar a chailligh agus d'fiaffruigh se duith goide bhí cur bhuadhra
iadiu uirthi."
"Tá" ar sise "Me ag eirigh athchuige ort agus tá me ag iarraidh seacht
n-athchuinge do mo mhae. Chuir se annseo me" ar sise "Go abhrais
le d'onoir fa nighean"
"Ó níl duine ar bith" arsa'n maior "A bhíos ag iarraidh a leithead sí
nach mbíonn priosantas galanta leófa le leagan faoi na n-átha
"Maise b'feidir" arsa'n chailleach "Go bhfuil sin liomsa me fheir" ar
a láimh isteach faoin fallaing agus a tarraingt amach a dá phlata sin
breacuighiste le diannondo agus le péarlai nach bhfacaidh'n súl
aríamh a leitheid le deiseacht agus le daoirse
"Ó tcím tcím" arsa'n magor "Caithfidh me dul fhad le mo nighean"
seisean "Go dtí go bhfeicidh sí seo
Thenaic a nighean ó"
bean a
duine aríamh"
cht
Chrain
d sin.
a tsaoghal ach a nighean amháin agus sé'n t-ainm a bhí uirthi. Batteos
Beatris lonne. Thaitir a príosantas go h-íontach leis a ladig
thug sí'n t-áthair i leath taobh agus dubhairt sí leis gur chóir dó
iarraidh ar a chaillighe teacht lá'r na bhárach arais agus go
ainnseochad siad seadh nó ní h-eadh duithi. B'fhíor é. Fuaidh'n
tsean bhean na bháile agus bhí Allad amuigh ma h-aireis an
trathnóna seo a fiaffruigh goide mar d'eirigh leithi. Dubhairt siad
gur eirigh leithi maith go leor acht a dhul arais lá'r na bhárach
cupla plata eile bheith leithi agus go n-innseochad se ní b'fhearr
duith e. B'fhíor é. Ar maidin lá'r na bhárach fuaidh Alladin amach
arais agus scríb se'n lain. D'eirigh geni mór amach as a lamp agus
dubhairt se le h-alladin dadaidh rabh dhath air go ndéanfad
seisean dó e. D'iarr Alladin air a dhul fa choinne dhá chionn
eile dena platai an lá sin agus iad a bheith breacuighste le achan
uile sheórt aba dise na chéile. Ní luaithe dubhart na bhí. Le
tionnt na boise bhí'n geniu arais agus iad leis. Fuaidh alladin isteach
d'iarr se ar a mháthair ghllus uirthi agus go bhfuighead sí fhíos
buaidh ná brosuadh uidiu. Ghléus a mháthair uirthi. Chuir
uirthi an tseanfhallaing bheag agus thug leithi an dá phlata. Lá'nn
mhárach bhí níos mó faireachas fanna coinne agus chaith sí fhéina
a dá ghlú ag an gheafta.
"Tá dúl agam" ar sise leis an fhear uasal "An athchuinge a d'iarr
me indé ort go bhuigh me indiu í, sin do nighean do mo mhac a
sise.
"Ó gheobhaidh einnte" arsa'n bárach "Abair leis bheith annseo
a mbárach go leor luathas"
D'fag a chailleach bhocht a dá phlata óir isteach na priosantas
faoi; d'fag slán aige agus shiubhal leith agus sin nuair a bhí'n t-athas uirth
nighean a duine uasal fhághal dá mac. Shiubhal leithi na
bhaile agus bhí Aleadin amuigh ina h-aisicis
"Tá dúl agam" ar seisean "Go bhfuair tú scéala maith diu
"Ó' indiu atá'n scéal agam" ar sise "D'iarr se ort bheith ar do choinn
imbárach agus do chuid lucht freastail a bheith leat
"Ó bhí athas - a tsaoghal mhóir ar Alladin. Fuaidh isteach ar
bhomaite; ghlan suas a chuid eudaigh; bhain de an fhéusgo
dubhart lena mháthair iad a dhul i luighe go gcaithfead siad
bheith ar a gcois go luath
B'fhíor é. Ar maidin lá'r na bhárach scríb Alladh a lann; deirise
genú mór amach as a lamh.
