An tIascaire

Bhí'n misisteir ar a t-seinn céadhna go dtabharfad se cúig
duith acht fannacht aige go dtigeadh an gabha arais. Shiubh
léihi na bháile ath-uair agus d'innis do'n gabha goide dubhairt se
"Na bac leis" arsa'n gabha "Béidh geall air go bhainfidh mise toit
as-san fosta. Gabh fhad leis a reator mhór" arsa'n gabha agus
abair leis go bhfuil mise ag iarraidh cúig unta go bhfuil
me ag imtheacht as báile agus nar mhaith liom mo phoca a
bheith folamh"
Fuaidh sí fhad leis a reator agus a tuine chéadhna a bhí ag a
bunadh eile bhí seisean ar a tiuinn chéadhna go bhannochad
se aici go dtigfeadh'n gabha arais agus go dtabharfad se deich
bpunta duihe
"Nach is mór a truaigh thusa a bheith ag dul amudha leis a
leihid de ghabha shalach"
Ghlait sise fearg a bhí sórruigtheach agus d'imthigh leithe na bháile
Bhí'n gabha amuigh ripi go bheicfead se goide mar d'eirigh leith
"Goide mar d'eirigh leat" arsa'n gabha?
"Ó tá" arsa aise "Nach rabh'n fear de'n tríur a ba mheasa na'n
reator
"Tcím. Tcím" arsa'n gabha.
Bhí go maith agus ní rabhgo h-ile éist agus chuirfe tú. Lár na bhárach
trathuna.
"Cuir baite
fhad leis
ar agaorú eile abhí ar a bhéile air agus bhíodad a toseadh leis
Dómhnall beag an Sascaire "agus is minic a bhíod se ag gol
de shuile ach caithead se'n rud a d'iarr a athair air a dhéanamh
"Bhiodh siad ar shiubhal gach uile lá i mhaidin go dtí oiche.
Bhí go maith agus ní rabh go h-ole. D'imthigh siad leófa an lá amháin agus bhí
se fághail bric cómh tuith agus a chaithead se amach a dubhan. Níor
mhoithigh siad aríamh gur dhrud a ceo thart fa dtaobh díobha. Ní
rabh fhios acu sa deireadh ce h-áit a rabh siad nó bealach ar
bith a dtionntochad se nach rabh uisce roimhe agus bhí tonna na
fáirrge móire ag teacht isteach fanna cosa air. Fuaidh se
scarradh sa deireadh go mbéad se báidhte Le sin nucht a
ceo rud beag agus tcí se chuige 'steach ar bhárr na fáirrgefear
mhór céimiul galanta agus gasur beag a siubhal leis agus a bheirt a
siubhal ar bhárr ann uisce. Bhí ubhall óir agus ubhall airgead
leis agasur ina láimh agus é dá gcaitheamh máirde achan
darna cionn agus de gceapadh arais. Bheannuigh'n fear uasal seo
do'n uascaire agus bheannuigh a t-iascaire dó ins na briathra bhí
acu ann uair sin
"M dh" arsa'n tiascaire "Tá se cur íontas mór orm a doigh a
bhfuil tú fhéin agus do ghasur ábalta siubhal ar mhullach ann uise
"Ótá" arsa'n fear udsal "Sin a fághluim atá dá dhéanamh sin
Da mbéadh go ghasur bheaga liom" arsa'n fear uasal "Cionn lá
bhíadhain bhéad se ábalta'n cleas chéadhna a dhéanamh
"A mbéadh
iascaire "Chuirfinn leat cionn
lá agus blíadhain go dtugfa trighe foghluim dó acht go bé eagla
orm" arsa seisean "Go mbéadh fearg ar mo bhean"
"Ó ní bhéidh" arsa'n fear uasal "Dheanfamuid mar seo" ar
seisean "Bí thusa annseo indiu arais" ar seisean "Fa chiom
lá agus blíadhain agus béidh mise arais agus do ghasur liom"
Bhí go maith agus ní rabh go h-olc. Fuaidh'n t-am thart go dtenaic
a lá agus a bhlíadhain. Fuaidh'n t-ascaire go dtí'n talamh
céadhna arais. Ní rabh se i bhfad a fannacht gur nucht a far
uasal isteach chuige ar bhárr na dtonn agus a dá ghasur leis.
