Dómhnaillín Sonaí agus Máighréidín Donaí

agus deirc a dhianamh ar na
’n-a ghádhtar le brothall a
a chuala-sa fudó age daoine
’á rádh.
[deire fitheáin sé le.]
lín Sonnaídhe agus Máighréidín Donaídhe
'
(do thógas na scéalta agus na h-eachtraidhthe seo
leanas leis an édifón ó Phádraig Ó Súillobháin n
(Peaithsín a’ t-slibhe) tímpal age bliadna
a chómhnuígheann i Mhuíng Uí Dhúbhda sa Phriair
reacht ar an í 'sb.]
Do bhí Domhnaillín Sonaídhe agus Máighréidín
Donaidhe fudó un agus do bhíodh sé (ómhnaillín
ag obain amuich agus do bhí - d’fhágadh sé istig
an bhean. Do mhairbh sé muc agus chuir sé salainn
errthi agus lá ’osna laétheannta nuair a bhí an a
salann gobhtha ag an fheóil dúirt sé léi píosa dh
chuir síos agus gubháiste. Well, do bhailbh sé leisdh
bhailbh sé leis agus tháinig sé tráthnóna "bhfuil aonh-
ruaine ’en fheoil beirbhíghthe ’gat?" adeir sé. "Tá sí-h-
lena air níl aon tor (gubáiste, sa gháindín", air sí, "nár
an
chuireas píosa dhi síos leis" adeir sí, "is pó áit
go bhfuil sí." "droch chrích ort", adeir sé, "a dhiabhal,
adeir sé, "ná fuil sí sin sciubaidhthe age gadhair a
bhaile is dócha anois." Is amhal a bhí paca
gadhar is iad ’á stolladh ó ’n-a chéile sa gháindín
is ag madraí an bhaile. "Ó Mhuire," adeir sé, "bí-
fan annsan an chuid eile dhod’ shaoghal anois",
deir sé, "agus ag bás ’on ocras. Baileód-sa liom,"
"Má imthígheann tú," a dúirsí, "bead-sa id’ dhiaidh."
Dhún a’ dorus id’ dhiaidh go h-áirithint" adeir sé
Away leis chun bailiúghadh leis fés na coillte
agus ná beadh sé ’á mharbhúghadh féin a theille ag
bair di. Pé súil - fhiachaint a thúg sé ’n-a
dhiaidh do bhí sí a donálaig agus do shéid an
oidhche ar sneachta - agus a chómhla ar a drom
aici. "Dróch chrích ort," adeir sé, "a dhiabhail, ca
’n-a chaobh nár chuiris a’ lúb ar a’ ndorus
an ndóighthir pé nídh tá sa bhothán dá bhfill
fimís arís beidh sé loithighthe!" "Ó, is cuma
dhuit" adúirt sí, "biarfadh liom a’ chómhla - ní
h-aon eight í. Do tháinig an oidhche go
h-annródhach agus chuadar fé chrann sa choill
agus imbasa máiseadh pé fuirseadh bhí aici-se n
ag Máighréad - bhí sí láidir - bhuail sí an
ge
cómhla in-áirde a’ cuir an t-sneachtaig
dá gceann sa chrann. Is ró-gheárr ’on
oidhche, amach, is é ’cáthad sneachtaig, do
tháinig beirt rabháirí fear agus capall aca agus s
dhá mhála ar a’ gcapall leagadar annsannsa
agus do losadar solus a’ mbun a’ croínn agus ac
do bhíodar a’ cóimhreamh an airgid agus iadach ar
leathta amach aca agus geatanna ar lasadh ’ca a
pé saghas soluis a bhíodh san am san aca.
[deire fitheáin sé.].
Do bhí sí in-áirde agus a dóithin muar ’on chómh
lainn aici 'á fághail agus nuair a chonnaic sí
an dream do bhí fé ’n-a bun, bhuail sí slais
de’n chómhlainn anuas i's a ceann orrtha.
toway leó sa t-siúbhal agus d’fhágadar annsan -
dir capall is mála airgid agus lán na beiltamh
do thug sé di féin agus do dhómhnall an t-ór a
go léir a thabhairt leó mar a mbeadh a’
capall, agus thángadar abhaile go dtí an bothán n
agus n’fheadair aonne cad a bhí ar siúbhal ach
nó cá bhfuaireadar a’ t-airgead. Is ró-gheárr
go rabhdar a’ thógaint talúintí agus go raodar
gur dineadar tighthe breághtha agus bhíodar saidhbhin
an chuid eile d’á saoghal is nuair - cháisígheadar
uatha an mhuic d’ith na gadhair. Siné anois,
sin a bhfuil ann anois. Do chloisinn a’ scial
so agesna daoine críona bhíodh a gabháilt
a fudó. Bhíodh muarán daoine a’ gabh-
pall agus bhíodh a scial féin ages gach
, ach siné mar a chuala-sa é.
teáin sala)
Máir Ní
irtín
a aon a
Bhí bean sa Ghleann fudó gurbh ainm di
máir. Ní Mhairtín agus do bhí an Gleann go
léin fuithi agus do bhí ainm ana-slach ar fad
errthi. Well do bhí sí a’ cur di agus gan aon
mheas ag aonne errthi lé ’n-a sailiche agus
do bhí - d’imthigh a fear bhuaithi le deic
cínn d’fheircíní ime go Corcaig cúrsa, agus
nuair a tháinig sé go dtí an áit - an Gleann
do bhíodar go léin a bailiúghadh tímpal