"Dadaidh bhfuil a dheath ort a Alladin" ar seisean "Dhéanfa
mise duit é"
Daréag marcach" arsa Aladi "A dhith ormsa; clog geal a bheith
le achan fhear acu; coiste fa mo choinne fhéin agus fa choinne mo
mhathara a mbéidh dhá bheath gheal ann; Culaith síoda a bheith
fa choinne mo mháthar nach rabh a leitheid ar an bhean uasal
choinne fhéin o'n bhutas go dtí'n
sramh culaith
castor nach
l aríamh
abh 'sé
réidhfa do
choinne nuair a thiocfas tú 'mach"
B'fhíor é. Nuair a thenaic "Alladuí agus a mháthair amach bhí direag na
Nuareach 'na staid ar a bhothar. Bhí coiste fa choinne Aladin agus a
mháthair ar a dtús a rabh dhá bheath gheal ann. Fuaidh Alladin
amach agus thug isteach a dá chulaith culaith do fhéin agus culaith dona
mhathair. Ghléus orthu agus shiubhal lófa. Ní dheachaidh leitheid sin
rc a bealach mór aríamh o shoin go dtí go rabh siad ag cionn a
bháile mhóir. Bhí siad ag dul isteach i gcionn a bhaile mhóir
Casadh fear orthu teacht amach a scairtigh amach le guth árd
acfhuinneach go rabh nighean mair a bháile ar shiubhal le
posadh ó maidin indiu go rabh'n láruinn a teacht aníos a toréid
ar ball agus duine bith nach mbéadh cabhar aige ar a chuid
fuinneag go bhfuighead se'n ríosan. Bhí'n lánúin óg seo le
siubhal frid a bháile mhóir mall tarnocht. Ní chreidfead
Allad a scéal go deacha se go dtí na geaftai a rabh maitor an
bháile mhóir ann t-innseadh dó go rabh sí ar shiubhal a posadh
rudhaidh a siubhal a bháint as fhéin agus as a chuid chuideachta.
ghlac se'n náire ba mhó a mhoithigh tú 'ríamh agus phill se arais. Nuair
a bhí se dul giota beag amach as cionn a bháile mhóir serí se'n
lan. Deirigh gen is amach as a lam
"Dadaidh bhfuil a dheath ort a Alladi dheánfa mise duit e"
"Tá an chuideachta galanta seo" arsa Alladin adfagal sa bhaile
arais agus mo mhathair sa bha
r bhí sí
tú luaithe dubhart ná bhí
ceo ó chruc. Ní rabh'n duine ag Chladin ach e fheir annsin.
Dharr leis fhéin béidh seisean ionchurtha leófa. Seo síos a
trraid e agus fuaidh se isteach faoi sean cart mhór a bhí ann
caithte 'náirde agus ní rabh se i bhfad annsin gur mhoithigh se'n
ceól a teacht is a tarman scaoileadh na n-urchar rugal na
mballanai agus a seideadh na n-adharc frid na gleanntain frid na
tíortha. Suigh seisean i bhfalach faoin chart agus thena se'n lanuin a
teacht aníos ar dtús maol tarnacht isteach suas na cúirte. Bhí
deireadh thart annsin. Thoisigh achan duine déanamh graithe frir
a bháile mhóir. Thóg Alladin a loisdin i dteach i dtaobh thall dá
tóráid. Nuair a mheas se go rabh siad choir a bheith dul a luigh
fua se amach na bhoithigh agus scríl se'n lan. D'eirigh geni amach
as a lam
"Dadaidh bhfuil a dheath ort Alladin dheánfaidh mise duit e"
"A groon sin a posadh dui" arsa Allaidh "Nuair a bhéas a chuid
eudaigh caithte de thabhairt leat amach agus a fhagal i goró na muc
go maidin
Bhí'n cailin bréugh a fanacht ar fad go dtí go dtígead se isteach. Tá
rabh se teacht isteach. Bhuail se'n h-aon bhuail se'n dó. bhuail se'n ta
bhuail se'n ceathar bhuail se'n cuig agus bhuail se'n sé. D'eirigh'n cailin
fastuidhe bhí ann agus fuaidh sí amach a órc fana mea le'n chéud
chuaille a casadh uirthi trampal frid aoileach na me ach a
". Bhí se
each caidheas
fear a posadh agus gan air ach i
é -innseadh do'n
a droch - bholadh bhí air
d na
'fir
mair e fhéin e agus dubhairt se go gcaithfead rud eighinteacht a
bheith cearr
"Ach gheobhaidh se páidrn indiu" ar seisean "Go bhfeicinid b'feidir
gurb é'n t-olachan a rinn e"