Thenaictheas do'n iascaire nach rabh Dómhidh Beag cómh
maith leis a gasur eile amach. Bheannuigh'n fear uasal dó
bheannigh seisean do'n fhear uasal ins na bríathra bhí
acu'n uair sin. Bhí aithe ní b'fearr acu ar a chaile an lá
sin.
"Tá se leat arais" arsa'n t-ascaire "Goide mar tá tú agcar
isteach a Dhómhnaill Bhig" arsa'n tathair"
"Tágo maith" arsa Dómhnall
"Táithear damh" arsa'n t-áthair "Nach bhfuil tú cómh maith"
leis a gasur eile go foill"
gann damh" arsa. Dómhnach
"Da mbíod se liomsa lá is bliadhain eile" arsa'n fear uasal
"Bhéad se lán cómh.
"Bhéil margadh a
ach bí
mise ort
B'fhíor é. D'fag a fear uasal slán aige agus d'imthigh se fhéin
"Ri
a dá ghasur amach ar bhárr na fáirrge. Thenaic a t-iascaire
na bháile. Thúsuigh mhathair a caoineadh agus a tarraingt ade
gruaige as a chionn agus d'fiaffruigh do'n iascaire goide bhí se
bráth a dhéanamh le Dómhnall teag bocht
"Na leig dadaidh ort fhéin" arsa'n t-iascaire "Béidh se 'rais
bhiadhain as indiu agus é foghluinniste achan uile sheórt a
dhéanamh a dearn an duine aríamh agus nach beag isfiú"
bhádhainn" ar seisean "Ailig"
B'fhíor é. Fuaidh a t-am thart agus nuair a bhí'n lá agus a bhlíain
istuigh fuaidh a t-iascaire go dtí'n talamh céadhna arais
Ní rabh se i bhfad na sheasamh ar bhruach na trághadh
gur nucht a fear uasal agus a dá ghasur. Bhí ubhall óir agus ubhall
airgead leachan fhear acu agus iad dá gcathadh nairde agus dá
gceafadh rais. Bheannuigh se do'n fhear uasal agus bheannuigh'n
fear uasal dó.
"Tcithear damh" arsa'n t-iascaire "Go bhfuil do ghasurfhéin
rud beag níos fhearr go foill na é indhiaidh a rabh tú
ráit"
sal "Acht ma leigeann tú liom lá fhíadhain
"Tá" arsa'n fear na
'm aige na tá agam fhéin"
eile e"
"Ma
agus níor smaoitigh se aríamh
"Cain agus a lá ina
fear aidh lánfeamacht aige a d'imthigh leis agus fuaithi tinneire
na bháile agus bhí a bhean amuigh roimhe agus d'fiaffruigh sí dó goide
rinn se le Dómhnadh seag nó nach rabh se uis
"Níl" ar seisean "Acht béidh se níos fhearr na mhaighistir
bhlíain ó 'ndiu. Rinn me dearmud de" ar seisean "A iarraidhair
castal orm blíain o 'ndiu acht silim" ar seisean "Go mbéidir
go dtiocfad se fhéin
Bhí go maith agus ní rabh go h-olc; fuaidh a bhliain agus a lá thart agus
fuaidh a t-iascaire go dtí an talamh céadhna nuair a bhí a
t-am thuas. Bhí se na sheasamh annsin ag órc arnach ar an
bháirrge go dtí go rabh neóin agus deireadh lae ann agus ní rabh
duine a bith a teacht. Fuaidh se na bháile agus thoisigh a bhean
a caoineadh agus a tarraint na gruaige ar a cionn
"A bhean na gcarrad" arsa'n t-iascaire "Bíodh crall agat
b'féidir go dtiocfad se imbárach"
Fuaidh se lá'r na bhárach arais agus d'fann se ag órc amach ar an
fháirrge ins a talamh chéadhna go rabh neóin agus deireadh
lae ann agus ní rabh duine a bith a teacht. Fuaidh se na bháilean
oiche seo arais agus bhí se fhéin a toisiu ag eirigh imidheach
go mbheidir nach dtiocfad se nuair nar iarr se e. Thúsuigh
an bhean a gáireach ag a caoineadh ní ba mheasa. An teas
lá fuaidh a t-iascaire go dtí'n talamh chéadhna ag orc
annn
a rabh neoin
amach ar n
te
icht. Beigeandó do
rabh a'
éa
na h-é
"Mo dhona 's mo dhorn orm" ar seisean lena bhean "Maithi
