Mode:
The Main Manuscript Collection, Volume 0149, Page 074

Archival Reference

The Main Manuscript Collection, Volume 0149, Page 074

Image and data © National Folklore Collection, UCD.

dúchas.ie

Transcript

AI
gcuirfeadh sí fán ar na ba Chuireadar síos a
beirt bhuachaill a bhí age beirt driothár a ní
bhí un agus - desna cruímínig - agus do thomáineadar
síos na ba agus má thomáineadar ba gheárr gole
raibh na ba ’n-a ndiaidh. Chuadar féin síos
annsan agus d’fhanadar thíos gur chuaidh na ba
a chodla agus thángadar abhaile agus ní raibh aon
bhó ar maidin le fághail aca tímpall a’ tíghe
ná sa mhainistir na go ceann seachtmhaine
do fuaireadar as súdh- tímpall a cheathair 's a
chúig de mhíllthibh na sé nó seacht agus muarc
aca ná fuaireadar i gus
a
mhainistir riamh ó so
cuireadh a’ falla leis a
áin 254.]
Cíos Flaithis Dé agus ffrinn
aon
a
Do bhí Seán agus a mháthair, do bhíodar a muir-
eachtaint agus do bhí cíos age rí an Domhain ar
Éire go léir ach ar flaitheas é agus ar ifreann
agus deir sé le Seán go gcaithfeadh sé imtheacht nó
go gcaithfeadh sé amach as a’ dtig é, "I ndómhna
a bhfaigheadh é, "rseán. "Tá cheithre árd ar an
ndomhan" adeir sé, "agus bíodh do roghadh agat aca agus bí
ar lorg." Seadh, adeir sé lé ’n-a mháthair ar maidin
golar na mháireach ruaine ’ráin a dhianamh do
go mbeadh sé a’ cuir a bhóthair de fiach cá bhfa
igheadh sé flaithis Dé agus ifreann. Away leis agus
bhí sé a chur de go dtí go raibh an oidhche un agus
sé áit ’gur casadh isteach é go dtí gabha a
gceárdchainn. "Chogan" adeir sé, "cad as tu nó-."
"Mise Seán," adeir sé, "ná fuil aonní agam ach
bothán ar thaobh bóthair," adeir sé, "agus tá Rí an Domh
ain chun mé cuir as, agus táim a’ dul go flaith-
is Dé chun cíos fhághailt bhuatha agus go h-Ifreann
"Well anois" adeir sé, "má fhaigheann tu amach é",
Dubhairt sé, "tabhair chúgham-sa sciala", adeir sé, "ar -
nuair a thagfair- cadé an réasún-tá mo
dhritháir," adeir sé, "agus ní eirígheann sé go meadhon
laé agus bím-se leis a’ lá im’ shuídhe agus is mó
ráth atá air ná orum-sa." "Alright," a dúirt sé
"má chuimhníghim air." Seadh! away leis agus
níor stad sé go raibh an oidhche un lár na
mháireach agus casadh isteach é i dtig agus loirg
sé lóistín is fuair agus d’fhiafraigh fear a
tíghe dhe cá raibh sé a’ dul nó cad as é.
"Mise Seán" adeir sé, "agus táim a’ dul ad’ iarra
cíos flaithis Dé ’gus ifrinn do Rí an Domhainíl
"Well anois" adeir sé, "má faigheann tu amach be
an áit," adeir sé, "tabhair chúntas chúgham cadé anair
réasún, adeir sé, "go bhfuilim caillte an áit go
bhfuil braon anuas orm na h-aon lá ó
chuireas díonn ar a’ dtig." "Alright," a dúirt sé, "mia
chuímhníghim ain, "tabharfad." Seadh, away leis
nuair a fuair sé a bhroicfeast ar maidin ar
agus way leis go dtí gur chuaidh sé ouinner
laé eile. Seadh, do bhí fear annsan agus ní raibh
aon fheaimlí aige agus d’fhiafruigh sé dhe, "táim-
pósa leis an oiread so aimsire," adeir sé, "agus
níl aonne chlainne ’gam agus tabhair chúntas
chúgham ca’ ’n-a chaobh ná fuil." "Alright."
dúirt sé, "má chuímhníghim air tabharfadh. Seadla
amay leis an ceartmhadh lá agus casadh isteach
é go tig ná raibh un ach triúr nó ceathrar
cailíní agus iad a’ smeara chéile agus do tháinig
a mháthair isteach thréis bheith a’ crú
na mba agus buarach aici agus bhuail sí slais