Bhí se na dhuine bhréagh pléiscurach i rith an lae go dtí go dtenaic
an-codhlata an oiche arna bhárach arais. Fuaidh Allad amach
na bhoithigh arais agus scóil se'n lan. D'eirigh geni mór amach as a
lan
"Dadaidh bhfuil a dheath ort" ar seisean dheánfaidh mise duid e"
"A'fear sin atá dul i luighe" ar seisean "Ag an cailin bhréagh thabhairt
leat amach go dtí cró na gcearc agus na lochan agus é chur isteach annsin
fana léinidh"
Bhí'n cailin bréugh na luighe. Shíl sí ar an bhomaite go dtiocfad se
isteach. Bhuail se'n h-aon agus a dó agus a trí go deacha se go dtí'n se o chlog
ar maidin. D'eirigh'n cailin; fuaidh sí amach fa chró na muc a
cheudamhair. Fuaidh sí tabhairt a gcuid dona ceara annsin
"Sé'n chéud rud a casadh uirthi i gcó na gcearc agus na lochan a
fear a posadh a suathadh leis annsin ia léinidh agus é salach
caidheach. Fuaidh sí isteach agus d'innis istuigh sa teach goide ma
bhí agus dubhairt a t-áthair go gcaithfead se go rabh rud eighinteacht
cearr go dtabharfad se'n oiche amháir eile dó agus mur luighfead se
go modhmhail macanta agus a sháith a chodhladh go gcaithfead
fhághail
siad
Fuaidh a dearthair bocht agus a pedear suas 'na faire arais. Ní rabh
duine ar bith ann a rabh leath cómh h-usaideach leis a pedhar
cur síos teineadh gearradh totasca agus a rann párpai. Cuireadh
"Sasaid eile bainn an lá sin uirthi eadar cstai agus plainnceaid agus
bhí a truaigh ar a pealar a coimhead air ag dul faointalamh
Bhí se leófa na reilice agus ní rabh duine ar bith ann leath comh
h-uasaideach leis. Thenaic a sagart arais agus dubhairt se go
gcaithfead se go rabh rud eighinteacht cearr. Thenaic siad
leilig na bháile shuidhe a pealar i a dearthair bocht a cómhradh
tamallt
"Gabhaige sibhse luighe" arsa'n feala "Tá agam le h-amharc
orid mo chuid leabhar"
Nuair a mheas se go rabh siad na gcodhladh tugaidh se
leis airís a tsean-spad agus a malla agus fuaidh na reilice; thóg aníos
a chailleach arais agus bhain duith a baini agus chuir isteach sa
mbála. Fugaidh leis a mhála ar a dhruim agus a chailleadh agus bhan
aghlas de dharas teach an ósta. D'fag se'n cailleach ná seasamh
istuigh eadar dhá chionn de na h-ursadacha móra uisce
beatha, corn mór ina láimh da chuid agus buideal sa láimh eile
í cur amach ann uisce beatha as a bhuideal isteach is a
chorn. Chuir se'n gas ar dharas teach an osta agus shiubhal leis go
dtí teach a dearthair bocht agus fuaidh luighe.
Nuair a deirigh'n buachaill
ras."
i mbárach" ar seisean le h-Alladin "Agus do chuid lucht leanantais leas
go bpostar sibh" ar seisean "Ná tcím fhéir" ar seisean "gur tú tá 'ndán
duith"
B'fhíor é. Ar maidin lár na bhárach d'eirigh Alladi go leor a luathas agus
scrí se'n lain. D'eirigh gen in amach as a lam
"Dadaidh bhfuil a dheith ort" ar seisean "Dheánfa mise duit e"
"A daréag marcach sin" arsa Alladin "Fa na gcuid culagai geala a bhí
liom an lá eile" ar seisean "Gléus ar an bathar damh i mbárach arais"
iad coiste fa mo choinne fhéin agus mo mhathair" ar seisean "A doigh céadhna
a bhímuid gléusta a chenfea culaith eudaigh a'n bhutais go dtí'n castar
fa mo choinne fhéin agus culaith síoda do na mháthair"
B'fhíor é. Diarr a geni air a fhéir a chóirin. Nuair a bhí alladai piriste
bhí deireadh gléuta fa na choinne ag an daras. Shiubhal leófa. Bhí'na
h-adharca séideadh agus na h-arachair dá scaoileadh ar ghach taobh de
na bealaigh móra is a leitheid sin de chruinni le deiseacht ní
dheachaidh isteach ag cionn a bháile mhóir aríamh ó shoin.