dhá thráth bidh i dteach ámhain ná ma chodhluigh dhá
oiche i dteach amháin go bhagha me amach fa mo pháisde
B'fhíor é. Ar maidin lá'r na bhárach d'iarr se ar a bhean lón
bidh a ghleus dó go rabh seisean ag dul n siubhail Ghléus
sí lón dó agus shiubhal leis agus 'sé mar bhí ms ann ainisir se'n bhí
fearsadacha beaga de'n talamh 'náiteacha dul cómhgarach a
na h-oileain agus bhí siad ábalta siubhal ó h-oileango h-oilean
Shiubhal leis béal a chinn agus gan fhios aige ca rabh se dul a
chur seanachaisg ar achan dhuine ar feadh trí n-oiche agus
thrí lá agus ní rabh fhios ag duine ar bith dadaidh fa dtaobh
de a ghraihe a char a bith. Ní fheacaidh'n dhuine aríamh dadai
de'n chineal fear a bheith siubhal ar bhárr ann uisce ach le
scéalfada a dhéanamh gairid a ceathru lá bhí se dhul
thart ag taobh páirc mhóir a bhí ann agus é baint dúl de
Dhómhnaill seag a fheiceailt go bráth. Mhoithigh se
callan íontach istuigh sa pháirce mar bhéad sí lá'nfáisdh
leigfidhe amach as scoil. Fuaidh se isteach i ngairidh
bhu ann agus ní fheaca se ar bhuilli shúl aríamh a leitid ór
gasur agus iad uilig go léir tuairim ar an mhéid amháin.
Sheasuigh se tamall beag bídeach a
í agus thenaic
se ag
a rabh
"Scairfead se'n cinn agus ma sé bhí ann go abharfad se
Scairt agus le sin thenaic Dómhnall feag ionnsair
"Ó thaiseidh" arsa'n t-iascaire "Goide thenaic ort nach
deacha tú na bhaile"
"Rachainn na bhaile" arsa Dómhnall "Ach níor h-iarr tú
air me fhágal sa bháile. Tá se fhéin ar shiubhal as báile"
cdiu" arsa Domhnall "Agus tá sear dha chionn na meihe
arsa'ngasur "A leigfidh se ar shiubhal go bráth me ach
ma ghlacanntusa mo chómhairle" arsa Dómhndh. D'feadfad
se mo leigit leat 'mbárach" arsa Dómhuadh "Nuair a iarrfas
tusa mise 'sé'n doigh a dtabharfaidh se sinn un tosaigh
a méid gasur a thcí tú annseo na scaifte colaman agus craithfidh
se grainnin eorna" ar seisean "Ar a torraid fa choinne sinne
a dhul da phiocadh. Nuair a bhéas sinne piocadh tamallt
arsa. Dómhnall "Tiocfa mise thart agus buailfidh me da ar a
cholaman atá ag mo thaobh agus abair thusa gur sin mall
ná go rabh se cunafach sa bháile"
B'fhíor é; bhí go maith agus ní rabh go h-ole. Fuaidh dónall
na cúirte. Bhí fearradh failte iontach roimhe annsin agus
gléusadh tráth maith bidh dó. Nuair a bhí siad na suidhe
thart a cómhra
"Rinn me dearmad" arsa'n t-iascaire "A iarraidh ort Dómhnadh
a thabhairt arais
sa é" arsa seisean "Rinn mise amach nach rachainn ach
teiseanachaidh me mbárach duit e" arsa seisean "Agus na
bhíonn tú abalta a aithe gheobha tú é agus mur rabh tú
ábalta a aithe ní bhfuigh tú go bráth e"
"Cruaidh go leor" arsa'n iasgair.
Fuaidh siad i luighe. Lár na bhárach nuair a d'eirigh siad
uilig gléusadh bricfosta maith do'n iascaire
"Siubhal leat anois" arsa'n fear uasal "Go dteiseannaidh mise
mo chuid scolair duit agus ma bhíonn tú ábalta a aithne
gheobha tú é.
B'fhíor é; shiubhal leófa go dtí'n áit a rabh orraid mórfada
fháirrsig. D'imthigh'n fear uasal agus chraith se gapla dorn eorna
thart ar a torraid Chuir sea láimh ina phosa agus tharraing sí
'mach fideag shéid se'n fhideag agus thoisigh na colamain a
cruinni níos agus anuas anoir agus aníar agus í luighe 'nuas a
a tsráid uilig an t-saoghal a piocadh na h-eorna.