thall 's abhus orrtha. D’fhiafraigh sí dho’n
roinséar cá raibh a’ thriall nó cá raibh sé
ra a’ dull." "Táim", adeir sé, "a’ dul ad iarraidh cíos
flaithis dé agus ifrinn agus gan agam ach bothán
a
beag - Rí an Domhain is tá iouine maith
aige ’á bhuinnt asam. "Well anois amhuise",
r sí, fiafruig godé an réasún, ná faghainn-se
taid siad
aon fhear dosna cailíní óta sé agam is
máid oiliúnach ar imtheacht lé fada. "Má chuímh
leis níghim ain", adeir sé "dianfadh. Seadh, away leis
an cúigheamhadh lá, agus a’ dianamh amach ar a’
dá uair ’iag sa lá is é chuir a’ bóthair de
do bhuail fé mar a bheadh scoil nó séipéal-
chualadh sé an ceól ba bhreághtha dineadh riamh
agus away leis isteach. "bfé’ gurb’é seo an
áit" adúirt sé, "ach ná ’neósfadh a’ diabhal dom
é," lé rí an Domhain. Seo isteach é agus do
labhradar go léir do Seán cad a bhí air.
Chogar, an é seo flaitheas Dé," adeir sé, "nó
ifreann" "Siné flaitheas Dé," adubhairt a’ fear leis
"Well, adeir sí, "bíodh an cíos agat ’á chóimhreamh
chúgham" adeir sé, "do rí an Domhain, táim leathta
ag an nopaire," adeir sé, "Rí an Domhain" adúirt sé.
"tá sé chun a’ bhotháin a leagadh ar mo mháthair.
beidh sé leagaidhthe aige sar a dtiocfad abhaile a
"Ná din" adúradar, "tá an cíos díollta agaimra
agus-tá an cíos díollta", ar seisean, "is níl aon bhaoghaló
ort, agus níl aon airgead le fághail agat ach air
tá an cíos díollta dhuit." "Ó, sin a bhfuillis
bhuaim", adeir sé, "alright, adeir sé. Thosnuig sé aror
bheith a’ cur na gceisteanna suas annsan rig
i dtaobh an ghabha, agus i dtaobh an fear go raileadh
a’ braon anuas aige, agus i dtaobh an fear ná an
raibh aon leanbh aige agus an bhainntreabhac go
be
the
raibh na cailíní go léir aici go raibh cíor-
ruathaill aca ’á dhianamh ’on tig air - nuair
a bhí sé aca cheap sé go marbhóidís é.
Chuir sé tuairisg nach aon t-saghas duine ’ca
agus annsan, an bhean - an duine deireannach- an a
gabha ar dtúis- Seadh, an gabha ar dtúis. "Tá i
buille moch- buille deireannach a’ t-satharainn go
agus buille moch a’ luainn - ná raibh aon rath airtm
ag an fear so go raibh a’ braon anuas aige
punnann a ghoidh sé as talamh a cáirdeas
Críost, go mbuinnfeadh sé anuas a’ punnann
go mbeadh a’ braon go bráth aige. Well, an feadh
so annsan ná raibh aon leanbhaí aige, chuir sé
"Ra thuairisg i ndómhnach agus do h-ínnseadh do nuair
na chuaidh sé sin agus a bhean a chodla - an cailín a'
pós sé - a chodla an chiad oidhche, pé slíghe gur
cinig eatortha is gur tháinig a’ diabhal eatorta
istig agus go raibh priuc thall agus priuc abhus aige
orrtha go dtí gur chuir sé a’ smeara ’chéile i
rith na h-oidhche iad agus i slíghe gur chuadar- chuir
beadar - gur dhineadar d’réir a chéile as san
amach go dtí go rabhdar críona, agus an bhainnt
reabhach. "Seadh, go raibh a’ triúr dán, droch-
teagaisg agus na dianfaidís rud ar a máthair
agus dá máil léi maide a thabhairt doibh. Siné
’gat é! Bhí rí an Domhain marbh agus an mháthair
’n-a - nuair a tháinig sé abhaile do bhí Rí an
Domhain marbh agus gan aon
máthair agus bhí sé féin ’n-a
go léir annsan nuair a
marbh. Siné Seán agat anois is
an
deire fiteáin so a)
ocht agus An Dritháir Sháidhbhir-
Drith
Do bhí beirt driotha
fadó agus bhí duine ’ca
Transcribed using automated handwriting recognition technology as part of the Decoding Hidden Heritages project.