Shiubhal leófa. Thenaic mair an bháile mhóir amach agus a chuid lucht
leanantais fhéin leis. Shiubhal leófa go teach ann adhraidh go bhfuair
siad iad fhéin posta. Shiubhal leófa tarraint ar a bhaile. Thoisigh
séinn agus thoisigh na drumai Thoisigh na h-adharca dá seideadh
frid na gleanntan agus na h-arachair dá scaoileadh leitheid seide.
chruinnin le galantas ní thenaic aríamh frid a bhaile mhóir.
Bhí bainfheis mór bréugh
galanta ann. beirt as achan teach de
dhaoini uaisle agus bhí ch
acu rabh bhas an
ghach greim duith; ní rabh dhá ghreim duith ar an bhlas amháin agus
ní rabh dhá ghrlin d'aon bhidh ann. D'ól siad agus cheól siad go dtí gur
ghlan a lá lá'r na bhárach go dtí gur seat a chuir gur fagadh
parlour bréagh galanta ag Alladin agus ag Battir lonnar le dhul i
luighe.
Bhí'n doigh orthu ba bhréaghachta a thena tú 'ríamh. Bhí dhá madadh
seala ag Mair an bháile mhóir agus fuair siad dhá ghunna dhá
fhairrille. Bhíod siad ar shiubhalachan lá a seilg e fhéin agus blada
"An oiche amháin a teacht na bháile dófa o'n tslíabh
"Silim" arsa Aladin "Go bhfuil mise fada go leorfair teach agatad
ar seisean leis a tuaiorach "Cé h-áit a b'fearr dúinn teach ar a cha
suas" ar seisean.
Rinn a magar amach gur choir a dá theach a bheith choir a bheith ar
taobh na cheile ins a doigh go mbéadh an bheirt ag taobh a cheile
ar maidin le dhul a seilg. Theisean se do lladh tuairm ar anáir
ar mhaith leis a teach a bheith deannta. Nuair a fuaidh'n nuair a
luighe fuaidh Alladh i leath taobh go teach cul eighinteacht
scril se'n lan. D'eirigh geni amach as a lan
"Dadaidh bhfuil a dheath ort" ar seisean "bheánfa mise duit e"
"Ba mhaith liom a chúirt a la deise aríamh abhí ag an fhear
uasal 'Éirinn" arsa Alladín "Bheith thuas agat damh ar
maidin. Casan síoda a bheith ó mo dharas-sa go dtí daras teach
a dhul amach agus isteach
an Maiorach sa chruth.
luch"
chuig na
ars sé
B'fior é. Ar maidin uair a deirigh Ahladin a mar bhí'n chúirt
déanta a ba deise bhí ag an fhear uasal in Éirinn aríamh. Bhí casan
síoda ó dharas toighe acu go dtí daras a toighe eile. Ó bhí aibhnear
a tsaoghal ar "Mair an bháile mhóir annsin. Bhí oiche eile olachainn
acu annsin acu fhéin agus ag na daoini uaisle go maidin. Nuair a
bhí'n lánúin óg ag dul a chómhuidhe i dteach dófa fhéin. B'fíor
Bhíodh Alladhi agus a seanduine ar shiubhal a seilg achan uile lá.
Bhíodh a lamp le h-Alladin i gcómhnuidhe na phoca agus ní rabh
fhios ag an bhean aríamh dadai fa dtaobh de agus chaithfead se
isteach ar bhárr a dreisuir e mamannai.