"Nois" arsa'n fear uasal "Sin mo chuid scolair-sa agus ma ta
tú ábalta. Domhnall beag a aithe dean e"
"Bhí'n t-iascaine na sheasamh tamallt fada ag órc orthu.
"Sé'n deireadh bhí air thenaic cionn dena cholamain thart
go cumafach agus bhuail se gul ar a chionn a bhí ag na thaol
sin domhnall" arsa'n t-ascaire "Ná bhí se cunafach leis na
páisdi eile"
ach ní charracha tú 'nocht go ndéanfa tá do sgríste"
"Ní charrachaidh" arsa. Dómhnall thí luthghair a tsaoghal air
nuair a fuair sé'n páisde. Thoisigh se fhéin agus a fear uasal
ag ól agus ag dhul cheóil agus chuir siad isteach an oiche fa
phleisiuir ba mhó a bhí ag an iascaire 'riamh.
ar maidin lár na bhárach scairt a fear uasal ar Domhall
thenaic nall"
"Seo d'athair" ar seisean "Agus caithfidh tú dhul na bháile
leis"
B'fhíor é. D'fag se slán agus beannacht ag an fhear uasal agus bhí
siad a siubhal leófa tarraint ar a bhaile. Dtratha do dheng sa
"Tá aonnach thoir annseo" arsa Dómhnall "Ó mbáile mhór
beag ata thoir annseo agus tá mise fada go leor ar shiubhal a
foghlim agatsa gan dadaidh bheith agat fhéin ná ag mo
mháthair ar a shonn. Dheánfa mise reithe díom fhéin annseo
anois" arsa seisean "Agus seo giota beag dhe rópa" ar seisean
"Agus chuir thusa ar m'ádharca e agus nuair a rachas tú 'steach.
geionn na sráide" ar seisean "Casfar fear ort agus fiaffracha
sé ce mheud atá ar a reithe agus abair thusa gur deich bpunta
Nuair a rachas tú go dtí lár na sráide" ar seisean "Casfaidh
dhna duit agus abair thusa
sé'n rai
fear eile ort agus fiaffac
ce tú ag
an ar
dul anne"
fiaffracha se'n rud céadhna duit agus ceannacha se sin me"
arsa'n gasur "Bheirfidh se duit na deich bpunta ach abair thuas
leis nuair a bheas tú déanamh an márrgaidh go gcaithfidh
tú fhéin a teaghran fhághail
B'fhíor é. Rinn a gasur reithe de fhein agus nuair a fua se 'steadh
í gcionn a bhaile mhóir casadh fear air mar dubhairt se
d'iarr se a seanduine, deich bpunta. Nuair a fua se go dtí lá
na sraide casadh fear eile air agus d'iarr a seanduine a teirgead
céadhna. Nuair a bhí se dul amach ar a chonn amuigh dá
bháile mhór casadh fear eile air agus cheannuigh se'n réithe
ar deich punta ach a teaghran athabhairt do'n tseanduin
Dioladh amach a t-airgead agus chuir a seanduine an teaghran
na phoca; thug luidheachas dó agus shiubhal leis a
tarraint ar a bhaile.
Nuair a bhí se míle amach as a bháile mhóir d'órc se na dhaidh
"Goide tcí se na dhiaidh ach Dómhuall teag
"Bfuil tú annseo anois agam" arsa'n tseanduine"
"Mir mbínn" ar seisean "Ní rabh maran maith damh bheith
foghluim le trí blíana agus trí lá. Dhéanfa mise cómh saidhbha
thú" arsa seisean "leis a tseanduine "Agus bhí tú aríamh
focht ma gh tú achan seórt a iarrfa me ort sul ma rabh
muid sa bhaile"
Shiubhal leófa.
thin
h-olc agus gur shanntuigh me na cúig gunnta a shaothrupí agam ar
sise 'nocht ar a naoi Gabh fhad leis a minnistir annsin" ar seisean
"Agus innis a rud ceadh na dó gur shanntuigh túin t-airgead a
shaithru go rabh'n t-am go hole agus iarr air a bheith agat ar a
deich. Gabh fhad leis a reatar mhór annsin" ar seisean "agus abair
leis gur imthigh mise as báile gur shanntuigh tú a t-eirgead a
shathr; go rabh'n tam go h-the agus a teaghlach docharach a
thógail agus é bheith agat ar a aon dheuggo bhfuil na páisdin
cuilig go léir na gcodhladh agatsa"
Rinn a bhean seo uilig go léir mar a d'iarr a gabha uirthi agus ar a
teacht arais duith bhí a gabha amuigh ripi
"Goide mar d'eirigh leat" ar seisean?