Lá amháin bhí Aleadai agus a seanduine ar shiubhal a seilg agus ceabh uair
gcerbh am seo ach fear a theacht aníos a tráid a scairtigh 'mach
go h-árd acfuinneach duine ar bith a rabh sean lam aige go
dtabharfad seisean lamp mór i molairt dó. Bhí daoini teacht"
amach taobh thall de'n tsráid agus taobh i bhfos de'n tsráid ag órs an
a chonnadh. Sa deireadh fua se isteach ag bean Alladin. D'aithi
se'n teach agus d'fiaffruigh se duithe ca rabh fear a toighe. Dubhairt sise
go rabh se seilg
"Chan fhuil fhios agat" ar seisean "Bhfuil sean lemp ar bith 'stuigh
Da mbéadh" arsa seisean "Bheirfinn-se lena úr duit i mholairt
air"
Thoisigh sise
Ní rabh dul aici an chonn fhághail
"Cuar
a doiligh liom a rait nach bhfuil
isean "
Thug sí leithi stol agus sheasuigh sí mullach a dtóil a cuart aghadh agus
fuair sí'n seanlaip sa deireadh thuas ar bhárr a dreisur
"Ó bhí me smaoitin" arsa'n fear seo "Go rabh lapannai 'stuigh
"Ó thug se lan bréugh ar i molairt duith air. Thug sa buidheachas
íontach duithi agus shiubhal leis.
Nuair a fua se amach as a bhaile mhóir giota beag acríl se'n lan
D'eirigh genú mór amach as a lam
"Dadaidh bhfuil a dheoth ort" arsa'n geni dhéanfaidh mise duit e
"Ó me fhéin agus a bhean sis agus a teach a thógal máide agus a fhágallt thal
sásin
"Ní luaithe dubhart ná bhí. A shiubhal leis a teach agus achailin bréugh"
ar iomlan anonn go Sasain. Nuair a theane lladin an chrus a' fhín
agus a seanduine ní rabh teach nó lug toighe ná casain na iomradh se
h-áit a deacha siad nó an seórt le fághail. Fuaidh'n magor isteach a
arsa seisean lena bhean
"Daithin me" arsa seisean "Gurb é oibreacha na leineine fairid
a bhí air ó thús go deireadh. Cuir scéala ar bhiomaite fa choinne an
fhárda
Cuireadh glais láimh ar bomaite ar Alladh'n bhocht agus ceangladh a
chionn 's a chosa dá chéile. Seachtmhain a'n lá sin bhí cuirt le
bheith air goide ba choir a dhéanamh leis. Nuair a chruinnigh na
láirt agus dabh
ar a bhreitheamh.
h-uachtarrainn uilig agus shuidh
ó agus é bhruith se
d'fiaffruigh se dó ceocu b'fa
ar talamh in
loscadh agus cead
choine
bhireann go bráth air. Dubhairt Alladin ar ndoighe gur b'fearr leis
cead a chois fhághal agus a túr a fhágal. Scaoileadh na gluis de
annsin agus d'imthighin créatúir fuar ocrach. Shiubhal leis. Ba chuma
leis ce h-áit a rachad se. Shiubhal se leis go dtí'n meadhon oiche
asadh abhainn mhór millteanach sa deireadh air. Ní rabh dul
aige áit ar bith fheiceal a gheobhadh se trasna a char a bith
"Sé'n deireadh bhí air smaoitigh se go bhfeudfad se spalteral trasna
Léa se amach sa'n abhainn ó agus bhí'n tuile teacht agus shiab a tuile
amach goir ann abhainn e. Bhí se ag iarraidh bheith breith ar na
bruaigh taobh thall agus bhí siad ro árd. Fus a deireadh thenaic se
tor mór saileoige duibhe agus é dul soir ar bhárr na tuilleadh agus shín
se a láimh agus fuair se hoult air. Thoisigh se 'steachailt ag iarraidh
bheith theacht aníos agus goide bhí air a mhéur ach fáinne fainne a
chur se air san uaigh an áit a bhfuair se'n la. Thenaic a láimh
air le scribeag agus d'eirigh gen mór amach as an fháinne
"Dadaidh bhfuil a dheath ort" arsa'n gei "Dhearrfaidh mise duit e"
"Ó tá mo thógal amach ar a bhruach" arsa Alladai.