"Ó tá" ar sise go dtiocfaidh siad agus failte"
Bhí go maith agus ní rabh go h-ole. Seacht na h-oiche rinn a gabha a
shuipear agus thug se leis a chasur a bhíodh aige sa chearacha agus fua se
suas go dtí seamra mór daracha a bhí i gcul na teineadh an
áit a mbíodh siad na luighe.
"Nois" ar seisean lena bhean "Cuir aníos chugamsa iad ar réir
mar thiocfaidh siad agus cuirfidh me geall leat go mbainfidh mise
toit astú"
éist agus cluinfe tú. Nuair a bhuail se'n naoi a chlig mhoithigh sise
tarman a ch
te teacht. Bhí na
a luighe ag bean
aghabha.
Bhuail a
ise'n daras
thuaic a
gunnta luach a taobh agus cheanuigh se'n tarbh ar fidhe fuil
ach an teaghran a bheith ag an tseanduine e fhéin dhíol se
luach a tarbh agus chuir a tseanduine a theaghran a phosa.
"Tá cuma fuar ort" arsa'n ceannuightheoir "Caithfidh se go dtenaic
tú bhfad
Thenaic me gear-ghiota" arsa'n tseanduine ag innse dó.
"B'fheidir go níolfa rud beag a theigfeadh thú" arsa'n ceannuighth
"Nuair sta tú ag dul na bháile"
Fuaidh se 'steach agus thug se lán ghloine do'n tseanduine shiubhal
a seanduinna leis agus nuair a bhí se tuairm ar mhíle go leith
amach as an aonnach, d'órc se na dhiaidh agus tcí se Dómhnall teag
chuige a reathaidh arais. Bhí luathghair a tsaoghal ar a tseanduine
fan phoca bréagh airgid a bhí air
"Ó is beag is fiú e" arsa Dómhnall "Se taobh a méid a bhéas leat
uair a bhéas mise sa bháile ag mo mháthair
Shiubhal leófa. Thug a gloine beag a d'ól a seanduine rud bear
uchtaigh dó ach éist agus cluinfidh tú goide d'eirigh dó sa
deireadh
"Fa báile mór eile thíar annseo" arsa Dóimhnall "Agus tá maran
de dhaoini íontacha airgeadacha ann. Theánfa mise stail díom
féin annseo" arsa Dómhuall "Agus chuir thusa an teaghran ar an
chionn agus nuair
id isteach igcionn na sraide bíodh
thusa ag do
éidh na
cea
a bhe
a dhuil amach as cionn a bhaile mhóir bheirfaidh niad duit
an méid a bhéas tú ag iarraidh.
B'fhíor é. Rinn ómhnall stail de fhéin. Chuir an seanduine an
teaghran ar a chionn agus ní fheacaidh'n duine aríamh teacht frid
a bháile mhóir beath a bhí cosamhail leis a stuil. Chruinnigh lot
ceannuightheoir air aníos agus anuas; cuid acu lochtaigh bheathaigh
agus cuid acu g iarraidh bheith seoiltiu agus ag gearradh'n tseanduine
anuas. Bhí'n seanduine ar fad ar na deich bunt fhichead
bhreamuigh siad dó aríamh aríamh suas a toráid ná go dtí go
rabh seglan suas go cionn a bhaile mhóir. Sé'n mín 'sa réidhteach
bhí air sa deireadh gur cheannuigh siad a stail ar na déich"
bpunt fhichead
"Gabhaid se 'steach" arsa'n ceannuightheair a cheannighí
ag fághal grein gualann" ar a tseanduine "Gabhaid se 'steach
ar seisean "Tá t-airgead seo mór" ar seisean "Le dhul a dhíol
amuigh ar a toráid"
D'iarr se ar fear eile a bhí ann hoult a choinneal ar a teaghran
go rabh seisean ag dul a dhíol a tseanduine ar sonn a bheathaigh
Chunntas se 'mach na deich bpunt fhichead ar a tabha agus scairt se
dhá ghloine brandu. D'ól se fhéin 'sa tseanduine an dá ghloine
"B'feidir" ar seisean leis a tseanduine "Go n-ólfa thusa gloine eile.
tá cuma fuar a
tú ag eirigh aosta"
"'Sé mo char
mh e"
do'n te
Fuair se c
"Nois" ar seisean leis a tseanduine órc ardo chuid airead agus
cunntas e go bhfeice tú bhfuil se ceart"
Bhí'n seanduine cur thart na bpuntai agus bhí'n beoir ag dul
na chionn ar fad agus bhí'n ceannuightheair maith a comhrádh
"B'feidir" ar seisean leis a tseanduine "Go n-ólfa thusa ghloine
eile sul a dtéidhfea 'mach
D'ól se a taomhadh clonn. Ar a dhul amach dófa bhí'n stail ar
shiubhal agus a teaghann agus deireadh uirthi.
"My sh" arsa'n tseanduine "a deachaidh'n stail"?
"Ó tá sí ar shiubhal na bháile le fada" arsa'n ceannuightheoir.
"Ó bhí se sa mhargadh" ar seisean "Mise an teaghran fhághail
"Ó teaghran" arsan "Fabher "Goide'n mhaith a bhí ann" arsa seisean
"Goide bhí ann ach giota córda" ar seisean "
Smaoitigh'n seanduine ar fhéin nach rabh se dul a dhéanamh
maran dilfea. Bhí se choir a bheith ar meisce agus nuair a fuaidh s
tuairinn míle ó'n bháile mhóir shuidhe se ar chlaidhe'n bhealair
mhóir agus d'órc se 'na dhiaidh. Shíl se go mbéadh Dómhnall chuig"
arais ach b'amuideach é. Shuidhe se leis go rabh eoin agus deireadh
lae ann. Nuair a bhais se dúil de sa deireadh deirigh se agus
shiubhal leis tarraint ar a bhaile. Thenaic se na bháile. Bhí a
deich bpurt fhichead leis a fuair se ar a stail agus a fiche punta
a fuair se ar a tarbh agus a deich bpunta a
fuair se ar a reithe
"Sin tú seór a chathruigh
gan é leis ach
fríd a
na mháthair
"Ní rabh íontas do'n fear a d'foghluim e" ar seisean
ráit" ar seisean "gur dheas a rud an fhoghluim"
ce bith mar bhí'n foghlim" arsa'n mhathair "B'fearr liomsa mo
pháisde fhághail ar ais na a mbíodh oiread eile airgead leith agus
fus dhona agus mo dhorn" arsa'n mháthair "Ma chodhluighim-se dhá
oiche faoi aon scraith leat ná go bhfagh mise mo pháisde
ar sise "Ce bith ait a deacha se
shiubhal leithi ar feadh trí n-oiche agus trí lá a bealach céadha
go deacha sí go dtí'n bhaile mhór a díoladhin stail go deirdheannach
ann; chuir seanachaisg ar achan duine comh maith agus thiocfadh
leihi. Bhí se ag dul thart ag taobh páirc mhóir a bhí annse
deireadh ó agus mhoithigh sí'n challan istuigh sa pháirc le'n pháirc
a rabh sí ann ach an áit a rabh na scolair ag an fhear uasah
Thena sí beath mór capaill i gcoirneal na páirce agus d'óirc a beath
anuas agus cé bhí ann ach a gasur. D'aithin se a mháthair i mbunna
páirce agus o anuas e. Ins an am sin bhíodh cainnt ag beathair
bruideamhla comh maith le daoini
"A mhathair dhílis" ar seisean "An dtigeadh leat do mhéur a chur
leis a teaghran seo anuas de mo chluais"
Chuir. Ar bhomaite ar that a teaghran d'eirigh'n stail na h-éan se
péir. Ruin a fear uasal dha sheab
laigeann
deug buacha
a mbuici
an am
a rabh abhainn mhór ann. Bhí'n t-éan ar bhealach a bheith
gaibhte ag na seabhacannai agus nuair a thenaic se go rabh
thuit se 'na bhradan anuas ins ann abhainn. Rinn a fear
uasal dhá mhadadh uisce deug de dhá chlaigeanndean
buachall agus dobharchú de fhéin go dtí nar fhag siad an bhrea
nán bhradan dá dtiocfadh fhághail nach bhfuair siad hoult ai
uiligach an bradan amháin a d'eirigh in áirde arais na lanean
deir. Dinn se dha sheabhas deag arais de dhá chlaigeann de
ruachall agus olar de fhéin frid coillte agus frid shléibhte.