Thóg a geniu amach ar a bhruach e agus shiubhal Alladin leis agus a tógtha se
chlaigeann. Nuair a bhí neóin agus deireadh lae teacht dharr leis fháin níl
gair aige bheith dhul níos fuide an bealach seo nó níl fhios aga
ca bhfuil se dul. Scrb fáinne arais. Thenaic a genú chuige as an
fhainne"
Dadaidh bhfuil
mise e"
"Ce bith oilean" arsa Alladín "A deachaidh mo bhean agus mo theach
mo thógal agus m'fhagal ar an oilear"
Thóg a genis e agus d'fag thall í sasain e. Bhí se fhad ar gcul annsin
is bhí se 'ríamh. Ní rabh dul aige fághail amach ce h-áit a
rabh'n bhean ná'n teach. Eadar a dinneara agus an oiche tothnóna
amháin casadh fear bocht air ar a bhealach mhóir rabh
cabhar bratag uilig go léir air
Goide mar bhéad se ugat" arsa bheadin "Molairt a dhéanamh
liomsa eadar dhá chulaith"
"Ah ná bíodh magadh orm" arsa'n fear bocht "Tá me dona go
leor"
till ma deánamh mogadh ar bith ort" arsa Alladh ag cathadh de
na casaige fineailte bhí air. Nuair a thenaic a fear bocht é"
cathadh ae d'aithin se go rabh se ar ríribh ach le scéalfada
a dhéanamh goirid ruinn a bheirt molairt. Chuir a fear bacht air
a castor agus a casag agus na butaisi agus chuir Alladin air na brátagai agus
chaith se'n sean-mhala ar a ghualainn a cruinniu déirce. Shiubha
leis. Bhí se cur seanachaisg fa'n teach ar fad agus ar bhomaite bhfarr
se e d'aithi se e. Fua se go dtí'n geafta agus thenaic a cailin amach.
Dubhairt a cailin nach indiu lá na mbocht achar a bith gur de
bhí se ann"
"Ó ba mhaith liom" ar seisean "A bhean uasal fheiceal"
Thenaic a
fhéir amach agus dubhairt sí leis nach indiu
-mbocht
"Ó ta fhios agam nach é" arsa Alladin a iockal isteach a mhéur idir
a dhá runnsa a rabh'n fáinne air
"Ó m sh" ar sise "Goide rinn me goide tharraing mise ort nuair na
inns tú damh" ar sise "Goide'n mhaith a bhí sa lam Da mbíodh
fhios agamsa" ar sise "Go rabh maith ar bith ann ní rachainn
dá thabhairt uaim agus ní thugann se loisdin" ar sise "Do dhuine bocht
ar bith"
"Da bhaghainnse isteach" arsa Abhadin "Bhéinn iomchurtha leis go
foill"
"Ó ní bheithea" ar sise 'na tá'n lam fuaighte istuigh sa bheuster ata
faoi na chionn. Ach ma thig liomsa é" arsa sise "Gheobha me gléus a
bhfuigh me thú thabhairt isteach go maidin agus ma leigeann se damh
do thabhairt isteach bheirfidh mise deora codhlata dó"
Bhí go maith agus ní rabh go h-olc. D'ascal eise'n geafta agus leig sí
isteach e agus rinn sí a suipear dó agus rinn sí leabaidh bheug ar an
urlair dó ag bun a staighe agus fuaidh seisean i luighe. Nuair a
thenaic a fear mór o'n chruc udhiaidh bheith seilg 'sé'n cheud
"órc a rinn se thiar ag bun a staighe ar an fhear a bhí na
luighe ar a talamh
"Goide rude se" ar seisean?
"Tá sin créatúir" ar sise "Bhí na luighe sa chlábar amuigh"
annsin a trathnóna ag an gheafta agus bhéad se marbh ar maidin
agus ghlac me truaighe dó" ar sise "Me fhéin agus a chailin agus thugmuid
isteach e"
"Níor mhaith liomsa" ar seisean "Fascarnach coimhthigheach
a fheiceal fa mo theach ach sílim" ar seisean "Nach bhfuil dochar
ar bith le e seo
Bhí achan arann aigesan mar b'fhíor go rabh se na chodhladh
"Shiubhal me cuid mhór indiu" asa seisean lena bhean "agus te
me sáruighthe; ba mbaith liom a nigheochtha mo chosa
"Righ sí a chosa.