Bhí giorcach amuigh sa deireadh ag daras toighe abhí ann ag tórt
sí náirde agus thenaic sí'n t-éan a teacht agus a t-órc seabhac annai a
bhí na dhiaidh. Scairt sí 'mach ar a mathair agus ar a h-áthair in
bhfeicfead siad a t-éan agus a rud seabhaeannaí a bhí na dhiarr
Bhín triúr a déanamh truaighe do'n éar bhocht agus nuair a bhí se
dul thart os cionn a toighe thait se 'nuas 'na fháinne in ucht
na giorsaighe. Chuir a ghiorsach a fáinne suas ar a méir agus d'fhí
se duith cómh deas le dadaidh bhfaca tú 'riamh. Bhí luthghan
a tsaoghal uirthi sin fa'n fháinne bréaghóir a bhí ar a méur.
Lár na bhárach thenaic a fear uasal agus dhá chlaigeann déug do
saorthai adhmuid leis ga coir agus a cur deis arachan uile
seórt a rabh dul 'un seaide fa'n teach. Nuair a bhí deireadh
coiriste gléusta acu sa teach seo rabh'n giorsach ann"
d'faffruigh fear
fhe do
fághair
ar ann a s
baint amach dadaidh as reath annai de'n tseórt a choir
"Níl páighe ar bith a dhath orm" ar seisean "Ach an rud amháin
a láinne atá ar mheur na giorsaighe"
"Bhéul sin rud nach bhfaghann sibh" arsa'n ghiorsach "
Láinne atá ar mo mhéursa"
"Goide bhéadh ort" arsa'n t-áthair "Nach beag a rud a fáinne
a thabhairt dófa ar sonn a saothar agus caithfidh tú'n fáinne
thabhairt dófa" arsa'n t-áthair.
Tharrain sí 'nuas a fáinne go feargach agus sé'n áit ar chaith sí
e isteach sa teinidh. Thoisigh'n fear uasal seo agus a dhá chlaighean
deug a cathadh uisce ar a leinidh go dtí gur bháith siad
uaig an t-saoghal í go dtí'n rithheag amhain a d'imthigh 'na
luchoige isteach i mbun a bhalla.
"Tcím. Tcím" arsa'n fear uasal lena chuid buachall "Mairg a
bheir barraidheacht foghluim do dhuine ar bith" ar seisean
"Níl mise ábalta é leanamhaint níos fuide" ar seisean "Gheall
me do a thair" ar seisean "Nuair a bhí me dá fhoghluim go
ndeanfainn ní b'fearr e ná me fhéin agus níl mise ábalta" ar
seisean leanamhaint níos fuide"
shubhal a fear uasal agus a dhá chlaigeann deng buachall leófa
agus d'fag annsin e.
Nuair a bhí neóin agus d
anos a t-é
Thug se an-bhuidheachas do'n ghiorsaigh a doigh ar shábhal sí"
d'fag slán agus beannacht acu.
Shiubhal leis a tarraint ar a bháile. Nuair a bhí se tuairim an
leath bhealaigh sa bháile fuair se cómh fada lena mháthair
te féina pilleadh arais indhiaidh dúil abhaint go bhfeicfead
sí go bráth e. Thenaic na bháile í fhéin 's a mac agus dubhairt leis
a tsean-iascaire gur bhfearr i bhfad a t-seilg a rinnsise. Ní
rabh dadaidh trom ná teith annsin acu. Bhí tréan airgid"
acu agus nuair a bhéadh trifhe a dhath orthu ní rabh annach
Dómhnall eirigh 'mach agus e fhein fhóighal díolta mar d'inns"
cheanafen duit agus chaith a seanduine ag iascaireacht a fa
a bhí se ábalta a siubhal na h-abhna ndiaidh a dtenaic se frí
ach fua siadsan a t-áth sa deireadh agus mise an chlochan
baitheadh iadsan agus thenaic mise
Fuair anna Ní bhreithmhain ann scéal seo óna mathair
Máire "Nis fhionnighale. Ag cur síos uirthi seo deir léumas
Cheallaigh"
"Tá me cinnte go rabh'n mathair suas leis a cheud; bhí se
cómh beag le seolaire beag le neart aois; thenaic me