"B'fheidir" ar sise "Go n-ólfa deoch theith"
"Ó leoga tá sin a d'fheidh'n orm" ar seisean "Ná shiubhal me chuid
mhór ó mhaidin"
"Bhéigh sé cupa bainne dó agus chuir sí deora codhlata air. Ní
ann acht go díreach go rabh se na luighe nuair a mhoitheocha taobh
muigh de'n teach a rannfuigh e. A fear a bhí ne luighe faoi aige
nuair a mhoithigh se'n trannfach ní rabh seisean i bhfad na luighe
go rabh se mo sheasamh. Seo suas e agus stose se cionn a bhoista
tugaidh amach a lamp. Fuaidh se amach taobh 'muigh de'n teach agus
scríb se'n lamh. D'eirigh geniu mór amach as a lan
"Dadaidh bhfuil a dheoth ort" ar seisean dhéanfa mise duid e"
"Se bhful a dhith ormsa" arsa Alladin "A'fear atá na chodhladh
istuigh annsin a thabhairt amach agus a chionn a ghearradh
isteach i gcró na mua do
B'fhíor é. Fuaidh agenin 'steach
odhladh e"
ghearr se'n
déanta"
"Dadaidh bhfuil a dheoth ort" arsa seisean "Dheánfaidh mise duid e"
"Me fhéin agus mo bhean" ar seisean "Agus mo theach agus mo chailin a
thógal agus a fagalt in Éirinn arais na cuidhe sa talamh céadhna a rabh
siad ann"
Níor luaithe dubhairt ná bhí. Le tíonntu na boise bhí se na shuidhe
arais in Éirinn e fhéin agus a bhean agus a chuirt. Nuair a deirigh maran
bháile mhóir ar maidin i bhfos agus d'óre se amach bhí teach Alladin
na suidhe san áit chéadhna ag taobh a darais agus casan a tsíodain
daras acu go dtí'n daras eile
"Ó mar siud agus mar seo" ar seisean lena bhean "A fear a fhobair a ndéanfainn
muidea anuiridh air nar tá Alladin a bhí posta ar mo nighean tá se
fhéin agus a theach agus an iomlan amuigh annsin indus an doigh céadhna
"Ó ma tá" ar sise "Gabh 'mach agus caith thú fhéin ar do dhá ghlún
tarnachta agus iarr maitheamhuas air nó muirfidh se thú"
Fuaidh magar an bháile mhóir amach ar maidin e fhéin agus a tsean
chailleach agus chaith siad iad fhéin ar a ndá glún ag bun a darais
cig iarraidh maitheamhnas agus páidrn ar Aladin. D'eirigh na
follear amach frid na ceithe h-árda go dtenaic llladin agus a teach
arais agus a bhean agus chruinnigh siad cuirm a rabh cuimhneachan go lá
deireadh'n tsaoghal air. Bhí bhas meala a ghach greim de'n bhiadh
fhí acu; ní rabh dhá gh
s i
in agus ní rabh dhá ghreim
d'aon bhí
fearr a lá
uda
chailleach na seasamh dubhal amach as buideal isteach se
chórn agus a t-uisce beatha dá dhortadh fa'n talamh "Mach a
reathaidh leis agus isteach ionnsair a déarthair shaidhbhir
"Ó mar siud agus mar seo" ar seisean "Tá rud mór cearr. Tá'n
chailleach istuigh i lár ann uisce beatha agam indiu agus ta
deireadh amudha aici na méid nach bhfuil salach tá se
dóirte"
"Ó na leigige dadaidh araibh fhéin" arsa bean a dearthair
saidhbhir "Cuirig faoi chuim í" ar sise "An heat seo arais agus ní
bhfuigh a dearthair bocht ná a bhean ná na fáisdi dhath a
locht ar ann uisce bheatha nuair nach gcluinfidh siad iomradh
air"
B'fhíor é. Nuair a thenaic a pedlar bhí a dearthair bocht ceathru
míle 'na airisis; buideal mór fada leis ó agus achan scairt cheóirt
aige
"Goide tá cearr" arsa'n calar?
"Cha dtig liom innse duit" arsa'n dearthair bocht acht d'fag
mo dhearthair saidhbhir oiread uisce beatha i bhfos agus far
tú fhéin agus me fhéin cionn blíana"
Dól a pealar dhá ghloine de gan stapadh go dtí go rabh se
bréagh greannair. Bhí siad a cómhrádh tamallt agus ní rabh
a bhfad go dtenaic cailin a dearthair shaidhbhir isteach
cárraidh ar a phealar dul suas na faine go bhfuighead siadsan
Chead